DLA KLAS III GIMNAZJUM ZESPOŁU SZKÓŁ NR 1 W BUKOWNIE Projekt edukacyjny wykonany w ramach projektu: „Doskonalenie zawodowe nauczycieli w dziedzinie wykorzystania technologii informacyjnej” SŁAWNI POLSCY FIZYCY DLA KLAS III GIMNAZJUM ZESPOŁU SZKÓŁ NR 1 W BUKOWNIE BARBARA BORZĘCKA GRUPA DZN/06/EL/2012 TYTUŁ PROJEKTU SSŁAWNI POLSCY FIZYCY dla klas …………. szkoły ………………..

SŁAWNI POLSCY FIZYCY Barbara Borzęcka

POLSCY FIZYCY WITELON MIKOŁAJ KOPERNIK JAN WŁADYSŁAW ŚNIADECKI ZYGMUNT WRÓBLEWSKI KAROL OLSZEWSKI MARIA SKŁODOWSKA-CURIE MARIAN SMOLUCHOWSKI LEOPOLD INFELD HENRYK NIEWODNICZAŃSKI MARIAN DANYSZ

WITELON (ok. 1230- ok. 1292) Największy myśliciel polskiego średniowiecza; pochodził z okolic Legnicy, sam siebie określał jako "syna Turyngii i Polski„. Głównym dziełem jest traktat o teorii rozchodzenia się światła Perspektywa, w którym problem ten zostaje ujęty matematycznie (w duchu tradycji platońskiej), a nie fizykalnie. W Optyce omówił prostoliniowe rozchodzenie się światła, odbicie, rozproszenie, budowę oka i właściwości wzroku. http://www.matematycy.interklasa.pl/biografie/matematyk.php?str=witelo

MIKOŁAJ KOPERNIK (1473-1543) Astronom, matematyk, prawnik, ekonomista, strateg, lekarz, poeta, kanclerz kapituły warmińskiej. Opracował heliocentryczny model Układu Słonecznego, według którego Słońce znajduje się w centrum, Ziemia jest planetą i podobnie jak pozostałe planety obiega Słońce po orbicie kolistej. Jego teoria została opublikowana w 1543 r. w księdze De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer niebieskich). Mimo zadedykowania dzieła ówczesnemu papieżowi, nie została przychylnie przyjęta przez Kościół, a nawet umieszczono ją w 1616 r. w indeksie ksiąg zakazanych. http://andzia16.w.staszic.waw.pl/KopernikMikolaj.html

JAN WŁADYSŁAW ŚNIADECKI (1756 – 1830) Najwybitniejszy uczony polskiego oświecenia Profesorem matematyki i astronomii w Krakowie. Zajmował się astronomią; odkrył w wyniku obserwacji planetoidę Pallas. Twórca polskiej terminologii matematycznej i astronomicznej. http://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_%C5%9Aniadecki

ZYGMUNT WRÓBLEWSKI (1845 -1888) Członek Akademii Umiejętności, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczestnik Powstania Styczniowego, zesłany na Syberię. Badał dyfuzję gazów w cieczach i ciałach stałych. Zajmował się badaniem właściwości gazów i metali w niskich temperaturach. Wyznaczył temperatury krytyczne szeregu gazów, w tym stałe krytyczne wodoru. Wraz z Karolem Olszewskim dokonał w 1883 r. pierwszego na świecie skroplenia tlenu i azotu. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. http://www.matinf.uj.edu.pl/web/mii/wydzial/o-wydziale/historia/zygmunt-wroblewski

KAROL OLSZEWSKI (1846 – 1915) Fizyk i chemik profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prowadził prace badawcze w dziedzinie niskich temperatur. Wraz z Zygmuntem Wróblewskim dokonał w 1883 r. pierwszego na świecie skroplenia tlenu i azotu. Później obaj uczeni zestalili także dwutlenek węgla i alkohol. Skroplił i zestalił argon, określił ciśnienie i temperaturę, w której może nastąpić skroplenie wodoru. Prowadził prace nad skropleniem gazów szlachetnych. http://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Olszewski

MARIA SKŁODOWSKA-CURIE (1867 – 1934) Wybitna uczona urodziła się w Polsce, większość życia i kariery naukowej spędziła we Francji. Zajmowała się badaniami z zakresu fizyki i chemii. Opracowała teorię promieniotwórczości, technikę rozdzielania izotopów promieniotwórczych. Odkryła dwa nowe pierwiastki: rad i polon. Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono też pierwsze w świecie badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Dwukrotnie wyróżniona Nagrodą Nobla za osiągnięcia naukowe. Z jej inicjatywy powstał w Warszawie Instytut Radowy. http://sceptycy.org/?p=235

MARIAN SMOLUCHOWSKI (1872 – 1917) Klasyk fizyki statystycznej, profesor fizyki teoretycznej na Uniwersytecie Lwowskim, profesor na Uniwersytecie Jagiellońskim, w katedrze fizyki doświadczalnej. Prawie równocześnie z Einsteinem sformułował teorię ruchów Browna. Jedno z równań teorii dyfuzji jest znane jako równanie Smoluchowskiego. Wyjaśnił zjawisko błękitu nieba (niebieski kolor nieba). Badał zjawiska cieplne w gazach i ciałach sypkich. Był autorem prac z dziedziny geofizyki, geologii i chemii fizycznej oraz… zapalonym taternikiem. Kilka miesięcy przed tragiczną śmiercią wybrany rektorem UJ. Jego imię nosi Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Instytut Fizyki Molekularnej PAN w Poznaniu. „Każdy, kto bliżej znał Smoluchowskiego, cenił w nim nie tylko bystry umysł, ale i szlachetnego człowieka.” Albert Einstein

LEOPOLD INFELD (1898 – 1968) Fizyk teoretyk, twórca elektrodynamiki nieliniowej. Współpracował z Albertem Einsteinem. Wspólnie z Bornem podał interpretację zasady nieoznaczalności w nieliniowej elektrodynamice. Główne osiągnięcia dotyczą jednak teorii względności. Do najważniejszych należy praca wykonana wspólnie z Einsteinem, której rezultatem było wyprowadzenie z ogólnej teorii względności równań ruchu dla gwiazd podwójnych, dokładniejszych od równań newtonowskich, tzw. metoda przybliżeń EIH. Ważne są również jego prace z dziedziny metod matematycznych fizyki. Opracował m.in. teorię ruchu elektronu w obecności pola grawitacyjnego. Wykazał, że promieniowanie grawitacyjne można eliminować przez odpowiedni wybór układu współrzędnych. Uprościł metodę kolejnych przybliżeń przez wprowadzenie tzw. funkcji F (Diraca). http://www.fuw.edu.pl/sylwetki-fizykow/articles/leopold-infeld.html

HENRYK NIEWODNICZAŃSKI (1900 – 1968) Profesor Uniwersytetu Poznańskiego i profesor Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Politechniki Wrocławskiej. Od 1946 r. profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, dyrektor Instytutu Fizyki Jądrowej w Krakowie. Członkiem Polskiej Akademii Umiejętności, a od 1951 r. Polskiej Akademii Nauk. Autor prac dotyczących głównie fizyki jądrowej, niskich energii i spektroskopii atomowej. W 1934 r. pierwszy potwierdził eksperymentalnie istnienie magnetycznego promieniowania dipolowego. http://www.ifj.edu.pl/intro/h_niewodniczanski/?lang=pl

MARIAN DANYSZ (1909-1983) Profesor fizyki, członek PAN. Współtwórca warszawskiego ośrodka badań cząstek elementarnych. Prowadząc prace naukowe w Pracowni Radiologicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego odkrył promieniotwórczy izotop fluoru. Zbudował prototyp noktowizora. Wspólnie z J. Pniewskim odkrył hiperjądra, i izomerię hiperjądrową. Był również jednym ze współodkrywców podwójnego hiperjądra Odgrywał ważną rolę w rozwijaniu międzynarodowej współpracy fizyków; pomiędzy Europejskim Ośrodkiem Badań Jądrowych w Genewie a Zjednoczonym Instytutem Badań Jądrowych w Dubnej, gdzie pełnił funkcję wicedyrektora. http://www.fuw.edu.pl/~ajduk/75/danysz.html

BIBLIOGRAFIA ENCYKLOPEDIA PWN, WARSZAWA 200O, S. WERNER, ZAGADKI FIZYCZNE, WARSZAWA 1995, www.fizyka.net.pl www.if.uj.edu.pl www.agh.edu.pl www.eduskrypt.pl

DZIĘKUJĘ