Typy powództw prowadzących do zaskarżenia uchwał zarządu/ rady nadzorczej Dariusz Kulgawczuk

JAKICH ORGANÓW UCHWAŁY MOGĄ ZOSTAĆ ZASKARŻONE?  uchwały organów właścicielskich: zgromadzenia wspólników (sp. z o.o.) i walnego zgromadzenia: reżim KSH i art. 189 KPC (ale...)  uchwały rady nadzorczej, komisji rezwizyjnej (tylko sp. z o.o.) i zarządu: reżim art. 189 KPC (ale...) KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy2

ZASKARŻANIE UCHWAŁ RADY NADZORCZEJ/ ZARZĄDU CZ. I Olbrzymia doniosłość praktyczna:  ustawowa kompetencja rady nadzorczej S.A. do powoływania/ odwoływania członków zarządu  ustawowa kompetencja zarządu do ustanawiania prokurenta/ odwoływania prokury  oraz kompetencje wynikające z umowy spółki ( statutu) Kiedy ma miejsce ? KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy3

ZASKARŻANIE UCHWAŁ RADY NADZORCZEJ/ ZARZĄDU CZ. II Koncepcja stosowania KSH na zasadzie analogii Wyrok SN z dnia r., II CSK 419/08 „… w drodze analogii ma zastosowanie unormowanie art k.s.h. dotyczące zaskarżania uchwał zgromadzenia wspólników, gdyż ratio legis zaskarżania tych uchwał przez odwołanych członków organów spółki jest analogiczne do zaskarżania przez takich członków uchwał rady. Jest nią ochrona stabilności stosunków spółki oraz zapewnienie bezpieczeństwa obrotu, do czego prowadzi eliminacja podmiotowo nieograniczonej dopuszczalności zaskarżania uchwał.” Słabe strony teorii stosowania KSH na zasadzie analogii KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy4

ZASKARŻANIE UCHWAŁ RADY NADZORCZEJ/ ZARZĄDU CZ. III Koncepcja stosowania art. 189 KPC na zasadzie analogii („Powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny”) Tak: Wyrok SN z dnia 18 lutego 2010 r., II CSK 449/09 „Uchwała rady nadzorczej spółki akcyjnej o odwołaniu członka jej zarządu może być zaskarżona powództwem o stwierdzenie nieważności tej uchwały na podstawie art. 189 k.p.c. w zw. z art. 58 § 1 k.c.” Słabe strony teorii stosowania art. 189 KPC na zasadzie analogii KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy5

OD KIEDY MOŻNA POWOŁYWAĆ SIĘ NA UCHYLENIE / NIEWAŻNOŚĆ / NIEISTNIENIE UCHWAŁY ZARZĄDU / RADY? KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy6

OCHRONA OSÓB DZIAŁAJĄCYCH W DOBREJ WIERZE CZ. I Art. 254 § 2 KSH (427 § 2 KSH). W przypadkach gdy ważność czynności dokonanej przez spółkę jest zależna od uchwały zgromadzenia wspólników, uchylenie takiej uchwały nie ma skutku wobec osób trzecich działających w dobrej wierze. KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy7

OCHRONA OSÓB DZIAŁAJĄCYCH W DOBREJ WIERZE CZ. II Pytania:  Czy wspólnik/akcjonariusz jest osobą trzecią wobec spółki, która może być chroniona na podstawie art. 254 § 2 KSH (427 § 2 KSH) ? Przypadek jednoosobowej spółki z o.o. a przypadek publicznej spółki akcyjnej  Czy jeśli wspólnik/ akcjonariusz dokona czynności na podstawie uchwały zgromadzenia wspólników/ walnego zgromadzenia, to czy w razie stwierdzenia nieważności uchwała jest chroniony na podstawie art. 254 § 2 KSH (427 § 2 KSH) ? Kontrowersyjny wyrok SN z dnia , III CSK 311/06: „Czynność zbycia udziałów nie jest czynnością prawną spółki (dokonaną przez spółkę - art. 254 § 2 k.s.h.), ale czynnością między zbywcą a nabywcą. W sprawie między wspólnikiem a osobą trzecią § 2 art. 254 k.s.h. nie znajduje zastosowania.” KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy8

OCHRONA OSÓB DZIAŁAJĄCYCH W DOBREJ WIERZE CZ. III A co jak uchwała okazuje się jedynie jej pozorem (jest nieistniejąca)?  Argumenty za stosowaniem na zasadzie analogii art. 254 § 2 KSH (427 § 2 KSH)  Argumenty przeciwko stosowaniu na zasadzie analogii art. 254 § 2 KSH (427 § 2 KSH) KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy9

CZY MOŻNA ZASKARŻYĆ CZĘŚĆ UCHWAŁY? Konstruowanie uchwał „pod kątem” ich późniejszego zaskarżenia – Dlaczego lepiej jest podjąć więcej uchwał o węższej treści niż jedną „zbiorczą” uchwałę? Argument 1: Ile kosztuje zaskarżenie jednej uchwały? Zmiany wprowadzone przez ustawę z dnia r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych Argument 2: art. 58 par. 3 Kodeksu Cywilnego: „Jeżeli nieważnością jest dotknięta tylko część czynności prawnej, czynność pozostaje w mocy co do pozostałych części, chyba że z okoliczności wynika, iż bez postanowień dotkniętych nieważnością czynność nie zostałaby dokonana.” KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy10

CZY MOŻNA ZASKARŻYĆ CZĘŚĆ UCHWAŁY? Ryzyko „utraty” całej uchwały nawet jeśli wadliwa jest tylko w części … wyrok SN z dnia r., V CSK 350/07 1. Dopuszczalne jest częściowe uchylenie uchwały zgromadzenia wspólników spółki z ograniczoną odpowiedzialnością na podstawie art. 249 k.s.h. 2. Art. 58 § 3 k.c. stosuje się odpowiednio do uchwał wzruszalnych pod warunkiem, że zaskarżona część uchwały ma charakter autonomiczny i nie jest nierozerwalnie związana z innymi elementami kwestionowanej czynności prawnej. W razie, gdy zaskarżona część czynności prawnej stanowi jej istotny składnik i z okoliczności wynika, że strony nie powzięłyby uchwał bez zakwestionowanych postanowień, stosowanie tego przepisu byłoby niedopuszczalne. KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy11

ZARZUT NIEWAŻNOŚCI UCHWAŁY Upływ terminów na wniesienie powództwa o stwierdzenie nieważności uchwały nie wyłącza możliwości podniesienia zarzutu jej nieważności. W jakich sytuacjach można podnieść zarzut nieważności uchwały? zarzut = sposób obrony pozwanego W jakich sytuacjach nie można podnieść zarzutu nieważności uchwały? Zarzut nieważności uchwały przed KRS KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy12

ZARZUT NIEWAŻNOŚCI UCHWAŁY ale … Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 20 stycznia 2010 r., III CZP 122/09: „Sąd rejestrowy, na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.), jest uprawniony do badania wpływu naruszeń procedury podejmowania uchwał przez walne zgromadzenie akcjonariuszy spółki akcyjnej na ich treść.” KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy13

NA ZAKOŃCZENIE - CZY WYKONYWAĆ WADLIWĄ UCHWAŁĘ? „To be or not to be...” Z jednej strony – działanie na postawie uchwały nie chroni członków zarządu przed odpowiedzialnością za działanie na szkodę spółki na podstawie art. 293 KSH i 483 KSH … ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej członków zarządu nie jest zbyt popularnym produktem ubezpieczeniowym, który nie chroni poza tym przed odpowiedzialnością karną z 296 KK Z drugiej strony – zaskarżenie (tak jak zaleca w takiej sytuacji SN …) przez zarząd lub jego poszczególnych członków uchwały, która w ich ocenie jest wadliwa, oznacza odwołanie z zarządu … i nieraz „odnalezienie” podstaw do pociągnięcia do odpowiedzialności … KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy14

ul. Wilcza 46, II piętro Warszawa Tel: Fax: Web: Kancelaria Prawna KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy KONTAKT KWAŚNICKI, WRÓBEL & Partnerzy15