ZABURZENIA CZYNNOŚCIOWE NARZĄDU ŻUCIA

W SKŁAD UKŁADU STOMATOGNATYCZNEGO WCHODZĄ: Jama ustna wraz z jej zawartością Szczęka Żuchwa Staw skroniowo- żuchwowy Mięsnie żucia Mięśnie mimiczne Gruczoły ślinowe

Narząd żucia stanowi funkcjonalną jedność z całym organizmem

Charakterystycznym tylko dla układu ruchowego narządu żucia elementem jest to, że na czynność mięśni tego układu mają wpływ receptory wychodzące ze: stawów skroniowo-żuchwowych; zębów; przyzębia.

W układzie ruchowym narządu żucia są 3 stawy: Staw skroniowo-żuchwowy. Staw zębowo-zębodołowy, to z jednej strony powierzchnia korzenia a z drugiej ściana zębodołu. Pomiędzy nimi możliwe są określone ruchy dzięki elastyczności przyzębia. Staw zębowo-zębowy (międzyzębowy). Czynność tego stawu określają wzajemne kontakty powierzchni zwarciowych zębów górnych i dolnych (tj. zębów przeciwstawnych).

Tylko staw skroniowo-żuchwowy jest stawem z anatomicznego punktu widzenia. Pozostałe są uzasadnione z fizjologicznego punktu widzenia (ponieważ oba te stawy powodują za pośrednictwem proprioreceptorów przyzębia pobudzanie czynności odpowiednich mięśni).

Uszkodzenie stawów doprowadza do upośledzenia czynności mięśni związanych z narządem żucia, ale również nieprawidłowa czynność mięśni doprowadza do zaburzenia w stawach. Zaburzenia mięśniowe mogą być skutkiem wzmożonego napięcia tych mięśni pochodzenia centralnego

Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane: Długotrwałe zmiany czynnościowe prowadzą do zmian organicznych w poszczególnych elementach układu ruchowego narządu żucia czyli dysfunkcji. Zaburzenia czynnościowe mogą być spowodowane: przez czynniki miejscowe zlokalizowane w poszczególnych stawach; przez czynniki ogólne.

1. Zaburzenie zwarcia w stawie zębowo-zębowym, są one następujące: przemieszczenie zębów (utrata punktów stycznych, wyrzynanie zębów mądrości, częściowa utrata uzębienia), przemieszczenie zębów w stronę luki, wydłużenie się zębów; nieprawidłowości zgryzowe i zębowe (zęby ustawione poza łukiem, zgryz przemieszany); błędne leczenie protetyczne czy ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia; urazy stawu skroniowo-żuchwowego; złamania żuchwy czy szczęki (główna miejscowa przyczyna parafunkcji zwarciowych).

2. Zmiany w stawie skroniowo-żuchwowym, zaburzenia w ułożeniu głów żuchwy, zaburzenia czynności krążków stawowych.

3. Czynniki miejscowe sprzyjające powstawaniu parafunkcji niezwarciowych (nawyki ruchowe w obrębie narządu żucia przy których nie dochodzi do kontaktu zębów przeciwstawnych).

4.Zaburzenia w stawie zębowo-zębodołowym: -stany zapalne; -rozchwianie zębów; -obrzęk brodawki (błądzenie języka w tej okolicy); -ostre brzegi ubytków, wypełnień, prac protetycznych - parafunkcje języka; -zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej.

5. Długotrwałe nawykowe żucie po jednej stronie asymetryczna czynność mięśni; obciążenie stawu skroniowo-żuchwowego po tej stronie.

6. Utrwalona, nieprawidłowa pozycje mięśni z przemieszczeniem żuchwy do boku lub do przodu.

Czynnik psychiczny jest głównym czynnikiem ogólnym wpływającym na funkcje narządu żucia. Napięcie psychiczne powoduje zwiększenie intensywności uprawiania określonych nawyków. Ze zdenerwowania: zaciskamy, zgrzytamy zębami; ogryzamy paznokcie; nagryzamy obce przedmioty.

OBJAWY ZABURZEŃ CZYNNOŚCIOWYCH NARZĄDU ZUCIA

W obrębie stawu zębowo-zębowego: patologiczne starcie zębów; dodatnie testy zwarciowe, zaciskania i/lub zgrzytania zębami.

2. W obrębie stawu zębowo-zębodołowego: rozchwianie pojedynczych zębów; rozchwianie grupy zębów; przemieszczenie zębów; odsłonięcie pojedynczych szyjek zębów lub grup zębowych; przerost kości zębodołu.

3. W obrębie stawu skroniowo-żuchwowego: bóle głowy (często przypominające migrenę), bóle uszu oraz ból i ucisk za oczami zaburzenia ruchomości głów żuchwy (bez objawów akustycznych), tzw. "przeskakiwanie głów żuchwy"; patologiczne objawy akustyczne np.: trzaski lub trzeszczenia; bolesność uciskowa stawu skroniowo-żuchwowego; zbaczanie żuchwy w czasie jej odwodzenia i/lub przywodzenia; nadmierne wysunięcie żuchwy w czasie jej opuszczania; zbaczanie przy wysuwaniu; niejednakowy zakres ruchów bocznych żuchwy; nadmierne ruchy żuchwy; ograniczone ruchy żuchwy.

4. Ze strony mięśni: zmęczenie i poranna sztywność mięśni; zwiększone napięcie mięśni; bolesność uciskowa, dotykowa; przerost (twarz kwadratowa przy przeroście żuchwy); promieniowanie bólu z przeciążonych mięśni; ból głowy z napięcia mięśni narządu żucia.

5.Inne obiektywne i subiektywne objawy kliniczne dysfunkcji narządu żucia: drętwienie, mrowienie zębów i wyrostków, ubytki przyszyjkowe, złamanie korzeni żywych zębów; objawy o charakterze otolaryngologicznym: pieczenie gardła, krtani, "ból ucha", zaleganie woskowiny, zawroty głowy; objawy oczne np.: ucisk, uczucie wysadzania gałki ocznej, ból oka; objawy bólowe o charakterze neuralgii nerwu trójdzielnego; ból głowy.

Jak leczy się schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego? Wyeliminowanie skurczów i bólów mięśni poprzez zastosowanie wilgotnego ciepła lub przyjmowanie leków takich jak środki rozkurczowe lub dostępne bez recepty leki o działaniu przeciwbólowym bądź przeciwzapalnym. Redukcja szkodliwego wpływu zaciskania i ścierania zębów poprzez noszenie szyny relaksacyjnej. Szyna jest zakładana na zęby górne i chroni je przed tarciem o zęby dolne. Nauka technik relaksacyjnych w celu poprawienia kontroli napięcia mięśni żuchwy. Jeżeli wszystkie metody zawiodą a stawy żuchwy są objęte procesem chorobowym może być wskazane wykonanie zabiegu chirurgicznego w obrębie stawu żuchwy