Ratownictwo medyczne Farmakologia W-1 „Medyczne czynności ratunkowe, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego” lek. Tomasz Gutowski

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 14 stycznia 2009 r ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 14 stycznia 2009 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego Na podstawie art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z poen. zm.2) zarządza się co następuje: § 1. W rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowego zakresu medycznych czynności ratunkowych, które mogą być podejmowane przez ratownika medycznego (Dz. U. z 2007 r. Nr 4, poz. 33) w załączniku nr 1 do rozporządzenia tabela otrzymuje brzmienie:

Acidum acetylosalicylicum Nieodwracalny inhibitor COX-1 wykazujący działanie: - p/zapalne - p/gorączkowe - p/bólowe - p/agregacyjne

Wierzba iwa

Acidum acetylosalicylicum W małych dawkach (+) procesy utleniania w tkankach prowadząc do  pCO2 co pobudza ośrodek oddechowy (wzrost wentylacji) W większych dawkach (+) bezpośrednio czynność ośrodka oddechowego co może prowadzić do hiperwentylacji i zasadowicy oddechowej. W dużych dawkach  wydz. kw. moczowego

Acidum acetylosalicylicum Podstawowy lek w schorzeniach, w których celowe jest zapobieganie agregacji płytek krwi: - … - … - … Działanie p/agregacyjne związane jest z hamowaniem COX (gł. COX-1), co prowadzi do zmniejszenia w PLT PG i TXA2 (zw. które silnie pobudzają agregację płytek)

Acidum acetylosalicylicum Niewielkie dawki wykazują już działanie inhibicyjne w stos. do COX przez nieodwracalne hamowanie COX-1 w PLT Do zahamowania COX naczyniowej wymagane są większe stężenia leku, jednak w dawkach większych (-) jest wytw. prostacyklin w ścianie nn. co prowadzi do nasilenia agregacji PLT. Czas działania 4-7 dni (czas życia płytek)

Acidum acetylosalicylicum Przykładowe produkty: Acard tabl. 75mg Aspiryn tabl. 40mg Aspiryn pr. tabl. 100mg Polocard tabl. 75mg …………….

Acidum acetylosalicylicum Inne NLPZ hamują aktywność COX płytkowej i śródbłonkowej w sposób odwracalny! (inaczej niż ASA) Dlatego też aby utrzymać zahamowanie syntetazy TXA2, należy je podawać kilka razy/d. co nie jest wygodne dla pacjenta ale w przeciwieństwie do ASA rzadziej występują zaburzenia ze strony przewodzie pokarmowym

Acidum acetylosalicylicum (W): bóle głowy, bóle mięśniowe, bóle menstruacyjne nerwobóle ZZSK, dyskopatie p/agregacyjne (małe dawki 75-100mg/d) !!! (DN): - nadżerki błony śluzowej p.pok. (żołądek, dwunastnica) zaostrzenie chor. wrzodowej krew utajona w stolcu (80% chorych po 7d) nudności, wymioty zatrzymanie wody/ Na+ zesp. Reye`a

Acidum acetylosalicylicum (PW): - nadkwaśność choroba wrzodowa uszkodzenie wątroby, nerek nadwrażliwość na salicylany astma oskrzelowa dzieci do 11 r.ż.

Ketoprofenum Należy do grupy NLPZ; Wykazuje silne działanie - p/zapalne, - p/gorączkowe - p/bólowe Odwracalnie hamuje COX-1 (W): RZS ZZSK, ŁZS dna moczanowa bóle menstruacyjne bóle głowy naczyniopochodne

Ketoprofenum Dostępne są preparaty doustne po 50, 100, 150 i 200 mg (tabl.), do iniekcji i.m. po 100 mg w 2 ml, czopki doodbytnicze po 100 mg. Żel do stos. zewn. Przeciętne dawkowanie w chor. reumatycznych ok.. 150 mg/d. Produkty: - Fastum żel 25mg/g - Ketonal kaps. 50mg krem 50mg/g sol. 50mg/ml - Ketonal forte tabl. 100mg - Ketoprofen czopki 100mg ……………

Morphini sulfas Roztwór do iniekcji (in amp.) 10 mg/ml 20 mg/ml

TERAPIA BÓLU- KLINIKA CO? JAK? KIEDY? KOMU?

Leki przeciwbólowe Różnorodna grupa środków, które mają zdolność zmniejszania lub hamowania odczuwania bólu, nie wypływając na odbiór bodźców dotykowych Leki działające ośrodkowo- mózg, nerwy czuciowe (rec. opioidowe) - narkotyczne 2. Nieopioidowe leki p/bólowe: - paracetamol - NLPZ

Niesteroidowe Leki Przeciw Zapalne (NLPZ) Duża, niejednorodna grupa leków o działaniu - p/zapalnym, - p/bólowym - p/gorączkowym Nazywane są niesteroidowymi ze względu na strukturę, odmienną od innych leków mających właściwości przeciwzapalne – kortykosteroidów Najbardziej znanym lekiem tej grupy jest ASA Poszczególne leki zaliczane do grupy NLPZ-ów różnią się przede wszystkim siłą działania i toksycznością.

Najczęściej stosowane NLPZ: Kwas acetylosalicylowy (Aspiryna®) - ASA Ibuprofen Naproksen Ketoprofen Sulindak, Indometacyna Piroksykam

(W): 1. działanie p/gorączkowe 2. działanie p/zapalne. - infekcje (W): 1. działanie p/gorączkowe 2. działanie p/zapalne - infekcje - autoimmunologia 3. bóle o różnym pochodzeniu małym/średnim nasileniu 4. w połączeniach z innymi lekami w celu wzmocnienia lub zmienienia profilu ich działania

Poszczególne leki należące do tej szerokiej grupy różnią się profilem działania. Jedne (np. paracetamol) mają silniej zaznaczone działanie przeciwbólowe, a słabo działają przeciwzapalnie, inne (np. ASA) działają silnie zarówno przeciwzapalnie jak i przeciwbólowo.

(DN) NLPZ: 1. uszkodzenie błony śluzowej żołądka 2 (DN) NLPZ: 1. uszkodzenie błony śluzowej żołądka 2. zaostrzenie choroby wrzodowej 3. krwawienie z przewodu pokarmowego 4. owrzodzenia i perforacje wrzodów żołądka 5. Zaburzenia perfuzji nerek

substancje działające na receptory opioidowe, Opioidy: substancje działające na receptory opioidowe, naturalne np. endorfiny leki przeciwbólowe 1. alkaloidy opium 2. pochodne opium np. kodeina, morfina

Przykłady najczęściej stos. opiatów: Kodeina Morfina Petydyna Fentanyl Tramadol Metadon

Drabina analgetyczna:

Ból utrzymujący się zbyt długo lub odczuwany zbyt intensywnie przestaje być już tylko czynnikiem ostrzegawczym, ale może naruszać czynność organizmu. Nieleczony może prowadzić do wstrząsu i śmierci

Ból zwalcza się różnymi sposobami leczniczymi, które - eliminują przyczynę bólu, - znoszą wrażliwość ośrodków czuciowych w mózgu (analgetyki) - „wyłączają” receptory czuciowe i przerywają przewodnictwo w nerwach czuciowych (analgezja miejscowa)

Przykładowe środki znieczulenia miejscowego: Kokaina Prokaina Lidokaina Mentol - składnik olejku miętowego, drażni zakończenia wł. czuciowych zimna, wywołując na skórze wrażenie chłodu oraz zmniejsza wrażliwość zakończeń odbierających ból 5. Kamfora - składnik olejku eterycznego z drzewa kamforowego, drażni zakończenia czuciowe w skórze środek rozgrzewający w nerwobólach