Elektryczność i Magnetyzm Wykład: Jan Gaj Pokazy: Piotr Kossacki, Tomasz Kazimierczuk Wykład dziewiąty 18 marca 2008

Z poprzedniego wykładu Ogniwo paliwowe Detektor CCD Praca i moc prądu elektrycznego Dopasowanie oporowe II prawo Kirchhoffa Kompensacyjny pomiar napięcia Kondensator w obwodach: ładowanie, generator z neonówką, obwód RC różniczkujący i całkujący

Oddziaływanie przewodów z prądem Prawo Biota-Savarta Co z III zasadą dynamiki? dF dl’ gdzie B r Siła elektrodynamiczna dl Wzór niesymetryczny! Wyjaśnienie (na dziś): obwody powinny być zamknięte i traktowane jako całość

Pole magnetyczne Pośrednictwo: prąd  pole magnetyczne  prąd Indukcja B zdefiniowana przez siłę działającą na przewodnik z prądem Jednostka: tesla 1 T = 1 N/(Am) Rzędy wielkości: pole Ziemi 310-5 T, przy powierzchni silnych magnesów stałych 1 T, magnesy nadprzewodzące 10 T, pola impulsowe 102 T, metody z eksplozją 103 T W prawie Biota-Savarta 0 = 410-7 Nm/A2 dlaczego wartość umowna?

Magnesy – najsilniejsze pola Nadprzewodnikowe 20 T Bittera 35 T Hybrydowe 45 T Impulsowe 90 T Niszczące ~1000 T Ośrodki: Floryda, Los Alamos http://www.magnet.fsu.edu/ Grenoble http://ghmfl.grenoble.cnrs.fr/ Toulouse http://www.lncmp.org/ Nijmegen http://www.hfml.ru.nl/

Magnes nadprzewodzący Standard w laboratorium 8 T split coil

Wyłącznik nadprzewodnikowy grzanie

New World Record for Superconducting Coil Performance A superconducting coil made from YBCO conductor, also known as 2G second generation or Y123, was operated recently to a world record field of 26.8 Tesla. The coil, fabricated by SuperPower Inc. in collaboration with the NHMFL, was tested at a temperature of 4 Kelvin in the Large Bore Resistive Magnet in a background field of 19 Tesla. The so-called High Temperature Superconductors (HTS), including YBCO, when used at very low temperatures have properties that will allow superconducting magnets to operate at fields much higher than previously, ultimately X2 and X3 times greater. The availability of such high fields will dramatically increase the performance of traditional applications of superconducting magnets such as NMR and will make feasible entirely new applications for medicine and high energy physics. The recent test of the small coil is a first demonstration that HTS/YBCO conductor development has advanced to produce long lengths of high quality conductor required for magnet applications. Solenoid magnet of YBCO superconductor with 82 mm winding diameter and 52 mm winding height.

Brutalna siła: magnes Bittera

Magnes Bittera 35 T w NHMFL Strength 35 tesla Type Resistive Bore size 32 mm (~1.25 inches) Online since December 2005 Cost $0.5 million Weight 2,500 kg (2.75 tons) Height 1.52 meters (~5 feet) Water used per minute 139 liters (~37 gallons) Power required 19.6 MW

Impulsowe pole magnetyczne http://www.lncmp.org/facilities/GB/coils.htm

Impulsowe pola magnetyczne http://www.magnet.fsu.edu/usershub/scientificdivisions/pulsedfield/overview.html Capacitor Bank-Driven Magnets Field Duration Bore 50 T Short Pulse 25 msec 24 mm 50 T Mid-Pulse 400 msec 15 mm 40 T Mid-Pulse 65 T Short Pulse 60 T Short Pulse 40 msec 9.8 mm 300 T Single Turn 6 µsec 10 mm

Pole odcinka przewodu I el y  A więc w granicy nieskończenie długiego przewodu 2 1 x Siła działająca na równoległy przewód o długości l Awięc siła przyciągająca przy zgodnych kierunkach prądu!

Amper absolutny Definicja: natężenie prądu, który płynąc w równoległych przewodach oddalonych o 1 m wytwarza siłę 210-7 N Ta definicja wyjaśnia umowny charakter wartości 0 Konsekwencja: 1 C = 1 As

Pole na powierzchni drutu W zależności od wektora gęstości prądu Ograniczenia w zastosowaniu drutu nadprzewodnikowego Krytyczna gęstość prądu Krytyczna indukcja pola magnetycznego Wniosek: opłaca się podzielić prąd między wiele drutów

Drut nadprzewodnikowy

Symetria pola magnetycznego przewodnika prostoliniowego Pseudowektor B  I =  = A co z symetrią?

Pole przewodnika prostoliniowego  Symetria respektowana

Pole w środku pierścienia z prądem czyli B r A więc dl Wniosek: przybliżenie długiego przewodu ma sens

Pole na osi pierścienia z prądem B R czyli  r dl z/r B/Bmax albo

Cewki Helmholtza d 1% d/R = 1.2 d/R = 1.0 d/R = 0.8 B/B0 z/R

Siła Lorentza Siła elektrodynamiczna Siła Lorenza

Siła Lorentza

Efekt Halla + Fl = qvB  B v q Fe = qe Koncentracja i znak nośników -  B Fl = qvB v q Fe = qe Koncentracja i znak nośników Pomiar indukcji pola magnetycznego