Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

ZJAWISKA OPTYCZNE W ATMOSFERZE

Zjawiska optyczne - wszystkie zjawiska dotyczące oddziaływania światła z materią. Szczególnie dotyczy to zjawisk towarzyszących przechodzeniu światła przez atmosferę ziemską. Wybrane zjawiska optyczne występujące w atmosferze: Wieniec (aureola) Słońca poboczne (słońca pozorne) Gloria Halo Tęcza Miraż (fatamorgana) Zorza polarna Wschód i zachód słońca Słup słoneczny

Wieniec (aureola) Zjawisko to zachodzi wtedy, gdy Księżyc lub Słońce przesłonięte są cienką, półprzeźroczystą warstwą chmury lub mgły. Zwykle ma postać barwnej poświaty (aureoli) wokół tarczy Księżyca lub Słońca, niebieskiej od strony wewnętrznej, czerwonej na zewnątrz. Wieńce powstają wskutek ugięcia fal światła w warstwie chmury lub mgły.

Wieniec Źródło:http://www.fiz.yoyo.pl/art/foto/wieniec2.jpg

Słońce poboczne Słońce poboczne jest jasną plamą światła. Powstaje w wyniku załamania się promieni słonecznych na kryształach lodu w formie sześciokątnych płytek, opadających płaskimi powierzchniami do dołu (w sposób podobny do opadania liści). Występuje często po obu stronach Słońca, szczególnie dobrze widoczne jest, gdy Słońce jest nisko nad horyzontem.

Słońce poboczne Źródło:http://www.astrouw.edu.pl/%7Enalezyty/semistud/halosol.jpg

Gloria Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły. Gloria powstaje na skutek ugięcia fal i odbicia światła na kroplach wody. Jest podobna do wieńca, jednak powstaje nie dookoła Słońca lub Księżyca, lecz dookoła punktu położonego po stronie przeciwnej względem tarczy ciała niebieskiego. Zjawisko to występuje w chmurach położonych na wprost przed obserwatorem albo niżej od niego, tj. w górach lub przy obserwacjach z samolotu. Na te same chmury pada cień obserwatora i wówczas wydaje się, że gloria otacza cień jego głowy.

Gloria Źródło:http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://galeria.chmury.pl/albums/userpics/10001

Halo Słowo halo pochodzi z języka greckiego i oznacza koło lub okrąg. Halo jest to świetlny pierścień wokół tarczy Słońca lub Księżyca. Może mieć kolor biały, ale mogą także występować inne kolory. Zjawisko to powstaje na skutek załamywania się promieni słonecznych i ich odbijania od drobnych kryształków lodu w atmosferze. Kryształki te wchodzą w skład cirrusów - wysokich i cienkich chmur.

Halo Źródło:http://bi.gazeta.pl/im/1/5870/z5870561X.jpg

Tęcza Tęcza to łuk świecący barwami widma. Powstaje, gdy będące za obserwatorem Słońce oświetla chmurę deszczową. Wewnątrz łuku znajduje się barwa fioletowa a na zewnątrz czerwona. Warunkiem powstania tęczy jest deszcz, oświetlony przez promienie słoneczne. Tęczę może wywołać zamiast deszczu oświetlona przez Słońce fontanna lub wodospad. Zjawisko tęczy powstaje w wyniku załamania się i odbicia promieni słonecznych w pojedynczych kroplach wody. Niekiedy można zaobserwować drugą tęczę, tak zwaną wtórną, o mniejszej jasności. W przypadku tęczy wtórnej, barwa fioletowa znajduje się na zewnątrz, zaś czerwona wewnątrz.

Tęcza Źródło:http://pixdaus.com/pics/1209097851l5KWetB.jpg

Miraż (fatamorgana) Jest to zjawisko polegające na tworzeniu się pozornych (podwójnych lub wielokrotnych) obrazów będących odbiciem przedmiotów znajdujących się na horyzoncie lub poza nim. Miraż powstaje jako skutek zakrzywienia się promieni słonecznych w dolnych warstwach powietrza, cechujących się różną gęstością (temperaturą). Miraże dzielą się na 2 rodzaje – miraż dolny (pod linią horyzontu) i górny (nad linią horyzontu).

Źródło: http://www.paulis-home.de/fotos/Fatamorgana.jpg Miraż (fatamorgana) Źródło: http://www.paulis-home.de/fotos/Fatamorgana.jpg

Zorza polarna Zjawisko świetlne występujące w górnych warstwach atmosfery na wysokości od 65 do 400 km nad powierzchnią Ziemi, najczęściej w odległości 20-25° od bieguna geomagnetycznego Ziemi (północnego lub południowego). Zorza polarna powstaje w wyniku oddziaływania wiatru słonecznego na magnetosferę Ziemi. Pojawia się jako barwne (białe, żółte, zielone, czerwone, niebieskie, fioletowe) smugi, wstęgi lub zasłony, falujące lub pulsujące na niebie.

Zorza polarna Źródło:http://krzysztofrozmus.net/szwajcaria/zdjecia/0025/zorza-polarna-Alaska.jpg

Wschód i zachód słońca Jest to niekiedy bardzo widowiskowy moment, w którym tarcza słoneczna przekracza linię horyzontu. Czas wschodu i zachodu Słońca, wyrażony w czasie lokalnym, zależy od pory roku i szerokości geograficznej.

Wschód i zachód Słońca Źródło:http://imggal.trojmiasto.pl/zdj/arch/4000/Wschod-slonca-nad-Sopotem-4069.jpg Źródło:http://www.foto.pwsk.pl/fotki/albums/20060507_Gliwice_i_okolice/ziemiecice-zachod-slonca-nad-jeziorem.jpg

Słup słoneczny Zjawisko optyczne związane m.in. z odbiciem światła nisko położonego Słońca. Najłatwiej jest go zaobserwować tuż przed wschodem Słońca, lub tuż po jego zachodzie. Przybiera formę świetlnej kolumny, na ogół zabarwionej czerwonawo, przemieszczającej się wraz z ruchem Słońca pod horyzontem.

Słup słoneczny Źródło:http://www.jezuici.pl/gdynia/parafia/dane/2183.jpg