Metoda PNF (Kabat - Kaisera) Metoda proprioceptywnego torowania (ułatwiania) nerwowo-mięśniowego

Herman Kabat w latach 40. XX w. Rys historyczny Herman Kabat w latach 40. XX w. Henry Kaiser ufundował Instytut Rehabilitacji Neuromięśniowej, w którym doktor Kabat weryfikował swoje założenia teoretyczne Metoda PNF powstała w oparciu o zasady funkcjonowania układu nerwowego - prawa Sheringtona:

Plastyczność układu nerwowego Aktywizacja receptorów narządu ruchu Zastosowanie wzorców ruchowych Wzorce wykonywane w płaszczyznach skośnych – diagonalnych zaakcentowanie elementu rotacji

Filozofia PNF Pozytywne nastawienie do pacjenta i jego problemów Globalna obserwacja pacjenta (nie tylko chora część ciała) Mobilizacja rezerw pacjenta Promieniowanie (irradiacja) i wzmacnianie – wykorzystanie synergii mięśniowej i pracy sprawnych obszarów ciała Uwzględnienie globalnych czynności ruchowych, a nie pojedynczych struktur Intensywny plan ćwiczeń (również w domu) Myślenie funkcjonalne – ćwiczenie aktywności dnia codziennego Częsta zmiana pozycji wyjściowych Zmiana normalnej kolejności ruchu Bezbolesna praca z pacjentem

Główne zasady torowania (ułatwiania) w koncepcji PNF Kontakt manualny Cele: stymulacja receptorów skóry, torowanie kierunku ruchu, możliwość pracy z oporem chwyt lumbrykalny (szczypcowy) St. Śródręczno-paliczkowe w lekkim zgięciu St. Międzypaliczkowe palców ręki wyprostowane

Kontakt werbalny Cele: Uświadamianie choremu oczekiwanego ruchu Stymulacja przez krótkie wyraźne komendy, Uspokojenie, rozluźnienie pacjenta przez spokojne komendy, Komenda przygotowawcza wyjaśnia ruch, przygotowuje do akcji K. akcyjna - rozpoczyna ruch K. korekcyjna – uświadamia błędy K. kończąca – poleca rozluźnienie po wykonaniu ruchu

Kontakt wizualny (wzrokowy) Cele: Kontrola i korekcja ruchu pacjenta Wzmocnienie napięcia mięśniowego przez kontrolę optyczną Wzmocnienie mięśni tułowia przez ruchy głowy Pacjent śledzi ruch ćwiczącej części ciała Terapeuta obserwuje mimikę pacjenta w celu oceny wartości oporu lub ewentualnego bólu Terapeuta obserwuje ciało pacjenta w oczekiwaniu pożądanej irradiacji

Opór manualny Cele: Torowanie napięcia i skurczu mięśni Poprawa kontroli motorycznej i stabilnej Poprawa czucia ruchu Wzmocnienie mm. agonistycznych Rozluźnienie mm. antagonistycznych Poprawa koordynacji inter i intra mięśniowej Osiągnięcie optymalnej irradiacji Opór dopasowany do możliwości pacjenta Dawkowanie przeciwko wszystkim komponentom ruchu Poprzedzony optymalnym rozciągnięciem mięśnia Dozowany intensywnej w części proksymalnej Utrzymany do końca ruchu

Trakcje (oddalenie) i kompresje (zbliżenie) Cele: Rozciągniecie mięśnia celem przygotowania go do skurczu Torowanie wykonania ruchu przeciwko sile ciężkości Zmniejszenie czucia bólu stawowego oporowanie

Ruch w płaszczyźnie skośnej, diagonalnej Wzorce: Wzorce ruchowe Ruch w płaszczyźnie skośnej, diagonalnej Wzorce: Tułowia sterowanego górą Tułowia sterowanego dołem Głowy i szyi Łopatki i miednicy oraz ich kombinacje Kkg i kkd

Wzorce ruchowe łopatki i miednicy Ruch: Kierunek: ELEWACJA PRZEDNIA GODZ.11 (DO GÓRY I DO DOŁU) DEPRESJA TYLNA GODZ.5 (DO DOŁU I DO TYŁU) ELEWACJA TYLNA GODZ.1 (DO GÓRY I DO TYŁU) DEPRESJA PRZEDNIA GODZ.7 Do ćwiczeń łopatki i miednicy po lewej stronie pacjent leży na prawej stronie

Wzorce ruchowe kkg i kkd płaszczyzna czołowa strzałkowa poprzeczna Nazwa wzorca Zgięcie Przywiedzenie Rotacja zew. Zgięciowo-przywiedzeniowy z rotacją zew. Wyprost Odwiedzenie Rotacja wew. Wyprostno – odwiedzeniowy z rtotacją wew. Zgięciowo –odwiedzeniowy z rotacją zew. wyprost przywiedzenie Wyprostno – przywiedzeniowy z roacją wew. KKG płaszczyzna czołowa strzałkowa poprzeczna Nazwa wzorca Zgięcie Przywiedzenie Rotacja zew. Zgięciowo - przywiedzeniowy z rotacją zew. Wyprost Odwiedzenie Rotacja wew. Wyprostno – odwiedzeniowy z rotacją wew. Zgięciowo – odwiedzeniowy z rotacją wew. wyprost przywiedzenie Wyprostno - przywiedzeniowy z rotacją zew. KKD

Mechanika ciała terapeuty Strech bierne rozciągnięcie mięśnia, pobudzające mięsień do skurczu lub stymulujący napięty mięsień do silniejszego skurczu Mechanika ciała terapeuty (ergonomia pracy, terapeuta zawsze w płaszczyźnie ruchu) Promieniowanie pobudzenia (irradiacja) i wzmocnienia Timing – normalna kolejność ruchu, najpierw aktywność mięśni obwodowych z zaakcentowaniem w stawie bliższym ruchu w pł. poprzecznej Timing for emphasis – zmiany normalnej kolejności ruchu Sumowanie bodźców – czasowe i przestrzenne

TECHNIKI STOSOWANE W PNF Techniki agonistycze (pracujemy jedną grupą mięśni) Rytmiczne pobudzanie ruchu – przejście od ćwiczeń biernych do ćwiczeń czynnych z oporem Kombinacja skurczów izotonicznych – stałe napięcie mięśni, zmiana położenia przyczepów, naprzemienny skurcz koncentryczny i ekscentryczny „ja wygrywam, ty wygrywasz” Replikacja (odtwarzanie) ruchu – przy ograniczonym ruchu, max pozycja – opór nasz – rozluźnienie – pogłębienie ruchu Strech – na początku ruchu, w trakcie – pobudzenie ruchu, korekcja

Techniki antagonistyczne (pracujemy na dwóch przeciwnych grupach mięśni) Dynamiczna zwrotność ciągła – naprzemienne wykonywanie dwóch wzorców w jednej diagonalnej Stabilizacja zwrotna – terapeuta w diagonalnej, pacjent w pozycji siedzącej lub stojącej, próba wytrącenia go z równowagi) Rytmiczna stabilizacja – uchwyt terapeuty w jednym miejscu, ale w różnym kierunku, zmiany kierunku wolniej niż w stabilizacji zwrotnej

Technika „trzymaj - rozluźnij” (hold – relax) Przy bólu pochodzenia stawowego, powodujący ograniczenia zakresu ruchu Ruch do granicy bólu, opór terapeuty do momentu zmęczenia, rozluźnienie 3-5razy z przerwami Technika „napnij – rozluźnij” Stymulacja antagonistów, przy ograniczonym zakresie ruchu Tj. przy poizometrycznej relaksacji mięśni, ale zwiększenie zakresu przez czynny ruch mięśni antagonistycznych Skurcz agonistów z oporem terapeuty, rozluźnienie, skurcz antagonistów z oporem terapeuty

WPŁYW TERAPII: - Poprawa koordynacji i równowagi - Zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej - Poprawa techniki chodu - Polepszenie czucia głębokiego - Zwiększenie zakresów ruchu WSKAZANIA: - Pourazowe porażenia i niedowłady - Urazy rdzenia kręgowego - Świeże udary mózgu (max do 2 lat) - Choroby nerwowo-mięśniowe - Dystrofie mięśniowe - Stwardnienie rozsiane (SM) - Różnego rodzaju zaburzenia ruchu - Skoliozy - Zaburzenia neurologiczne i ortopedyczne (np. świeże stany po złamaniach)   wymagające nauki chodu lub doskonalenia techniki chodu

koniec