ANAFILAKSJA Jest to ostry, zagrażający życiu zespół chorobowy , który jest inicjowany przez gwałtowne uwalnianie się znacznych ilości mediatorów chemicznych z komórek tucznych i bazofilów

Podstawowe pojęcia ALERGIA (z gr. allos-inny, ergos-praca) Swoiste, niekorzystne dla organizmu reakcje, zależne od wtórnej odpowiedzi immunologicznej na zetknięcie z obcym antygenem. ANTYGENY, które wywołują reakcje nadwrażliwości nazywamy alergenami. Mogą one uczulać drogą wziewną, pokarmową, skórną lub pozajelitową.

Podstawowe pojęcia Mimo ogromnego rozpowszechnienia na świecie antygeny wywołują uczulenia tylko u niektórych ludzi: ATOPIA- dziedziczna skłonność do reakcji typu natychmiastowego przy kontakcie z pospolitymi alergenami- zwłaszcza wziewnymi i pokarmowymi- zazwyczaj obojętnymi dla organizmu ludzkiego

Podstawowe pojęcia Schorzenia atopowe; Niektóre postacie astmy oskrzelowej Nieżyt pyłkowy (katar sienny) Atopowe zapalenie skóry Alergiczny nieżyt nosa

Przyczyny anafilaksji Penicylina- najczęściej występująca reakcja uboczna po lekach-2% Lidokaina i inne anestetyki miejscowe obce białko (streptokinaza) immunoterapia

Przyczyny anafilaksji pożywienie jady owadów środki konserwujące antygeny testowe skórnej nadwrażliwości Zarodniki pleśni i kurz domowy (naskórek zwierzęcy, odchody roztoczy) Ślina kotów i psów

Przyczyny anafilaksji, c.d. Wysiłek fizyczny czynniki fizyczne niesteroidowe leki przeciwzapalne środki cieniujące

Anafilaksja- objawy Skóra: wzmożone pocenie się nagłe zaczerwienienie świąd pokrzywka obrzęk naczynioruchowy

Anafilaksja- objawy Głowa, uszy, oczy, nos i gardło zapalenie spojówek wyciek z nosa, obrzęk śluzówki metaliczny smak w ustach chrypka stridor

Anafilaksja- objawy Układ oddechowy: przyspieszony oddech duszność kaszel sapanie

Anafilaksja- objawy Układ krążenia: tachykardia zaburzenia rytmu spadek ciśnienia

Anafilaksja- objawy Układ pokarmowy: kolka brzuszna nudności i wymioty biegunka

Anafilaksja- objawy Układ nerwowy zmieniony stan psychiczny zawroty głowy napad padaczkowy

Użądlenia przez owady błonkoskrzydłe Należą do nich: pszczoły, osy, szerszenie, mrówki zbożowe, mrówki wędrujące

Użądlenia przez owady błonkoskrzydłe Wyróżnia się pięć typów reakcji na użądlenia: Reakcja miejscowa- obrzęk,ból, rumień w miejscu użądlenia Reakcja toksyczna- w przypadku mnogich użądleń nudności, wymioty, bóle głowy, biegunka, obrzęki, utrata przytomności

Użądlenia przez owady błonkoskrzydłe Reakcja anafilaktyczna- pokrzywka, świąd, suchy kaszel, sapanie, zaburzenia oddychania, skurcz oskrzeli, krwista, pieniąca wydzielina, sinica, świst krtaniowy skurcze mięśniowe, nudności i wymioty, spadek ciśnienia, wstrząs, utrata przytomności i śmierć

Użądlenia przez owady błonkoskrzydłe Reakcja opóźniona- przypomina chorobę posurowiczą, objawia się bólem głowy, pogorszeniem samopoczucia, świądem, gorączką, cechami zapalenia wielostawowego Reakcje nietypowe- encefalopatia, zapalenie naczyń, nerwów.

Użądlenia przez owady błonkoskrzydłe- leczenie Jeśli żądło znajduje się w skórze, należy je usunąć, ale nie wycisnąć! dokładnie umyć ranę przyłożyć lód podać leki przeciwhistaminowe i przeciwbólowe w przypadku wystąpienia groźnych dla życia objawów, leczenie jak we wstrząsie

Alergia pokarmowa Najczęściej u małych dzieci; połowa cierpi na schorzenia atopowe (alergiczny nieżyt nosa, dychawica oskrzelowa, atopowe zapalenie skóry)

Alergia pokarmowa- alergeny Mleko krowie- najczęstszy alergen u małych dzieci Jajko kurze Ryby Skorupiaki Soja Orzechy

Alergia pokarmowa- alergeny Zboże- celiakia-nadwrażliwość błony śluzowej jelit na gliadyny mąki zbożowej Kukurydza Seler Owoce:truskawki,owoce cytrusowe przyprawy

Alergia pokarmowa- alergeny U większości chorych z uczuleniem na świeże owoce alergia krzyżowa na pyłki kwiatowe, np.: pyłki brzozy oraz jabłka i brzoskwinie bylica oraz seler marchew oraz przyprawy

Alergia pokarmowa-objawy Objawy skórne 50% Objawy ze strony dróg oddechowych 20% Objawy ze strony przewodu pokarmowego 20% Objawy ze strony układu krążenia 10%

Anafilaksja Objawy następują najczęściej w ciągu kilku minut od chwili ekspozycji na bodziec uczulający zgon może nastąpić z powodu niewydolności oddechowej(75%), lub krążeniowej(25%) przypadki śmiertelne to ok. 0,4 przypadki na milion

Wstrząs anafilaktyczny 1 Zapowiedź zaczerwienienie skóry pokrzywka obrzęk śluzówek wzrost temeratury ciała złe samopoczucie drapanie w gardle Objawy zasadnicze hipotensja zaburzenia wentylacji zaburzenia świadomości zaburzenia krzepnięcia krwi niewydolność nerek

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Ok.. 50% wstrząsów występuje przed upływem 30 min. - im wcześniej tym cięższe objawy 50% występuje po 30 min. często po utracie kontaktu z personelem medycznym.

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie - strategia Prawidłowe rozpoznanie objawów Prowadzenie int. terapii Identyfikacja czynnika wywołującego Profilaktyka

Wstrząs anafilaktyczny -leczenie Ważna jest szybka interwencja konieczne jest przerwanie narażenia na działanie antygenu monitorowanie podstawowych parametrów życiowych jeśli antygen został spożyty wskazane jest natychmiastowe płukanie żołądka

Wstrząs anafilaktyczny -leczenie Zasada ABC A- Utrzymać drożność dróg oddechowych: Intubacja Tracheostomia Konikotomia B- Wentylacja mechaniczna 100% tlen o wysokich przepływach C- Masaż zewnętrzny serca Założyć dojścia dożylne

Postępowanie farmakologiczne ADRENALINA (epinefryna) 0,1% epinefryna (1:1000) 0,3-0,5ml podskórnie lub domięśniowo co 10-20 minut 0,01mg/kg u dzieci 0,01% epinefryna (1:10 000) 1-3ml dożylnie przez 5-10 minut 0,1mg/kg u dzieci

Wstrząs anafilaktyczny - zasady postępowania Zasada I leczyć objawy narządowe Podjąć działania ogólne Zasada II Rozpoznać czynniki wyzwalające objawy Umieścić stosowną informację w dokumentacji chorego Zaopatrzyć go w zestaw I-ej pomocy

Adrenalina Objawy uboczne: Przeciwskazania: Wymioty Nadciśnienie Drżenie Tachykardia Zaburzenia rytmu serca Przeciwskazania: Choroba niedokrwienna mięśnia sercowego ciąża

Fastjekt - Epi-PEN ( USA) Usunąć nakładkę Wstrzyknąć na bocznej powierzchni uda Przycisnąć aż do kliknięcia Przytrzymać przez min. 10 sek Można podać przez ubranie Ma termin ważności !!! Konieczna jest dalsza terapia i obserwacja

Fastjekt - Allergopharma Zestaw do natychmiastowego podania adrenaliny w dawce 0,23-0,32 mg.

Wstrząs anafilaktyczny postępowanie cd. Przerwanie kontaktu z czynnikiem wywołującym Założenie opaski uciskowej proksymalnie od miejsca wstrzyknięcia Ułożyć chorego w pozycji “ z kończynami ku górze”

Zapobieganie anafilaksji: Reakcje alergiczne należy dokładnie odnotować w dokumentacji medycznej przed przyjęciem leku dokładny wywiad uczuleniowy leki o znacznej alergenności powinny być podawane doustnie raczej niż parenetaralnie odczulanie bransoletka informująca o uczuleniu

Dziękuję

Skala Glasgow cd. Odpowiedź słowna : Rozmawia - 5 pkt. Mowa poplątana - 4 Niewłaściwe słowa - 3 Niezrozumiałe dźwięki - 2 Brak odpowiedzi -1 Suma od 3 do 15 pkt.

Skala APACHE II Ciepłota ciała Średnie ciś. tętnicze Czynność serca Częstość oddechów Utlenowanie krwi przy określonym Fi02 pH krwi tętniczej Stężenie sodu i potasu we krwi Stężenie kreatyniny Hematokryt Liczba białych krwinek Ocena w skali GCS aktualne GCS wiek, przewlekłe choroby

Skala urazu TS Liczba oddechów 10-24 / min. 4 pkt 24-36 3 36 i pow. 2 24-36 3 36 i pow. 2 1-9 1 bezdech 0 Ruchy klatki piersiowej prawidłowe 1 Ciśnienie tętnicze skurczowe 90 mm. I pow. 4 70-89 3 50-69 2 0-49 1 brak tętna 0

Skala urazu TS cd. Powrót krążenia włośniczkowego Prawidłowy - ( do 2 sek ) - 2 pkt. Opóźniony ( pow. 2 sek) - 1 Brak - 0

Zaburzenia przytomności wg. Prof.Prusińskiego Piorunujące- uraz głowy, rażenie prądem,zatrucia, NZK,krwotok śródczaszkowy Przemijające - omdlenie,zespół zatoki szyjnej,zaburzenia czynności serca, napad padaczkowy,wstrząśnienie mózgu Długotrwałe

Omdlenie zwykłe 1 U mężczyzn Hipotensja znużenie emocja upał ból Prodromy głębokie westchnienia,czkawka,bladość skóry, pocenie,ślinotok wymioty

Omdlenie zwykłe , objawy Całkowita lub częściowa utrata świadomości obniżenie RR zwolnienie tętna płytki oddech drgawki trwa krótko.

Hipoglikemia Lekki napad - uczucie głodu, drżenie , poty,łzawienie , ślinotok, drętwienie warg, parestezje, parcie na mocz, lęk, niepokój,upośledzenie koncentracji.Krótkotrwałe zab.świadomości.

Zespół zatoki szyjnej Nadmierna wrażliwość receptorów zatoki szyjnej - obrót głowy,odgięcie , ucisk u mężczyzn 50-70 rok występowanie rodzinne zwolnienie czynności serca , hipotensja postać mózgowa

Krótkotrwała utrata świadomości poch. sercowego Przyczyny - zaburzenia przewodnictwa ,migotanie komór,napadowe częstoskurcze,wady serca ( zwężenie ujścia tętnicy głównej), nadciśnienie płucne,guzy serca,niewydolność m. sercowego.

Nadciśnienie Udar mózgu ( krwotok podpajęczynowkowy) - ból głowy, zaburzenia świadomości , zaburzenia neurologiczne ( niedowłady , zaburzenia mowy , zaburzenia czucia )

Padaczka Utrata świadomości z drgawkami, często poprzedzona objawami zwiastującymi

Zab. wegetatywne Bladość , zlewne poty, hipotensja, zaburzenia świadomości , bradykardia,( lub znaczne przyśpieszenie tętna ) . Często poprzedzone nudnościami , wymiotami, dusznością, raczej u ludzi młodych

Choroba wieńcowa Zawał m.sercowego :ból za mostkiem bladość,zlewne poty,zaburzenia rytmu serca (tachycardia ), hipotensja.

Wstrząs Zespół ciężkich zaburzeń czynności organizmu wywołanych ostrym niedotlenieniem tkankowym, najczęściej w następstwie ostrych zaburzeń w układzie krążenia

Wstrząs Krwotoczny - zmniejszenie objętości krwi krążącej Kardiogenny -upośledzenie pracy serca jako pompy Anafilaktyczny - zaburzenia w napięciu ściany n. krwionośnych , zmiany wielonarządowe.

Wstrząs hipowolemiczny- objawy kliniczne Ubytek obj. krwi krążącej do 10% - brak istotnych objawów 10-20% utraty krwi wstrząs niezbyt ciężki - bladość powłok,skóra zimna, uczucie pragnienia , czasem przyśpieszenie tętna , zmniejszenie ilości wydalanego moczu. 20-40% średnio ciężki - tachykardia ok.. 120/min. RR 80-100 /40-60. Żyły słabo wypełnione , przepływ włośniczkowy 1,5-2 ,0 sek. Mocz 4-6 ml./10 min., zawroty głowy.

Reakcja układu krążenia na krwotok 1. Faza krwotoku kompensowanego - tachykardia,zwiększony opór obwodowy, utrzymanie ciśnienie tętnicze. 2.Faza dekompensacji z hipotensją tętniczą i bradykardią.

Leczenie wstrząsu krwotocznego

Leczenie uzupełniające Kortykosteroidy - Metyloprednizolon bolus - 30 mg./kg. doż. 15 mg./kg. po 8 i 16 godzinach doż. Antybiotyki - bakterie gram(-) i beztlenowce .

Permisywna hipotensja ??? Nie może trwać pow. 30 min. Ciśnienie skurczowe ok. 60 mm.Hg. Przetaczać 7,5% NaCl wraz z koloidami .

Wstrząs anafilaktyczny 2 Zaburzenia świadomości - pobudzenie - utrata świadomości

Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego - czynniki wywołujące Białko obcogatunkowe,pokarmy, proste związki chemiczne,testy diagnostyczne, wysiłek fizyczny,użądlenia owadów

Wstrząs anafilaktyczny 1 Zapowiedź zaczerwienienie skóry pokrzywka obrzęk śluzówek wzrost temeratury ciała złe samopoczucie drapanie w gardle Objawy zasadnicze hipotensja zaburzenia wentylacji zaburzenia świadomości zaburzenia krzepnięcia krwi niewydolność nerek

Mediatory reakcji anafilaktycznej 1 Histamina - obkurcza m.gładkie , obrzęk bł. śluzowej oskrzeli , wymioty, pokrzywka, rozszerzenie naczyń Leukotrieny - obkurczenie m.gładkich oskrzelików,rozszerzenie n. krwionośnych PAF - zwiększenie przepuszczalności naczyń,obkurczenie m.gładkich oskrzelikow

Mediatory reakcji anafilaktycznej 2 ESF-A- zwiększa napływ eozynofilów , nasila uwalnianie mediatorów zapalnych Prostaglandyny - nasilają skurcz m. gładkich oskrzelików, zwiększają przepuszczalność naczyń.

Reakcje anafilaktoidalne Mają zbliżony przebieg kliniczny do anafilaktycznych , ale nie są związane z reakcją immunologiczną a z bezpośrednim oddziaływaniem na komórkę lub tkankę

Reakcje anafilaktoidalne - przyczyny Bezpośrednie uwalnianie mediatorów przez - leki, pokarmy, czynniki fizyczne-wysiłek , zimno. Agregacja kompleksów immunologicznych Przetoczenie przeciwciał cytotoksycznych Kontrasty radiologiczne

Adrenalina Działanie alfa i beta stymulujące obkurczenie naczyń rozszerzenie oskrzeli hamowanie uwalniania mediatorów działanie inotropowe , chronotropowe

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Podaj dożylnie leki antyhistaminowe H2 bloker - cimetidina 300 mg. Szybki antyhistaminik anty H1 , H2 Fenistil - amp. a 4 mg. / 4 ml. Tavegyl - 2 mg. Stosowanie leku H2 blokującego znacznie pogłębia efekty p. histaminowe leku H1

Środki m. znieczulające -uczulenie Relacje o niepożądanych odczynach nie należą do rzadkości Dotyczą głównie grupy estrowej-prokaina Rzadkie w grupie amidowej -lignokaina Znaczna część chorych z etykietą alergii odczynu takiego nie wykazuje . Shazo . J. Allergology Clin. Immunol. 1979

Środki z. miejscowego -zatrucie postępowanie Tlenoterapia Diazepam doż . 5 -15 mg. ( drgawki) Oddech zastępczy Utrzymanie hemodynamiki

Wstrząs leczenie - postępowanie farmakologiczne Adrenalina Leki p. histaminowe Kortykosteroidy

Wstrząs anafilaktyczny- leczenie Leczenie należy podjąć natychmiast po stwierdzeniu objawów nawet pozornie błahych - kichanie , swędzenie , zaczerwienienie . Zgon jest często związany z opóźnieniem leczenia

Adrenalina we wstrząsie anafilaktycznym Działa b. szybko Hamuje wyzwalanie mediatorów komórek docelowych Uszczelnia naczynia włosowate Działa p. obrzękowo Hamuje skurcz m. gładkich Zapobiega spadkowi ciśnienia tętniczego

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Równocześnie z adrenaliną podaj domięśniowo lek. p. histaminowy blokujący receptor H 1 - 100 mg. antazoliny ( Phenazolinum) 25 mg. Diphenhydramimy

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Podanie leków p. histaminowych blokując receptor H1 zmniejsza działanie biologiczne histaminy

Wstrząs anafilaktyczny-leczenie Wlew preparatów osoczozastępczych - krystaloidów - gdy występuje obniżenie ciśnienia tętniczego przetocz szybko 1000-2000 ml. 0,9 % NaCl ( Płyn Ringera)

Wstrząs anafilaktyczny -leczenie Wziewne leki Beta mimetyczne -albuterol U chorych leczonych beta blokerami podaj wziewnie ipratropium

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Kortykosteroidy - korzystny efekt wystąpi po 4 - 6 godzinach metyloprednizolon dożylnie - 80-120 mg. Zmniejsz szybkość wchłaniania alergenu: podać adrenalinę miejscowo , chłodzić , założyć opaskę Glucagon -1- 2 mg. Co 5 min. Obserwacja.

Wstrząs leczenie - postępowanie farmakologiczne Adrenalina Leki p. histaminowe Kortykosteroidy

Wstrząs anafilaktyczny- leczenie Leczenie należy podjąć natychmiast po stwierdzeniu objawów nawet pozornie błahych - kichanie , swędzenie , zaczerwienienie . Zgon jest często związany z opóźnieniem leczenia

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie 1 Sprawdzenie drożności dróg oddechowych , kończyny ku górze Tlenoterapia Adrenalina-- podskórnie , domięśniowo, wziewnie. I dawka - u dorosłych o,5 mg. u dzieci o,3 mg. Wyjątkowo dożylnie 0,3-0,5 mg. w dawkach podzielonych po 0,1 mg. Kolejne dawki po paru minutach (5-10)

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Wprowadź kaniulę dożylnie Podaj dożylnie - adrenalinę - 1:10 000; 10 ml. 1-5 ml. co 5 minut. Wlew kroplowy adrenaliny - roztwór 1 mg. / 250 ml. roztworu z szybkością 1-4 ug/ min.

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie Podaj dożylnie H2 bloker - cimetidina 300 mg. Szybki antyhistaminik Fenistil - amp. a 4 mg. / 4 ml. Tavegyl - 2 mg. Stosowanie leku H2 blokującego znacznie pogłębia efekty p. histaminowe leku H1

Wstrząs anafilaktyczny - leczenie cd. Kortykosteroidy - korzystny efekt wystąpi po 4 - 6 godzinach metyloprednizolon dożylnie - 80-120 mg. Zmniejsza szybkość wchłaniania alergenu: podać adrenalinę miejscowo , chłodzić , założyć opaskę Glucagon -1- 2 mg. Co 5 min. Obserwacja.

Utopienie ( przyczyny) Przyczyny utopienia- ostra niewydolność krążenia upojenie alkoholowe uszkodzenie rdzenia kręgowego uduszenie.

Utopienie - powikłania Zaburzenia elektrolitowe Rozpad krwinek czerwonych - hemoglobinuria Wyziębienie ciała Zakażenie dróg oddechowych.

ZATRUCIA Choroby powstałe wskutek działań czynników chemicznych na ustrój (trucizn lub jadów).

EWOLUCJA POSTĘPOWANIA LECZNICZEGO W OSTRYCH ZATRUCIACH SUBSTANCJAMI CHEMICZNYMI I LEKAMI

Stosowane metody postępowania są zależne od rodzaju zatrucia i poziomu wiedzy medycznej

IX wiek pierwsza połowa XX wieku Pochodne kwasu barbituranowego, salicylowego płukanie żołądka i podawanie leków stymulujących OUN wskaźnik śmiertelności powyżej 90%

Nilsson zwrócił uwagę na zapobieganie niedotlenieniu tkanek przez utrzymanie drożności dróg oddechowych i stosowanie sztucznego oddechu Clemmensen i Nilsson 1961 roku (wyniki 12 letnich obserwacji) - zaniechanie środków cucących na rzecz stosowania zasad intensywnej terapii obniżenie wskaźnika śmiertelności 1-2 %

Przełom w toksykologii klinicznej Wprowadzenie tzw. metody skandynawskiej leczenia ostrych zatruć metoda i teraz stanowi podstawę leczenia objawowego - często jedynego możliwego do zastosowania

Intensywna terapia w ostrych zatruciach zabezpieczenie podstawowych funkcji życiowych ( układu oddechowego, krążenia i OUN) tlenoterapia mechaniczna wentylacja płuc zaburzenia rytmu serca: elektryczna stymulacja, kardiowersja farmakoterapia krążenia leczenie żywieniowe

Wybrane techniki wydalania trucizny z ustroju Eliminacji trucizny jeszcze nie wchłoniętej- leczenie przyczynowe pierwotne: - zmywanie skóry i płukanie oczu - dekontaminacja przewodu pokarmowego

Syrop z wymiotnicy Stosowanie ograniczone tylko do pomocy doraźnej w domu, bezpośrednio po zażyciu leków

Płukanie żołądka Polega na wprowadzeniu do żołądka sondy i naprzemiennym podawaniu oraz aspirowaniu 200-300 ml płynu (dorośli), co ma na celu usunięcie toksycznych substancji obecnych w żołądku. Tradycja około 180 lat - wprowadzenie zasad intensywnej terapii do leczenia zatruć zmniejszyło znaczenie tej metody - wykonanie zabiegu należy rozważyć do 60 min. od zatrucia. Okres może być przekroczony w przypadku zatrucia czynnikami zwalniającymi perystaltykę i opóźniającymi wchłanianie. Ostateczna decyzja - decyzją doświadczonego klinicysty.

Płukanie żołądka Przeciwwskazania Płukanie żołądka Przeciwwskazania - zatrucie środkami żrącymi, węglowodorami - ryzyko perforacji przewodu pokarmowego, krwotoku - brak odruchów (przeciwwskazanie względne, możliwe po wykonaniu intubacji i uszczelnieniu tchawicy) - inne przypadki, w których wykonanie zabiegu może pogorszyć stan pacjenta - zwiększone ryzyko u chorych w stanie pobudzenia

Płukanie żołądka Powikłania. - zachłystowe zapalenie płuc Płukanie żołądka Powikłania - zachłystowe zapalenie płuc - kurcz głośni - mechaniczne uszkodzenie gardła, przełyku,żołądka - hipoksja, hiperkapnia - zaburzenia wodno-elektrolitowe

Węgiel aktywowany - W postaci zawiesiny wodnej podany w Węgiel aktywowany - W postaci zawiesiny wodnej podany w pojedynczej dawce. - Przeciwwskazania: chorzy nieprzytomni krwawienie z przewodu pokarmowego planowana gastroskopia - Powikłania: aspiracja do dróg oddechowych wymioty

Środki przeczyszczające Środki przeczyszczające i płukanie jelit - Nie ma określonych wskazań do stosowania środków przeczyszczających - Płukanie jelit przez zgłębnik nosowo-żołądkowy roztworem glikolu polietylenowego posiada teoretyczną wartość po spożyciu znacznych ilości żelaza

Najczęściej stosowane odtrutki w Toksykologii Klinicznej

Acetylocysteina: Przy ostrym uszkodzeniu wątroby spowodowanym przez acetylaminochinon 140 mg/kg m.c. co 4 godz./doba następnie po 70 mg/kg m.c.

Alkohol etylowy W zatruciach metanolem, glikolem etylenowym 20-30% przez sondę lub 10% dożylnie ( 55 ml absolutnego etanolu + 500 ml 0,9 % soli fizjologicznej). U alkoholików i dializowanych dawka o 1/3 wyższa. Utrzymać poziom etanolu we krwi 1/2 promille.

Antizol - fomepizol W zatruciach metanolem, glikolem etylenowym (zamiast alkoholu etylowego) 15 mg/kg m. c. (do 1 g.) dożylnie następnie 10 mg/kg m. c. co 12 godzin

Atropina: w zatruciach pestycydami głównie fosforoorganicznymi i karbaminianami. po 0,5 - 1 mg co 5-10 min. dla opanowania wydzieliny w drogach oddechowych i bradykardii.

Koniec Proponuję dyskusję i pytania.