nr 1 im. W. Korfantego w Chorzowie Temat: Wesele w bronowickiej chacie Klasa: klasy ponadgimnazjalne Autor: Joanna Kurzyniewska Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących nr 1 im. W. Korfantego w Chorzowie

Wesele w Bronowicach 1900 r. Kadry z filmu „Wesele” w reż. Andrzeja Wajdy, wg scenariusza Andrzeja Kijowskiego (1970 r.)

Stanisław Wyspiański (1869-1907) urodził się w Krakowie. Ojciec, Franciszek, był artystą rzeźbiarzem. Stanisław Wyspiański pomagał Janowi Matejce w restauracji polichromii kościoła Mariackiego. Jest autorem słynnych witraży „Św. Franciszek”, „Błogosławiona Salomea” i „Bóg Ojciec” w kościele Franciszkanów, cyklu pastelowych główek dziecięcych, portretów i pejzaży.

Bóg Ojciec – „Stań się” Caritas

Portret Elizy Pareńskiej Nasturcje

Stanisław Wyspiański pisywał poezje i dramaty (Wesele, Wyzwolenie, Noc listopadowa, Warszawianka, Legion, Achilleis, Klątwa, Bolesław Śmiały).

Akcja Wesela toczy się w podkrakowskiej wsi Bronowice. Pan Młody to Lucjan Rydel, poeta, syn profesora i byłego rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego,

Panna Młoda – Jadwiga Mikołajczykówna, córka chłopa bronowickiego Jacentego.

Te zaślubiny, podobnie jak wcześniejszy o 10 lat ożenek Włodzimierza Tetmajera, malarza, z Anną Mikołajczykówną czy małżeństwo Stanisława Wyspiańskiego z Teofilą Pytkówną, były wyrazem młodopolskiej ludomanii. Ślub zawarła młoda para 20 listopada 1900 r. w kościele Mariackim, a uroczystości weselne odbyły się w dworku Włodzimierzostwa Tetmajerów.

Panna Młoda ubrana była zgodnie z krakowskim zwyczajem: „na głowie wspaniały wieniec z pięcioma kolorowymi (...) wstęgami,... Na szyi pięć nitek bladoróżowych korali. Koszula pod szyją, na gorsie i u rękawów haftowana bielutko, gorset z materii zielonej, przetykanej w złote kwiaty i wyrabianej czerwonymi ornamentami... Spódnica z atłasu białego w żółte, zielone i czerwone barokowe kwiaty... Zapaska z zielonego atłasu... Na nogach wysokie buciki”.

W tej rozśpiewanej chacie spotkali się przedstawiciele inteligenckiej elity Krakowa z mieszkańcami wsi Bronowice.

Wśród gości weselnych byli: matka Lucjana Helena Rydlowa z córką Anną, Antonina Domańska, ciotka Rydla, autorka powieści dla młodzieży, Kazimierz Przerwa Tetmajer, poeta, przyrodni brat Włodzimierza, Rudolf Starzewski, redaktor krakowskiego „Czasu”, Zosia i Maryna Pareńskie, córki profesora medycyny Uniwersytetu Jagiellońskiego, malarze Stanisław i Józef Czajkowscy oraz Tadeusz Noskowski.

Mieszkańców Bronowic reprezentowali: Błażej Czepiec, drugi świadek na weselu Rydla, oraz jego żona Wiktoria, Klimina, wdowa po wójcie bronowickim, Jasiek i Kuba Mikołajczykowie, bracia Panny Młodej, Anna i Isia (Jadwiga), żona i najstarsza córka Włodzimierza Tetmajera, karczmarz Hirsz Singer i jego córka Józefa (Pepa) Singer.

Przez okno izby „weselnej” zaglądał do wnętrza chochoł (słomiana otulina krzewu różanego)

Dworek Tetmajerów odkupili w 1908 r. Rydlowie. Od 1969 r Dworek Tetmajerów odkupili w 1908 r. Rydlowie. Od 1969 r. mieści się tu Regionalne Muzeum Młodej Polski „Rydlówka”. Co roku 21 listopada (dzień czepin) odbywa się uroczystość tzw. „osadzania chochoła”. List ten napisała 8 listopada 1985 r. wnuczka Lucjana Rydla p. Anna Rydlówna, dziś już nieżyjąca, z zaproszeniem na uroczystość „osadzania chochoła”. Obok, na zdjęciu p. Anna Rydlówna. I list, i zdjęcie pochodzą z prywatnych zbiorów autorki prezentacji.

Na weselu obecny był także świadek Pana Młodego Stanisław Wyspiański, który, według słów Tadeusza Boya Żeleńskiego, „szczelnie zapięty w swój czarny tużurek stał całą noc oparty o futrynę drzwi, patrząc swoimi stalowymi, niesamowitymi oczyma. Obok wrzało weselisko, huczały tańce, a tu do tej izby raz po raz wchodziło po parę osób, raz po raz dolatywał jego uszu strzęp rozmowy. I tam ujrzał i usłyszał swoją sztukę”.

Bibliografia: Waltoś S., Krajobraz „Wesela”, Kraków 2000. Zbijewska K., Krakowskim szlakiem Stanisława Wyspiańskiego, Warszawa – Kraków 1986. 3. Zbiory prywatne (list Anny Rydlówny i fotografie). 4. Żeleński-Boy T., O Wyspiańskim, Kraków 1973.