Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach Jan Kisiel (Jan.Kisiel@us.edu.pl) Instytut Fizyki, Uniwersytet Śląski, Katowice (wyniki z IFJ- Kraków: M.Budzanowski, S.Grabowska, K.Kozak, J.Mazur, J.W.Mietelski, M.Puchalska, A.Szelc, E.Tomankiewicz, A.Zalewska oraz z IF UŚ: J.Dorda, D.Malczewski, JK) Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach Sieroszowice Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: komory solne KGHM S.A. 6. (2.) miejsce na świecie w wydobyciu miedzi (srebra) 4 komory solne o objętości (100x15x20)m3, na głębokości ~900m (~2500 m.w.e., temp. ~35oC), w pokładzie soli o grubości ~70m, otoczonym warstwą anhydrytu Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: komora solna Ps1 Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: chodnik (dojazd do komór solnych) Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: pomiar in-situ Pomiar przy użyciu przenośnego spektrometru promieniowania gamma (z detektorem HPGe, kryształ 0.8 kg, rozdzielczość: 1.7 keV dla linii 1.33 MeV) Wykorzystanie tzw. systemu M1: uśrednienie mierzonych intensywności z powierzchni ~300m2 Pomiar w komorze Ps1 we wrześniu 2004 Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: chodnik (dojazd do komór solnych) Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Promieniotwórczość naturalna (pomiar in-situ): Boulby, Gran Sasso, Modane i Sieroszowice Integral background counting rates 50 – 2700 keV [ CPS/keV*kg] Sieroszowice 2.30 (0.02) Gran Sasso 57.68 (0.02) Modane 66.06 (0.03) Boulby 23.83 (0.05) Kraków, 15.10.2007

Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach Promieniotwórczość naturalna: Boulby, Gran Sasso, Modane i Sieroszowice Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Sieroszowice: pomiar prób skał (IFJ-Kraków, marzec 2006) Metoda spektrometrii alfa, wymaga zaawansowanej preparatyki chemicznej Możliwość pomiaru niższych stężeń pierwiastków promieniotwórczych niż przy zastosowaniu spektrometrii gamma Próby soli pobrano w komorze Ps1, próby anhydrytu pobrano w chodnikach prowadzących do komory solnej Ps1 Sól [Bq/kg] Anhydryt [Bq/kg] 238U 0.0165(0.0030) 0.82(0.10) 234U 0.0225(0.0030) 0.76(0.09) 232Th 0.008(0.001) 0.52(0.15) 40K 4.0(0.9) - 230Th 1.26(0.24) Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Pomiar stężenia 222Rn (metoda Pico-Rad) Metoda pasywna przy użyciu detektorów typu Pico-Rad z węglem aktywnym. Pomiar: wrzesień 2004 Ekspozycja detektorów w komorze Ps1 przez 24 godziny, następnie zalanie ciekłym scyntylatorem (Insta Fluor) i przetransportowane do laboratorium w Katowicach - pomiar licznikiem LSC (Liquid Scinitillation Counter). W komorze rozmieszczono 12 detektorów w różnych miejscach. Wyniki pomiarów dla wszystkich 12-tu próbek są następujące: stężenie radonu jest poniżej MDA dla tej metody (< 10 Bq/m3). Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Pomiar stężenia 222Rn (licznik AlphaGUARD) Pomiar w otwartym powietrzu, na wysokości 25 cm nad powierzchnią, w pięciu miejscach w komorze Ps1, w cyklach 10 min. (4 pomiary) i 1 min. (1 pomiar) Wykorzystano profesjonalne mierniki radonu AlphaGUARD PQ 2000 i AlphaGUARD PQ 2000 PRO Opracowanie wyników w Pracownia Promieniotwórczości Naturalnej IFJ PAN Wyniki: stężenie radonu waha się od ok. 15(4) Bq/m3 (miejsca słabo wentylowane) do 45(5) Bq/m3 (miejsca o lepszej wentylacji) Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach

Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach Wniosek: Ze względu na bardzo niskie naturalne tło promieniowania komora solna w Sieroszowicach jest „idealną” lokalizacją dla niskotłowego laboratorium fizyki. Kraków, 15.10.2007 Naturalne tło promieniowania w Sieroszowicach