Astma oskrzelowa

Epidemiologia astmy Według szacunków WHO: obecnie 300 milionów ludzi na świecie choruje na astmę kolejne 100 milionów zachoruje na astmę do 2025 roku astma jest najczęstszą przewlekłą chorobą wśród dzieci

Definicja Astma oskrzelowa jest przewlekłą chorobą zapalną dróg oddechowych, w której uczestniczy wiele komórek i substancji przez nie uwalnianych. Przewlekłe zapalenie jest przyczyną nadreaktywności oskrzeli, prowadzącej do nawracających epizodów świszczącego oddechu, duszności, ściskania w klatce piersiowej i kaszlu, występujących szczególnie w nocy lub nad ranem. Epizodom tym zwykle towarzyszy rozlana obturacja oskrzeli o zmiennym nasileniu, często ustępująca samoistnie lub pod wpływem leczenia.

Klasyfikacja astmy Podział wg etiologii Stopnie ciężkości Astma alergiczna (zewnątrzpochodna) Astma niealergiczna (wewnątrzpochodna) Astma sporadyczna Astma przewlekła Łagodna Umiarkowana Ciężka Podział wg stopni kontroli Kontrolowana Częściowo kontrolowana Niekontrolowana

Poziomy kontroli astmy Cechy Kontrolowana (wszystkie z poniższych) Częściowo kontrolowana (którykolwiek) Niekontrolowana Objawy w ciągu dnia Nie występują (2≤/tydzień) >2 razy/tydzień ≥3 kryteria częściowo kontrolowanej astmy obecne w którymkolwiek tygodniu  Ograniczona aktywność fizyczna Nie występuje Jakiekolwiek ograniczenie Objawy nocne/przebudzenia Jakiekolwiek Konieczność stosowania leków doraźnych Nigdy (2 ≤/tydzień) Czynność płuc (PEF lub FEV1) Prawidłowa <80% wartości należnej lub najlepszej maksymalnej (jeśli znana) Zaostrzenie Nie występują ≥1/rok tydz. z zaostrzeniem

Leki kontrolujące Wziewne glikokortykosteroidy Leki antyleukotrienowe Długo działające β2-mimetyki wziewne Systemowe glikokortykosteroidy Ksantyny Kromony Długo działające β2-mimetyki doustne Anty-IgE

Leki kontrolujące Wziewne glikokortykosteroidy - najskuteczniejsze, stosowane w monoterapii i w skojarzeniu z innymi lekami Leki antyleukotrienowe – w monoterapii w łagodnych postaciach lub w skojarzeniu z wGKS, wskazane w przypadkach astmy z ANN Długo działające β2-mimetyki wziewne – tylko w skojarzeniu z wGKS Systemowe glikokortykosteroidy – w ciężkiej astmie, w zaostrzeniach, przewlekłe stosowanie obarczone wysokim ryzykiem AE Ksantyny Kromony Długo działające β2-mimetyki doustne Anty-IgE – zarezerwowane dla ciężkiej astmy o etiologii alergicznej, umożliwia redukcję steroidów, poprawia kontrolę astmy

Leki ratunkowe Szybko działający β2-agoniści - leki z wyboru Systemowe glikokortykosteroidy – dodatkowo stosowane w ciężkich napadach astmy, gdzie nie uzyskuje się poprawy po lekarz rozkurczowych Leki antycholinergiczne – dodatkowo w stanie astmatycznym Ksantyny Krótko działające β2-mimetyki doustne

Intensywność leczenia Poziom kontroli Zalecane postępowanie Kontrola Kontynuuj leczenie i określ minimum leczenia kontrolującego przebieg choroby Częściowa kontrola Rozważ intensyfikację leczenia w celu poprawy kontroli Brak kontroli Intensyfikuj leczenie do momentu osiągnięcia kontroli   Zaostrzenie Lecz jak w zaostrzeniu  Zmniejsz intensywność leczenia Zwiększ intensywność leczenia zmniejsz Intensywność leczenia zwiększ Stopień 1 Stopień 2 Stopień 3 Stopień 4 Stopień 5 Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca

Intensywność leczenia Stopień 1 Stopień 5 Stopień 4 Stopień 3 Stopień 2 zmniejsz zwiększ Intensywność leczenia ZWYKLE ROZPOCZYNAM LECZENIE Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca

Intensywność leczenia Stopień 1 Stopień 5 Stopień 4 Stopień 3 Stopień 2 zmniejsz zwiększ Intensywność leczenia GDY OBJAWY SĄ BARDZIEJ NASILONE Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca

Intensywność leczenia Stopień 1 Stopień 5 Stopień 4 Stopień 3 Stopień 2 zmniejsz zwiększ Intensywność leczenia Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca

Intensywność leczenia Stopień 1 Stopień 5 Stopień 4 Stopień 3 Stopień 2 zmniejsz zwiększ Intensywność leczenia ASTMA+ ANN Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca

Anti-IGE Intensywność leczenia ASTMA TRUDNA DO LECZENIA zmniejsz Intensywność leczenia zwiększ Stopień 1 Stopień 2 Stopień 3 Stopień 4 Stopień 5 Edukacja w astmie  Kontrola czynników środowiskowych Szybko działający B2-agonista w razie potrzeby    Wybór leku kontrolującego Wybierz jeden  Wybierz jeden Dodaj jeden lub więcej  lub oba Niska dawka wGKS  Niska dawka wGKS + LABA Średnia lub wysoka dawka wGSK+ LABA Doustne GKS (najniższa dawka)  LTRA  Średnia lub wysoka dawka wGKS LTRA Anti-IGE Niska dawka wGKS + LTRA  teofilina długo działająca  Niska dawka wGKS + teofilina długo działająca ASTMA TRUDNA DO LECZENIA

Tylko u 5% chorych na astmę dobra kontrola choroby! Badanie Asthma Insights and Reality in Europe (AIRE) Tylko u 5% chorych na astmę dobra kontrola choroby! Rabe i wsp.: Eur Respir J 2000

Napad astmy Leczenie początkowe: 2-4 wdechów szybko działającego beta-mimetyku Czynniki ryzyka zgonu z powodu astmy Odpowiedź na leczenie Dobra Całkowite ustąpienie objawów utrzymujące się min przez 4 h PEF>80% wartości maksymalnej (w. max.) Niepełne Znaczna poprawa, ale objawy nadal utrzymują się lecz o mniejszym nasileniu lub szybko nawracają PEF 60-80% w. max Bez poprawy lub odpowiedź słaba Leczenie bez efektu, lub krótkotrwała poprawa lub narastanie objawów PEF<60% w. max. Napad lekki Napad umiarkowany Napad ciężki Jeśli trzeba stosuj β-mimetyk co 3-4 h Rozważ potrzebę konsultacji z lekarzem w celu zmiany leczenia podtrzymującego, jeśli musisz stosować β-mimetyk>3/d Stosuj β-mimetyk co 20 min Zażyj doustnie GCS Możesz zastosować cholinolityk wziewnie Skontaktuj się pilnie z lekarzem (tego samego dnia) Zastosuj wziewnie cholinolityk Natychmiast wezwij pomoc lub zgłoś się do szpitala Skontaktuj się z lekarzem TAK NIE

! Należy przekonywać kobiety ciężarne, że większe zagrożenie dla ich dzieci niesie nieodpowiednia kontrola astmy niż jej leczenie podkreślać bezpieczeństwo nowoczesnych leków przeciwastmatycznych, szczególności wziewnych glikokortykosteroidów

www.astma.edu.pl