Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

„Dzieje Tristana i Izoldy” to historia anonimowa „Dzieje Tristana i Izoldy” to historia anonimowa. Ta popularna opowieść ma niejasne początki. Zwykło się sądzić, że czerpie początek z: - narracyjnej tradycji celtyckiej (cudowność, baśniowość, świat przygód) - prowansalskiej tradycji liryki miłosnej (idealizacja bohaterki, miłości, kunszt dialogowy, opisy stanów zakochania), - atmosfery, jaka towarzyszyła wyprawom krzyżowym (etos rycerza bez skazy i zmazy, gotowego do największej ofiary).

To opowieść o sile miłości sięgającej poza grób (motyw głogu wyrastającego z mogiły Tristana), o pokonywaniu przeszkód dzielących kochanków. Zamyka się mądrym przesłaniem: Kto nie zaznał przez miłość cierpienia, ten nie zazna też nigdy przez miłość radości. Spójrzmy teraz na losy kochanków i ich przeznaczenie (bieg wydarzeń):

Tristan jest siostrzeńcem króla Marka wychowanym przez Rohałta Tristan jest siostrzeńcem króla Marka wychowanym przez Rohałta. Ten oświadcza fakt królowi, gdy odnajduje przybranego syna wśród jego służby. Tristan ziemię ojca oddaje pod władanie Rohałta, a sam chce służyć królowi Markowi. Na zamek Tyntagiel napada Morhołt z Irlandii, który upomina się o daninę. Tristan rzuca mu rękawicę. Podczas zwycięskiej walki zostaje zraniony i zatruty. Pewien śmierci prosi, aby włożono go do barki z lutnią i puszczono na morze. Tak też uczyniono, ale odnaleziony przez rybaków został oddany w ręce siostrzenicy Morhołta – Izoldy Jasnowłosej, która go uleczyła. By nie został poznanym, wymknął się i wrócił do króla Marka.

„Tego, co jest w mocy czarnoksiężników, serce ludzkie może też dokonać siłą miłości i odwagi”

W Tyntagielu baronowie – przeciwnicy Tristana – zażądali, by król się ożenił. Ten oświadczył, że będzie to ta, której włos przyniosły mu jaskółki. Tristan wie, że to Izolda i wyrusza po nią do Irlandii. Zabija smoka, zostaje wyleczony przez matkę Złotowłosej i zabiera Izoldę do Kornwalii. Matka dziewczyny daje wiernej służącej Brangien napój dla córki i króla Marka. W ich noc poślubną zajmuje miejsce Izoldy w łóżku małżeńskim by ukryć niesławę królowej. Ta, bojąc się zdrady, kazała zabić służącą. Zmieniła zdanie, gdy mogło być za późno gdyż słudzy tylko z litości nie zabili Brangien, a przywiązali ją do drzewa.

Przeciwnicy Tristana posądzają go o romans z królową i wymagają, aby wyjechał z kraju. Nie robi tego, ukrywa się w chacie i spotyka się z Izoldą. Na prośbę baronów karzeł sprawdza za sprawą magii, co się z nim dzieje i karze królowi ukryć się jednej nocy w gałęziach sosny. Kochankowie jednak w porę go zauważają i z rozmowy wynika, że to pierwsze od wygnania spotkanie, podczas którego Tristan prosi Izoldę o wstawiennictwo u króla – chce tylko wykupić konia i zbroję. Król jedna się z siostrzeńcem i Tristan znów sypia w komnatach króla.

Drugi podstęp karła: każą królowi wysłać Tristana z pismem do króla Artura myśląc, że kochanek będzie chciał rozmówić się wcześniej z Izoldą. Karzeł rozsypuje między ich łóżkami mąkę Zasadzkę tę próbuje Tristan ominąć, jednak gdy przeskakuje na łóżko króla, otwiera mu się rana i krew zostawia ślad na mące. Nad ranem słudzy wiozą kochanków do lasu aby ich spalić na stosie. Tristan skacze z okna kaplicy, ucieka, ratując Izoldę od trędowatych Zaczynają wspólne życie w lesie moreńskim. Król zastaje ich śpiących, ale nie zabija. Tristan za radą pustelnika niesie królowi list z prośbą o przebaczenie. Izolda Jasnowłosa wraca do króla Marka z psem Łapajem. Zdrajcy wymyślają nowy podstęp: sąd na królowej przez rozpalone żelazko.

Tristan zabija dwóch zdrajców i uchodzi do Galii Tristan zabija dwóch zdrajców i uchodzi do Galii. Tam zabija olbrzyma Urgana Włochatego i chce za to od króla pieska – Milusia. Podarował go Izoldzie ale ta po pewnym czasie wyrzuciła magiczny dzwoneczek, który miał na szyi. Bohater walczy broniąc Karhenia i zasługuje na rękę Izoldy o Białych Dłoniach. Tristan zostaje kuglarzem na jednej z uczt króla Marka, poznaje go tylko pies Łapaj.

Po powrocie do Karhenia zostaje śmiertelnie ranny Po powrocie do Karhenia zostaje śmiertelnie ranny. Wysyła Kaherdyna do Izoldy. Tristan umiera gdy dowiaduje się od Izoldy o Białych Dłoniach, że statek wracający z Tyntagielu ma rozwieszoną czarną flagę. Izolda o Złotych Włosach kona przy jego łożu.

Plan wydarzeń wyglądałby następująco: 1) Tristan faworytem króla Marka Plan wydarzeń wyglądałby następująco: 1) Tristan faworytem króla Marka. 2) Śmiertelnie ranny Tristan leczony w Irlandii przez matkę Izoldy Jasnowłosej. 3) Król Marek będzie się żenił. 4) Tristan u Izoldy Złotowłosej. 5) Droga do Kornwalii. 6) Spotkania kochanków. 7) Kara. 8) Las moreński. 9) Zwrotny moment – król Marek zostawia miecz, rękawice i pierścień w szałasie kochanków. 10) Śmierć kochanków. 11) Krzak głogu na grobach.

Co jest głównym tematem „Dziejów Tristana i Izoldy” Co jest głównym tematem „Dziejów Tristana i Izoldy”? - dzieje legendarnych rycerzy, ich czyny, przygody, - miłość, na co wskazuje wyodrębniony wcześniej cytat

Zauważmy, że nie mieliśmy problemu z chronologicznym uporządkowaniem wydarzeń. Tak bowiem „poukładane” są też w utworze. Narrator nie używa retrospekcji. W zakresie wydarzeń mówimy więc o chronologicznym ich układzie. Kolejność zachowana jest również w przypadku imion pary głównych bohaterów. W tytule mowa o Tristanie i Izoldzie. W tej też kolejności opowiada o nich narrator. Kilka pierwszych rozdziałów czytamy o młodzieńcu. Dopiero kiedy pojawia się Izolda, pokazywane są uczucia, rozterki bohaterów. Istotne – na równi z poglądami i wydarzeniami. Za taką chronologicznością, równoległością stoi użyte w tytule słowo „dzieje”.

Bez problemu wskazać można poszczególne zdarzenia i przygody, bowiem na nich skupia się narracja utworu. Osoba opowiadająca nie skupia się na cechach determinujących danego bohatera do dokonania takiego, a nie innego wyboru. Narrator komentuje wiele scen i w ten sposób ujawnia swój subiektywizm – jest przychylny w stosunku do bohaterów. Czytelnik w ten sam sposób odbiera dzieło i patrzy na bohaterów kryteriami wyznaczonymi przez narratora.

W utworze mimo żywej fabuły, częstych zwrotów akcji, zauważamy, że każdy wątek ma znaczenie. Nic nie pozostaje bez echa, nawet najmniej rozbudowany wątek, jak ustalenie koloru żagla statku wracającego do Karhenia, ma znaczenie. Obecne w dziejach są także elementy baśniowej fantastyki. Spotykamy w nich olbrzymy, smoki. Bohaterowie piją magiczne napoje.

Spójrzmy jeszcze na scenę samotnego oczekiwania bohatera na śmierć Spójrzmy jeszcze na scenę samotnego oczekiwania bohatera na śmierć. Tristan jest pogodzony z przybyciem śmierci, nie stara się uciec od niej.

Zsumujmy przed chwila wymienione cechy utworu: - użycie słowa „dzieje” w tytule, - tematyka rycerzy i miłości, - zwroty akcji, żywa fabuła, - elementy baśniowe, - narracja skupiona na zdarzeniach, - oczekiwanie na śmierć w samotności. Są to cechy charakterystyczne dla gatunku literackiego, który reprezentują „Dzieje Tristana i Izoldy”, czyli dla romansu rycerskiego. Romans rycerski – średniowieczny utwór o tematyce bohaterskiej i miłosnej.