Oświetlenie elektryczne Przemysław Wronowski Listopad 2011 1 | |

Plan wykładu Ogólne informacje dotyczące oświetlenia elektrycznego Wymagania prawne Oświetlenie dynamiczne Rodzaje źródeł światła i ich parametry CityTouch Dialux LightBox 2 | |

Źródła światła dzielimy na naturalne i sztuczne. Podstawy Źródła światła dzielimy na naturalne i sztuczne. 3 | |

4 | |

Podstawowe wielkości oświetlenia strumień świetlny F [lm], światłość I [cd], natężenie oświetlenia E [lx], luminancja L [cd/m2]. 5 | |

6 | |

• Poziom 20000 lx wystąpi maksymalna czułość kontrastowa oka. Natężenie oświetlenia • Poziom 20 lx umożliwia zgrubne rozróżnienie cech twarzy i został przyjęty jako minimalny we wnętrzach • Poziom 200 lx umożliwia rozróżnienie cech twarzy bez nadmiernego wysiłku, został przyjęty jako minimalny we wnętrzach gdzie przebywają ludzie dłużej i jest wykonywana praca • Poziom 2000 lx został przyjęty jako optymalny ze względu na odczucia przyjemnościowe • Poziom 20000 lx wystąpi maksymalna czułość kontrastowa oka. 7 | |

Oświetlenie naturalne 10 000 lx 100 000 lx 8 | |

Oświetlenie sztuczne Poprawne oświetlenie to takie, które zapewnia wygodne widzenie Wygodne widzenie występuje gdy zdolność rozróżniania szczegółów jest pełna, spostrzeganie jest sprawne ale nie nadmiernie męczące Do zapewnienia wygodnego widzenia konieczne są: • właściwy poziom natężenia oświetlenia PN-EN • właściwa równomierność oświetlenia • właściwy poziom ograniczenia olśnienia • właściwy rozkład luminancji • właściwa barwa światła • właściwy współczynnik oddawania barw 9 | |

Wartości normatywne 10 | |

Temperatura barwowa Linia ciągła - jest to obiektywna miara wrażenia barwy danego źródła światła, np.: 2000 K - barwa światła świeczki 2800 K - barwa bardzo ciepłobiała (żarówkowa) 3000 K - wschód i zachód słońca 4000 K - barwa biała 5000 K - barwa chłodnobiała 6500 K - barwa dzienna 10000-15000 K - barwa czystego niebieskiego nieba 28000-30000 K - błyskawica 11 | |

Oświetlenie dynamiczne 12 | |

Wpływ barwy światła na człowieka 13 | |

Oświetlenie dynamiczne 14 | |

Sprawność źródła światła (skuteczność źródła światła) [lm/W] jednostka skuteczności źródła światła = jaka część mocy elektrycznej pobranej przez źródło światła przetwarzana jest na strumień świetlny =F/P Im większa jest ta wartość, tym bardziej sprawne jest źródło światła. W związku z tą zależnością musimy jednak wziąć pod uwagę żywotność źródła światła. 15 | |

Podstawowe parametry źródeł światła • Moc znamionowa [W]- wartość mocy lampy przy zachowaniu określonych warunków pracy lampy. • Trwałość absolutna – czas świecenia do chwili wygaśnięcia wskutek uszkodzenia • Trwałość użyteczna - czas świecenia źródła światła do chwili, kiedy wartość jego strumienia świetlnego zmniejszy się o 20 ÷ 30% w stosunku do wartości początkowej • Temperatura barwowa – określa kolor światła emitoanego przez źródło światła • Współczynnik oddawania barw Ra- określa jak wiernie postrzegamy barwy oświetlonych przedmiotów 16 | |

Rodzaje źródeł światła Żarówki tradycyjne ZALETY: • produkcja żarówek o dowolnym napięciu znamionowym i dowolnej mocy znamionowej; • zaświeca się od razu po włączeniu do sieci; • bardzo dobre oddawanie barw • nie wymaga dodatkowego stosowania przyrządów zapłonowych i statecznika. WADY: • wrażliwość na wartość napięcia zasilającego; • niska trwałość (około 1000 h); • niska skuteczność świetlna (8 – 21 lm/W); • duża energochłonność 17 | |

Rodzaje źródeł światła Źródła halogenowe źródła halogenowe w porównaniu z żarówkami tradycyjnymi charakteryzuje: • większa skuteczność świetlna (18-33 lm/W); • mniejsze wymiary; • wyższa trwałość (znamionowa trwałość ok 2000 h); • wyższa temperatura barwowa (3000-3400 K, barwy oświetlanych przedmiotów są bardziej nasycone); • mały spadek strumienia świetlnego w okresie eksploatacji. 18 | |

Rodzaje źródeł światła Świetlówki kompaktowe ZALETY: • brak efektu stroboskopowego; • mogą być stosowane w większości standartowych opraw oświetleniowych. • jest produkowana w różnych temperaturach barwowych 19 | |

Rodzaje źródeł światła                                   Świetlówki liniowe Zalety • Bardzo wysoki współczynnik oddawania barw Ra>90 • Szerokie zastoswanie • Równomierność oświetlenia • Duży wachlarz mocowy Wady • Mała odporność na niskie temperatury 20 | |

Rodzaje źródeł światła Lampy rtęciowe wysokoprężne WADY: • wpływ temperatury otoczenia na czas zapłonu; • niski współczynnik oddawania barw; • występowanie efektu stroboskopowego. • niska skuteczność świetlna (60 lm/W) ZALETY: • niska cena w porównaniu z innymi wysokociśnieniowymi lampami wyładowczymi; • wysoka niezawodność i trwałość w porównaniu z żarówkami (6000 - 20000 h); 21 | |

Rodzaje źródeł światła Lampy sodowe wysokoprężne WADY: • moc dostarczana do lampy może ulec zmianie wskutek zmiany napięcia zasilającego lampy • niski współczynnik oddawania barw Ra~20 ZALETY: • są mało wrażliwe na wahania temperatury otoczenia • wysoka trwałość (20000 – 32000 h) 22 | |

Rodzaje źródeł światła Lampy sodowe niskoprężne WADY: • bardzo niski współczynnik Ra • bardzo ograniczone możliwości zastosowań • długi czas zapłonu ZALETY • wysoka skuteczność świetlna, nawet 200 lm/W !!!! • długa żywotność 23 | |

Rodzaje źródeł światła Lampy LED WADY: • cena • cena... ZALETY • wysoka skuteczność świetlna (i wciąż rośnie), • ekstremalnie długa żywotność (ok 50 000h) • wysoki współczynnik oddawania barw • odporna na zmiany temperatur •................... 24 | |

Pomiary wielkości świetlnych Rodzaje źródeł światła Pomiary wielkości świetlnych Pomiaru natężenia oświetlenia dokonuje się luksomierzem 25 | |

Porównanie źródeł światła Typ Moc W Strumień świetlny w lm Spr. Źródła światła lm/W Żywotność w godzinach Żarówka 60 730 12 1000 100 1380 14 Halogenowa niskonapięciowa 20 350 18 2000 Świetlówka kompaktowa 11 600 55 8000 Świetlówka 36 3450 96 12000 Lampa rtęciowa 80 4000 50 15000 Lampa sodowa HP 150 22500 116 32000 LED 120 50 000 Lampa sodowa LP 250 30000 200 16000 26 | |

System sterowania oświetleniem ulicznym CityTouch 27 | |

CityTouch 28 | |

CityTouch 29 | |

CityTouch 30 | |

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA OŚWIETLENIA Komputerowe wspomaganie w obliczeniach oświetlenia zewnętrznego i wewnętrznego na przykładzie programu DIALUX KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PROJEKTOWANIA OŚWIETLENIA 31 | |

Dialux Rys. 1 Okno powitalne programu Dialux 1. Uruchomienie programu i rozpoczęcie pracy Po zainstalowaniu i uruchomieniu programu pojawia się plansza (rys. 1), na której znajdują się polecenia informujące, od czego chcemy rozpocząć pracę. W naszym przypadku klikamy na plecenie – Nowy projekt wewnętrzny.                                                                                                                                                   Rys. 1 Okno powitalne programu Dialux 32 | |

Dialux 2. Wprowadzenie parametrów pomieszczenia Po lewej stronie ekranu w oknie edycji pojawiła się zakładka – Edytor pomieszczenia (rys. 2), w którym wpisujemy długość, szerokość oraz wysokość pomieszczenia. Dane pomieszczenia możemy również wprowadzić za pomocą współrzędnych narożników.                                                                                                  33 | |

Dialux 3. Wprowadzenie danych projektu Po zaznaczeniu katalogu Projekt 1, w oknie edycji pojawiają się zakładki, w które wpisujemy ogólne informacje – nazwa obiektu, adres, projektant                                34 | |

Dialux 4. Wprowadzenie danych pomieszczenia W tym momencie przechodzimy do definiowania obliczanego pomieszczenia. Po zaznaczeniu katalogu Pomieszczenie 1, pojawiają się zakładki, w które wpisujemy nazwę pomieszczenia.                                                                                          35 | |

Dialux - współczynniki odbicia sufitu, podłogi oraz wspólny dla ścian (rys. 6), każda z powierzchni może być również określona za pomocą materiału, z którego jest wykonana.                                               36 | |

Dialux 5. Wybór opraw do projektu Kolejnym krokiem jest wybór opraw. Zanim do tego przystąpimy musimy zainstalować bazę opraw marki PHILIPS. Plik do zainstalowania znajduje się na stronie www.klubswiatla.pl. W oknie Przewodnik klikamy przycisk Wybierz oprawy. Pojawiła się zakładka opraw i z katalogu Pluginy producenta wybieramy bazę PHILIPS                                                                               37 | |

Dialux 38 | |

Dialux 6. Rozmieszczanie opraw Kolejnym krokiem jest rozmieszczenie opraw w pomieszczeniu. W oknie Przewodnik, po najechaniu kursorem na przycisk Wstaw pole opraw rozwija się menu, z którego możemy wybrać układ rozmieszczenia opraw – pojedynczą oprawę, linię opraw, układ prostokątny lub układ biegunowy 39 | |

Dialux                                                                          Rys. 17 Widok 3D rozmieszczenia opraw 40 | |

Dialux 7. Obliczenia i przedstawienie wyników Jeżeli mamy już zdefiniowane pomieszczenie, wybraliśmy i wstawiliśmy oprawy, możemy przystąpić do obliczeń i wydruku wyników. Z okna Przewodnik wybieramy przycisk Rozpocznij obliczenia i pojawia się ramka informująca o postępie obliczeń 41 | |

System do zarządzania usterkami na oświetleniu ulicznym 42 | |

43 | |

44 | |

45 | |

46 | |

47 | |

48 | |

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę 49 | |