Układy krystalograficzne

Elementami symetrii budowy kryształów są: Układ krystalograficzny - system klasyfikacji kryształów ze względu na układ wewnętrzny cząsteczek w sieci krystalicznej. System wyróżnia siedem układów, w których wyróżnia się 32 klasy krystalograficzne. Każda klasa ma inny rodzaj symetrii w układzie atomów w krysztale. Większość kryształów przyjmuje formę regularnego wielościanu. Elementami symetrii budowy kryształów są: płaszczyzny symetrii osie symetrii środek symetrii

Układ regularny ( sześcienny) Układ krystalograficzny, w którym wszystkie trzy osie maja jednakową dł. i są, w stosunku do siebie, prostopadłe. Do układu regularnego należą kryształy o największej liczbie elementów symetrii. Na jednym krysztale mogą występować równocześnie 3 osie czterokrotnej symetrii, 4 osie trzykrotnej symetrii i 6 osi dwukrotnej symetrii ; ponadto 9 płaszczyzn symetrii i środek symetrii. Typowi przedstawiciele tej grupy: Czworościan – tetraedr - Sześcian - Ośmiościan foremny – oktaedr - Dwunastościan rombowy, pięciokątny - Czterdziestoośmiościan. W tym układzie krystalizuje ok.12% minerałów; np.: miedź, srebro i złoto rodzime, diament, galena, halit, fluoryt, uraninit, spinel, piryt, skutterudyt.

Układ tetragonalny Układ krystalograficzny, w którym trzy osie są w stosunku do siebie prostopadłe, dwie z nich mają taką samą długość i leżą w jednej płaszczyźnie, a trzecia oś (oś główna) jest od nich dłuższa, lub krótsza. Typowi przedstawiciele grupy: czworokątne graniastosłupy -piramidy -trapezoedr - podwójne piramidy W tym układzie krystalizuje ok.. 10 % minerałów; np. rutyl, anataz, cyrkon, kasyteryt, apofylli, skapolity, wulfenit.

Typowi przedstawiciele tej grupy: Układ heksagonalny Układ heksagonalny – układ krystalograficzny, w którym trzy z czterech osi leżą w jednej płaszczyźnie, mają jednakową długość, a kąt między nimi wynosi 120°. Czwarta oś jest osią sześciokrotną, ma inną niż pozostałe długość i jest do nich prostopadła. Typowi przedstawiciele tej grupy: - sześciokątne graniastosłupy - sześciokątne piramidy (ostrosłupy) - dwunastokątne piramidy - podwójne piramidy W tym układzie krystalizuje ok.. 8% minerałów, np..: grafit, kwarc, nefelin, wurcyt, piromorfit, mimetezyt.

Układ trygonalny W układzie trygonalnym trzy z czterech osi leżą w jednej płaszczyźnie, mają jednakową długość, a kąt między nimi wynosi 120°. Czwarta oś jest osią trzykrotną i jest prostopadła do pozostałych trzech. Osie i kąty są takie same jak w układzie heksagonalnym, jednak przekrój podstawowej formy graniastosłupa nie jest sześciokątny lecz trójkątny. Typowymi postaciami krystalograficznymi tej grupy są: - trójstronne graniastosłupy - piramidy trójkątne - romboedr skalenoedr W tym układzie krystalizuje około 9% minerałów; np. kalcyt, magnezyt, syderyt, smithsonit, brucyt, hematyt, korund, bizmut rodzimy, pirargyryt, turmalin, milleryt, kwarc niskotemperaturowy, cynober, ilmenit, dolomit, willemit, dioptaz, fenakit.

Układ rombowy Układ krystalograficzny, w którym trzy osie różnej długości są w stosunku do siebie prostopadłe. Typowymi przedstawicielami tej grupy są: - pinakoidy - słupy - piramidy rombowe - rombowe piramidy podwójne W tym układzie krystalizuje około 22% minerałów; np. siarka rodzima, antymonit, aragonit, baryt, celestyn, anglezyt, anhydryt, oliwin, topaz, chryzoberyl, hemimorfit, prehnit, zoisyt, epsomit, enstatyt, bronzyt, hipersten, antofyllit, gedryt, stefanit.

Układ jednoskośny Układ krystalograficzny, w którym są trzy osie różnej długości, z czego dwie są w stosunku do siebie prostopadłe, a trzecia jest ustawiona skośnie. Typowymi przedstawicielami tej grupy są: - pinakoidy (dwuściany podstawowe) o -nachylonych ścianach wierzchołkowych - graniastosłupy o nachylonych ścianach wierzchołkowych (słupy z daszkami) W tym układzie krystalizuje około 32% minerałów; np. ortoklaz, mika, gips, realgar, aurypigment, malachit, azuryt, epidot, natrolit, mezolit, diopsyd, jadeit, egiryn, omfacyt, spodumen, augit, aktynolit, tremolit, glaukofan, crossyt, riebeckit, hornblenda, olivenit.

Układ trójskośny Układ krystalograficzny, w którym wszystkie trzy osie mają różną długość i są do siebie ukośnie nachylone. Typowymi przedstawicielami tej grupy są: - pediony W tym układzie krystalizuje około 7% minerałów; np. mikroklin, amazonit, plagioklazy, aksynit, turkus, rodonit, dysten = cyjanit, chalkantyt, sassolin, albit.

Źródła: http://pl.wikipedia.org/