Połączenia kołkowe i sworzniowe Bartłomiej Brzeziński kl.1A

Połączenia Kołkowe Poł. kołkowe są stosowane głównie do ustalania wzajemnego położenia elementów; mogą one również przenosić obciążenia. Poł. płyt z zastosowaniem kołków ustalających

Na rysunku pokazano połączenie koła zębatego z wałem, w którym kołek oprócz ustalenia położenia, przenosi obciążenie.

Kołki ustalające Kołki ustalające są pasowane w otworach z wciskiem na zasadzie stałego wałka lub stałego otworu; ich odchyłki odpowiadają wałkom od h do u wg układu tolerancji i pasowań w klasach 6 i 7.

Kołki łączące Są pasowane w otworach suwliwie, ich odchyłki odpowiadają wałkom h wg układu tolerancji i pasowań w klasach 8 do 11, a przed wpadnięciem są zabezpieczane przez roznitowanie.Otwory do wciśnięcia kołków należy wykonywać podczas montażu.

W jednej części(płycie,tulei) wykonuje się wstępnie otwór o średnicy mniejszej niż średnica nominalna kołka. Po ustaleniu wzajemnego położenia elementów za pomocą wkrętów przez wstępnie wykonane otwory wierci się wspólnie w obu częściach otwory, które następnie rozwierca się dla uzyskania odpowiedniego pasowania z kołkiem.

Gdy połączenie z kołkami ustalającymi ma być wielokrotnie demontowane, w jednej części pasuje się kołki z wciskiem, w drugiej rozwierca się otwory tak, aby uzyskać pasowanie suwliwe. Mogą również być stosowane w tym przypadku kołki stożkowe o zbieżności 1:20 lub 1:50. W mniej dokładnych połączeniach są stosowane kołki sprężyste zwijane z blachy oraz kołki z wygniatanymi karbami.

Nitokołki Jest to typ kołków znormalizowanych. Służą do mocowania lekkich elementów, np. tabliczek znamionowych, są wbijane w otwory podobnie jak gwoździe.

Kołek znormalizowany walcowy

Kołek znormalizowany stożkowy

Kołek znormalizowany sprężysty

Kołek zn. z karbami na całej długości

Nitokołek

Połączenia sworzniowe Połączenie sworzniowe mają podobny charakter do połączeń kołkowych. Sworznie mają większe średnice niż kołki oraz są zabezpieczone przed przesunięciem wzdłużnym za pomocą łbów, zawleczek lub pierścieni osadczych.

Na rysunku przedstawiono połączenie sworzniowe końcówki linki z pedałem sprzęgła w samochodzie.

Między widełkami końcówki linki 1 znajduje się koniec dźwigni pedału 2. Przez otwory w tych elementach przełożony sworzeń 3 z łbem z jednej i z otworem poprzecznym z drugiej strony Zawleczka 4 zabezpiecza przestrzeń przed wysunięciem. Podkładka 5 nie dopuszcza do uszkodzenia przez ostre krawędzie zawleczki powierzchni widełek.

Podsumowanie Obciążenia połączeń kołkowych i sworzniowych powinny działać prostopadle do osi. Wywołują one wówczas naprężenia ścinające przekroje poprzeczne kołków i sworzni. Zastosowane w połączeniu kołki umożliwiają, po kolejnych demontażach, montowanie płyt w tym samym położeniu.