Majaczenie u osób starszych Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PUM

Fizjologia starzejącego się mózgu Zanik ok. 10% komórek nerwowych Niewielki ubytek masy mózgu Spadek liczby połączeń między komórkami nerwowymi Spadek ilości neurotransmiterów w mózgu Deficyt gęstości receptorów w mózgu ( tzw deficyt cholinergiczny i dopaminergiczny)

Fizjologia starzejącego się mózgu Niewielkie pogorszenie sprawności zapamiętywania i odtwarzania informacji Wolniejszy tok myślenia Zmiany te są osobniczo zmienne i zależą od tzw. rezerwy poznawczej czyli inteligencji, wiedzy, wypracowanych sposobów rozwiązywania problemów Zmiany w/w nie mają istotnego wpływu na codzienne funkcjonowanie

Zespoły chorobowe przebiegające z pobudzeniem Majaczenie Otępienie Choroby afektywne Zaburzenia psychotyczne

Czynniki ryzyka rozwoju zaburzeń psychicznych Sytuacja psychospołeczna osoby starszej: osamotnienie, pogarszająca się sprawność prowadząca do zmniejszenia kontaktów z otoczeniem, brak wsparcia społecznego Rozwój chorób psychicznych w młodości: depresja, schizofrenia, zaburzenia lękowe, zespoły urojeniowe Rozwój chorób otępiennych w przebiegu których dochodzi do zaburzeń psychicznych

Definicja pobudzenia Niewłaściwa aktywność ruchowa lub werbalna Niewłaściwa aktywność werbalna, wokalna bądź ruchowa, która można uznać za niezwiązana bezpośrednio z bieżącymi potrzebami Bezwładna aktywność psychoruchowa wynikająca z niepokoju fizycznego lub napięcia psychicznego, któremu towarzyszy niepokój ruchowy i zwiększona reaktywność na bodźce

Definicja majaczenia Majaczenie – delirium – zaburzenie świadomości o ostrym przebiegu Zaburzenia kontaktu z otoczeniem Nieprawidłowa aktywność ruchowa Zaburzenia pamięci, spostrzegania i myślenia Zaburzenia emocjonalne ( pobudzenie hiperaktywne, hipoaktywne i stany mieszane) Zmienny, falujący przebieg

Przyczyny majaczenia – zaburzenia somatyczne Zaburzenia wodno-elektrolitowe Zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej Hipo i hiperglikemia Zaburzenia czynności nerek Zakażenia o ciężkim przebiegu Stany przebiegające z niedotlenieniem ( zapalenie płuc, zatorowość płucna, zawał serca)

Przyczyny majaczenia – zaburzenia somatyczne Działania niepożądane i interakcje leków Alkoholowy zespół abstynencyjny Nagłe odstawienie leków nasennych i uspokajających przyjmowanych przewlekle Świeży udar mózgu Stan po urazie głowy ( np. obecność krwiaka podtwardówkowego)

Objawy majaczenia Ostry początek i zmienny przebieg Zaburzenia orientacji co do czasu, miejsca, sytuacji, własnej osoby Zaburzenia uwagi Zaburzenia toku myślenia Zaburzenia emocji ( lęk, euforia, dysforia) Zmienność nastroju ( od zobojętnienia, apatii do drażliwości, złości, agresji)

Objawy majaczenia Zaburzenia spostrzegania – omamy i złudzenia Urojenia związane z omamami Narastanie objawów wieczorem i w nocy Przypadkowe urazy spowodowane pobudzeniem

ICD – International Classification of Disorders DSM – Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders

Skala oceny majaczenia

Przypadek 1

Komentarz

Badanie pacjenta pobudzonego Wywiad z chorym ma wartość ograniczoną Wywiad z opiekunem: początek zaburzeń, Wydarzenia poprzedzające Dynamika narastania objawów Występowanie podobnych epizodów w przeszłości

Badanie pacjenta pobudzonego Choroby somatyczne, psychiatryczne, neurologiczne, stany gorączkowe, wymioty, biegunka, urazy, ilość przyjmowanych płynów Przyjmowane leki – leki doraźne przyjmowane, bez recepty, p/bólowe przeczyszczające Stosowanie używek Przebyty uraz głowy, zatrucie lekami, zaostrzenie choroby somatycznej, zespól abstynencyjny z majaczeniem

Badanie przedmiotowe pacjenta pobudzonego Ocena parametrów życiowych Badanie neurologiczne- reakcja źrenic, napięcie i siła mięśniowa, czucie, odruchy fizjologiczne i patologiczne Ocena wyglądu , świadomości, zachowania, mowy, nastroju, lęku, niepokoju, myśli i tendencji samobójczych, funkcji poznawczych ( uwaga, pamięć), myślenia ( urojenia, dezorientacja),spostrzegania ( omamy, iluzje)

Przypadek 2

Komentarz

Błędy w postepowaniu z pacjentem w stanie pobudzenia 1. Traktowanie chorego jak pod wpływem alkoholu, lub zaostrzenie choroby psychicznej 2. Pobudzenie może być objawem bólu oraz ciężkiej choroby somatycznej jak zawal serca, zatorowość płucna, zapalenie płuc, zaburzenia metaboliczne Pobudzenie może być wywołane działaniem niepożądanym leków np. antycholinergicznych

Błędy w postepowaniu z pacjentem w stanie pobudzenia Personel, przyjmując postawę wyczekującą, nie podejmuje badań diagnostycznych, podejmuje próbę natychmiastowego leczenia prowadząc do powtarzania dawek różnych leków, co powoduje ich kumulację i nadmierną sedację oraz powikłania np. upadki

Przypadek 3

Komentarz

Przypadek 4

Komentarz

Zasady postępowania z pacjentem w wieku starszym 1. Dzięki przeprowadzeni całościowej oceny geriatrycznej można lepiej poznać swojego pacjenta. 2. Nie należy przypisywać objawów wiekowi, ale należy zrozumieć pochodzenie i warunkowanie objawów niezależnie od wieku.

Zasady postępowania z pacjentem w wieku starszym 3. Pełne badanie przedmiotowe i podmiotowe może dostarczyć wielu cennych informacji. 4. Należy rozważyć, na ile konieczny i bezpieczny jest każdy lek podany starszemu pacjentowi 5. Postepowanie niefarmakologiczne bywa czasem równie skuteczne, a na pewno o wiele bardziej bezpieczne u osób starszych.

Postępowanie niefarmakologiczne

Dziękuję za uwagę