Postępowanie przed sądem I instancji dr Dagmara Gruszecka

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne Stadium postępowania przed sądem I instancji i najważniejszą jego część – czyli ROZPRAWĘ GŁÓWNĄ – traktuje się jako kulminację procesu. Wcześniejsze fazy procesu to stadium przygotowują – a późniejsze opierają się na jego wynikach. Stadium to pełni kilka istotnych funkcji: FUNKCJĘ JURYSDYKCYJNĄ jako funkcję zasadniczą (wyraża się ona w sprawowaniu wymiaru sprawiedliwości – patrz art. 175 Konstytucji – sad rozstrzyga, czy oskarżony jest winien zarzucanego mu przestępstwa i w wypadku odpowiedzi pozytywnej – jako konsekwencje winien ponieść)

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne Konstrukcja tego stadium procesu ma na celu zapewnienie warunków do realizacji ZASADY PRAWDY MATERIALNEJ mającej szczególne znaczenie w trakcie rozprawy głównej ze względu na zapadające tu rozstrzygnięcie co do istoty sprawy. rozprawa główna ma doprowadzić do rozstrzygnięcia o przedmiocie procesu – tj. do rozstrzygnięcia kwestii odpowiedzialności karnej.

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne sprawowanie wymiaru sprawiedliwości wymaga przestrzegania podstawowych gwarancji rzetelnego procesu: ścisły podział ról procesowych obiektywizm i bezstronność jawna i kontradyktoryjna rozprawa sądowa

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne FUNKCJE AKCESORYJNE: wychowawczą satysfakcyjna profilaktyczna Na realność oraz intensywność funkcji wychowawczej mają wpływ m.in. przestrzeganie gwarancji prawa do obrony aktywna i obiektywna rola prokuratora na rozprawie zgodność orzeczenia z poczuciem sprawiedliwości przekonywająco wygłoszone ustne motywy wyroku i takież jego pisemne uzasadnienie

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne W postępowaniu przed sądem I instancji, a przede wszystkim w trakcie rozprawy głównej znajdują swoje najpełniejsze urzeczywistnienie NACZELNE ZASADY PROCESOWE: Zasada skargowości Zasada bezstronności Zasada bezpośredniości Zasada jawności Zasada ustności Zasada koncentracji materiału dowodowego

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne W art. 8 k.p.k. ustawodawca sformułował zasadę samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego. § 1. Sąd karny rozstrzyga samodzielnie zagadnienia faktyczne i prawne oraz nie jest związany rozstrzygnięciem innego sądu lub organu. WYJĄTEK: § 2. Prawomocne rozstrzygnięcia sądu kształtujące prawo lub stosunek prawny są jednak wiążące. ORZECZENIA KONSTYTUTYWNE!!! Nie deklaratoryjne Zgodnie z istotą tej zasady sąd karny samodzielnie kształtuje faktyczną i prawną podstawę każdego rozstrzygnięcia, dotyczy to zarówno rozstrzygnięcia o głównym przedmiocie procesu, tj. kwestii odpowiedzialności prawnej oskarżonego, jak i wszelkich rozstrzygnięć incydentalnych.

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Karna z dnia 1 grudnia 1998 r., IV KKN 492/97 Odstępstwa od zasady samodzielności jurysdykcyjnej sądu karnego nie zostały ograniczone jedynie do wypadku wskazanego w art. 4 par. 2 KPK z 1969 r. (obecnie art. 8 par. 2 KPK). Mogą one bowiem wynikać także z innych postanowień ustawy, przy czym dotyczy to zarówno kodeksu postępowania karnego, jak też innych aktów normatywnych o randze ustawy. np. art. 4 ustawy z dnia 29 września 1986 roku - prawo o aktach stanu cywilnego stanowi, że akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, a ich niezgodność z prawdą może być udowodniona jedynie w postępowaniu sądowym {patrz. wyr. Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 21 lutego 2008 r. II AKa 6/08} w pewnych wyjątkowych sytuacjach sąd karny jest związany innym rozstrzygnięciem sądu karnego !!!

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne FORUM ORZEKANIA ROZPRAWA Daleko idąca formalizacja przebiegu Rozpoznawanie kwestii odpowiedzialności karnej oskarżonego Prowadzenie postępowania dowodowego POSIEDZENIE Brak formalizmu Rozpoznawanie kwestii incydentalnych, dodatkowych Tzw. posiedzenia wyrokowe Co do zasady brak postępowania dowodowego

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Art. 95 k.p.k. Sąd orzeka na rozprawie w wypadkach przewidzianych przez ustawę, a w innych - na posiedzeniu. Orzeczenia podejmowane na posiedzeniu mogą zapadać również na rozprawie. § 2. Referendarz sądowy wydaje postanowienia na posiedzeniu. Na rozprawie i na posiedzeniu z udziałem stron, odbywającym się w budynku sądu, sędziowie używają stroju urzędowego jakim jest toga, a przewodniczący na kołnierz togi nakłada łańcuch z wizerunkiem orła (art. 84 § 1 PrUSP).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Ustawa nakazuje orzekanie na rozprawie w następujących sprawach: 1) orzekania w kwestii odpowiedzialności karnej sprawcy, Z WYJĄTKIEM gdy dochodzi do uwzględnienia wniosku o skazanie bez rozprawy lub o warunkowe umorzenie postępowania (art. 341 § 1 k.p.k.), 2) umorzenia postępowania wobec sprawcy niepoczytalnego i zastosowanie środka zabezpieczającego, chyba że prezes sądu uzna za celowe rozpoznanie sprawy na posiedzeniu (art. 354 pkt 2 KPK),

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne orzekanie na rozprawie w następujących sprawach c.d.: 3) rozpoznania apelacji (art. 449 KPK), chyba że zachodzą bezwzględne przyczyny odwoławcze (art. 439 § 1 KPK), 4) rozpoznania kasacji (art. 535 § 1 KPK), z wyjątkiem, gdy następuje jej oddalenie jako oczywiście bezzasadnej (art. 535 § 3 KPK) lub uwzględnienie jako oczywiście zasadną (art. 535 § 5 KPK), 5) żądania odszkodowania i zadośćuczynienia za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie (art. 554 § 2 KPK), 6) wydania wyroku łącznego (art. 573 § 1 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne SĄD ORZEKA NA POSIEDZENIU: gdy ustawa nie wymaga rozprawy, gdy przepis nakazuje orzekanie na posiedzeniu. Na posiedzeniu sąd wykonuje np. czynności w postępowaniu przygotowawczym, zastrzeżone dla jego kompetencji (art. 329 § 1 KPK), a ponadto sąd na posiedzeniu: 1) warunkowo umarza postępowanie (art. 341 § 1 KPK), 2) skazuje uwzględniając wniosek o skazanie bez rozprawy (art. 343 § 5 KPK), 3) na zarządzenie prezesa rozpoznaje wniosek o umorzenie postępowania i zastosowanie środka zabezpieczającego (art. 354 pkt 2 KPK), 4) uchyla wyrok z powodu bezwzględnych przyczyn odwoławczych (art. 439 § 1 KPK), 5) rozpoznaje zażalenia (art. 464 § 1KPK), 6) wydaje wyrok nakazowy (art. 500 § 4 KPK), 7) oddala kasację jako oczywiście bezzasadną lub ją uwzględnia jako oczywiście zasadną (art. 535 § 3 i 5 KPK), 8) rozpoznaje wniosek o wznowienie postępowania (art. 544 § 3 KPK), 9) orzeka o podjęciu warunkowo umorzonego postępowania (art. 550 § 2 KPK), 10) orzeka w przedmiocie wniosku państwa obcego (art. 603 § 1 KPK) oraz przekazania i tymczasowego aresztowania (art. 607l § 1 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne JAWNOŚĆ POSIEDZEŃ: Art. 95b. § 1. Posiedzenie odbywa się z wyłączeniem jawności, chyba że ustawa stanowi inaczej albo prezes sądu lub sąd zarządzi inaczej. Jawne są natomiast posiedzenia: umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2-11, umorzenia postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia, wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania dotyczące umorzenia postępowania i orzeczenia przepadku na podst. 340 k.p.k. w przedmiocie wniosku o warunkowe umorzenia postępowania w przedmiocie wniosku o skazanie bez rozprawy art. 343 § 5, w przedmiocie wniosku o dobrowolne poddanie się karze z 338a (art. 343a) Posiedzenia, o których mowa w art. 603, art. 607l § 1, art. 607s § 3, art. 611c § 4 i art. 611ti § 1.

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Uczestnictwo podmiotów w posiedzeniu sądu : - udział jest obowiązkowy, - mają prawo uczestniczyć, gdyż ustawa tak stanowi, - uzyskują prawo uczestnictwa na skutek stawiennictwa. Osoba niebędąca stroną, aby mogła uczestniczyć w posiedzeniu musi wykazać, że przedmiotem tego posiedzenia są kwestie mające znaczenie dla ochrony jej praw lub interesów, chyba że z przepisu wynika wprost prawo tej osoby do uczestnictwa w posiedzeniu (np. pokrzywdzony na podstawie art. 343 § 5 KPK). Ustawa przewiduje również takie posiedzenia, które odbywają się bez udziału stron i ich obrońców oraz pełnomocników (np. art. 184 § 1 i 5, art. 237 § 2, art. 500 § 4 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Udział obowiązkowy stron w posiedzeniu wynikający z ustawy.: W wypadku obowiązkowego udziału strony w posiedzeniu konieczne jest jej wezwanie na jego termin, ze wskazaniem czasu i miejsca. W razie nieobecności strony, bez względu na przyczynę, czynności nie przeprowadza się i posiedzenie należy odroczyć na inny termin. W razie zarządzenia przez sąd lub prezesa obowiązkowego udziału oskarżonego w posiedzeniu albo gdy obowiązek ten wynika z ustawy, to o terminie posiedzenia należy zawiadomić także obrońcę oskarżonego (por. post. SN z 14.10.1983 r., V KZ 34/83, OSNKW 1984, Nr 5-6, poz. 64). Prawo do udziału w posiedzeniu wynikające z ustawy: Osoby uprawnione do uczestnictwa w posiedzeniu muszą być zawiadomione o jego czasie i miejscu. Ich nieobecność, o ile zostali prawidłowo powiadomieni, nie wstrzymuje jednak wykonania czynności procesowych, chyba że zachodzi uzasadnione przypuszczenie, że nieobecność wynikła z przeszkód żywiołowych lub niestawiennictwo zostało usprawiedliwione, a nieobecna osoba wniosła o nieprzeprowadzanie posiedzenia (art. 117 § 2 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Prawo do udziału w posiedzeniu wynikające ze stawiennictwa lub zezwolenia sądu Jeżeli przepis dotyczący danego rodzaju posiedzenia milczy odnośnie uczestnictwa w nim stron i innych osób, to mogą one brać w nim udział, jeżeli się na nie stawią. Konsekwencją tego rozwiązania jest to, że o tego rodzaju posiedzeniu nie zawiadamia się nikogo. W posiedzeniach sądu odwoławczego strony, obrońcy i pełnomocnicy mogą uczestniczyć - oprócz wypadków przewidzianych w art. 464 § 1 k.p.k. - także na podstawie zezwolenia sądu (art. 464 § 2 k.p.k.). W tych sytuacjach samo ich stawiennictwo nie rodzi prawa do udziału w posiedzeniu, ale tylko pozytywna decyzja sądu odwoławczego.

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Udział w posiedzeniach sądu: Przepis ogólny – art. 96 KPK Przepisy szczególne – art. 339 par 5 KPK, 341 par 1 KPK, art. 343 par. 5 KPK, 354 pkt 2 KPK Art. 96.  § 1. Strony oraz osoby niebędące stronami, jeżeli ma to znaczenie dla ochrony ich praw lub interesów, mają prawo wziąć udział w posiedzeniu wówczas, gdy ustawa tak stanowi, chyba że ich udział jest obowiązkowy. § 2. W pozostałych wypadkach mają one prawo wziąć udział w posiedzeniu, jeżeli się stawią, chyba że ustawa stanowi inaczej. np. Co do posiedzenia w przedmiocie skazania bez rozprawy: Prokurator, oskarżony i pokrzywdzony mają prawo wziąć udział w posiedzeniu. Pokrzywdzony może najpóźniej na tym posiedzeniu złożyć oświadczenie, o którym mowa w art. 54 § 1. Udział podmiotów wskazanych w zdaniu pierwszym w posiedzeniu jest obowiązkowy, jeżeli prezes sądu lub sąd tak zarządzi.

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne np. Co do posiedzeń wskazanych w art. 339 k.p.k. Strony, obrońcy i pełnomocnicy mogą wziąć udział w posiedzeniach wymienionych w § 1 oraz w § 3 pkt 1, 2 i 6, z tym że udział prokuratora i obrońcy w posiedzeniu w przedmiocie orzeczenia środka zabezpieczającego określonego w art. 93a § 1 pkt 4 Kodeksu karnego jest obowiązkowy. Pokrzywdzony ma prawo wziąć udział w posiedzeniach wymienionych w § 3 pkt 1 i 2. Art. 97.  Jeżeli zachodzi potrzeba sprawdzenia okoliczności faktycznych przed wydaniem orzeczenia na posiedzeniu, sąd dokonuje tego sam albo w tym celu wyznacza sędziego ze składu orzekającego bądź zwraca się o wykonanie określonych czynności do sądu miejscowo właściwego. Jeżeli czynność nie wymaga przeprowadzenia dowodu, może ją wykonać także referendarz sądowy.

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Uczestnicy postępowania przed sądem I instancji strony: OSKARŻONY OBROŃCA Oskarżyciel publiczny Oskarżyciel posiłkowy - uboczny - subsydiarny Oskarżyciel prywatny Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego lub prywatnego Uczestnicy postępowania przed sądem I instancji Tzw. quasi-strony: Pokrzywdzony (i jego pełnomocnik) Inni uczestnicy postępowania: Świadkowie Biegli Pomocnicy procesowi (protokolant, stenograf, tłumacz, specjalista, funkcjonariusz Policji)

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Oskarżyciel publiczny: 1) PROKURATOR 2) organy wymienione rozporządzeniu MS z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie określenia organów uprawnionych obok Policji do prowadzenia dochodzeń oraz organów uprawnionych do wnoszenia i popierania oskarżenia przed sądem pierwszej instancji w sprawach podlegających rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym, jak również zakresu spraw zleconych tym organom. Organy te mogą: a) wnosić i popierać akt oskarżenia przed sądem pierwszej instancji, b) wnieść wniosek o warunkowe umorzenie postępowania (art. 325i § 3 k.p.k.), c) wnieść akt oskarżenia z wnioskiem z art. 335 § 1 KPK (art. 325i § 3 k.p.k.).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Straż Graniczna w sprawach o przestępstwa z art. 137, 264, 270, 273 i art. 275-277 k.k., art. 147 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach oraz art. 125 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Organ ten może: a) wnosić i popierać akt oskarżenia przed sądem pierwszej instancji, b) wnieść wniosek o warunkowe umorzenie postępowania (art. 325i § 3 k.p.k.), c) wnieść akt oskarżenia z wnioskiem z art. 335 § 1 KPK (art. 325i § 3 k.p.k.).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne 4)Straż Leśna, jeżeli przedmiotem przestępstwa jest drewno pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa (art. 47 ust. 2 pkt 7 ustawy o lasach) a także jeżeli przedmiotem przestępstwa na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa zarządzanych przez Lasy Państwowe jest zwierzyna (art. 47 ust. 8 pkt 1 ustawy o lasach). 5) Państwowa Straż Łowiecka, jeżeli przedmiotem przestępstwa na terenach obwodów łowieckich jest zwierzyna (art. 39 ust. 2 pkt 7 ustawy - Prawo łowieckie) oraz jeżeli przedmiotem przestępstwa na tych terenach jest drewno pochodzące z lasów stanowiących własność Skarbu Państwa (art. 39 ust. 8 pkt 3 ustawy - Prawo łowieckie). Organy te mogą wnosić akt oskarżenia 6) Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych – w zakresie czynów zabronionych stypizowanych w art. 131 i 15 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi Organ ten może występować przed sądem w charakterze oskarżyciela publicznego (kierować akt oskarżenia albo wniosek o warunkowe umorzenie postępowania).

Postępowanie przed sądem I instancji – wiadomości ogólne Stadium postępowania przed sadem I instancji czyli POSTĘPOWANIE GŁÓWNE obejmuje: wstępną kontrolę (aktu oskarżenia) przygotowanie do rozprawy głównej rozprawę główną, która składa się z następujących etapów: rozpoczęcie rozprawy głównej przewód sądowy głosy stron wyrokowanie

Postępowanie przed sądem I instancji- wiadomości ogólne ZAINICJOWANIE POSTĘPOWANIA SĄDOWEGO. Organ prowadzący lub nadzorujący postępowanie przygotowawcze: przez: wniesienie aktu oskarżenia, wniesienie wniosku o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek (335 § 1) wniesienie wniosku o warunkowe umorzenie postępowania, wniesienie wniosku o umorzenie postępowania i zastosowanie środka zabezpieczającego. (prokurator ma możliwość wniesienia wniosku o zastosowanie przepadku tytułem środka zabezpieczającego (art. 323 § 3 KPK). w przeciwieństwie do sytuacji powyższych, czyni to dopiero po uprawomocnieniu się postanowienia o umorzeniu postępowania przygotowawczego)

Postępowanie przed sądem I instancji – postępowanie przejściowe Każda ze skarg inicjujących postępowanie sądowe wymaga w 1. kolejności dokonania jej kontroli formalnej przez: prezesa sądu (przewodniczącego wydziału, innego upoważnionego sędziego) W doktrynie wyróżnia się tzw. POSTĘPOWANIE PRZEJŚCIOWE, które obejmuje: wstępną kontrolę orzekanie poza rozprawą o odpowiedzialności karnej lub środkach zabezpieczających załatwianie spraw incydentalnych i wniosków dowodowych przygotowanie organizacyjne rozprawy głównej

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia KONTROLA FORMALNA – 337 § 1 k.p.k. (119, 332, 333, 335) – niezwłocznie po wpłynięciu do sądu!!! Polega na weryfikacji czy spełnione zostały wymogi stawiane wnoszonej przez oskarżyciela skardze oraz dopełnione inne obowiązki ustawowe związane z wnoszeniem skargi Kontrolą przewidzianą w art. 337 § 1 jest objęty: akt oskarżenia wnoszony przez oskarżyciela publicznego, wniosek o skazanie bez rozprawy w trybie art.335 § 1 wnoszony przez pokrzywdzonego - subsydiarny akt oskarżenia (art. 55 § 2), z tym zastrzeżeniem, że akt oskarżenia wniesiony przez oskarżyciela posiłkowego bada się pod kątem wymogów określonych w art. 119, 332 i 333 § 1.  Regulacja przepisu § 1 zgodnie z art. 336 § 5 stosuje się również do wniosku prokuratora o warunkowe umorzenie postępowania. Komentowany przepis nie znajduje natomiast zastosowania do aktu oskarżenia wniesionego przez oskarżyciela prywatnego (art. 487), który podlega kontroli w trybie art. 120 k.p.k. !!!

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Akt oskarżenia oskarżyciela publicznego (art. 337 KPK): 1. musi on spełnić wymogi wskazane w art. 119, 332, 333 i 335 § 1 KPK. W trakcie wstępnej kontroli, poza wymogami stawianymi dla wszystkich pism procesowych (art. 119), bada się elementy aktu oskarżenia określone w art. 332 i 333, jak również podjęte przez oskarżyciela czynności w myśl art. 334. Jeżeli prokurator umieści w akcie oskarżenia wniosek o wydanie wyroku skazującego, prezes sądu (przewodniczący wydziału, upoważniony sędzia) jest zobowiązany zbadać, czy uzasadnienie wniosku (§ 3) zawiera elementy uzasadniające wystąpienie z takim wnioskiem.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Akt oskarżenia oskarżyciela publicznego (art. 337 KPK): przedmiotem kontroli dokonywanej w trybie komentowanego przepisu są warunki formalne aktu oskarżenia, także te określone w art. 335 § 1 KPK, a więc wskazanie uzgodnionych z oskarżonym kar lub środków karnych i ich wymiaru (post. SN z 20.4.2005 r., I KZP 10/05, OSNKW 2005, Nr 4, poz. 42, też wyr. SN z 18.5.2011 r., IV KK 126/11, niepubl.). „przedmiotem kontroli dokonanej w trybie art. 337 § 1 KPK są warunki formalne aktu oskarżenia, a więc badane jest wyłącznie to, czy akt oskarżenia zawiera w swej treści wszystkie wymagane przez ustawę elementy, bez wnikania czy odpowiadają one materiałom sprawy (…). Przepis art. 337 § 1 KPK nie stanowi podstawy prawnej kontroli postępowania przygotowawczego" (post. SN z 30.6.2004 r., I KZP 13/04, OSNKW 2004, Nr 7-8, poz. 82). ODRĘBNOŚĆ KONTROLI FORMALNEJ OSKARŻENIA OD JEGO KONTROLI MERYTORYCZNEJ.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia (art. 337 KPK): Jeżeli nie dokonano czynności, o których mowa w art. 321, prezes sądu zwraca akt oskarżenia oskarżycielowi publicznemu wraz z aktami sprawy, wskazując termin do ich wykonania. Na zarządzenie to oskarżycielowi przysługuje zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. § 4.  Oskarżyciel publiczny, który nie wnosi zażalenia, jest obowiązany wnieść w terminie wskazanym w § 1a akt oskarżenia uzupełniony o wzmiankę o wykonaniu czynności, o których mowa w art. 321, lub wystąpić o przedłużenie terminu do ich wykonania.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Wniosek o warunkowe umorzenie postępowania (art. 337 k.p.k): musi on spełnić wymogi wskazane w art. 119, 332 § 1 pkt 1, 2, 4 - 6 Oskarżyciel publiczny jest zobowiązany spełnić nałożone przez ustawę obowiązki określone w art. 336 § 4 oraz art. 334 KPK. Subsydiarny akt oskarżenia (art. 337 i 120 k.p.k): - Wymogi formalne z art. 332 i 333 § 1 KPK. przymus adwokacko-radcowski (art. 55 § 2 KPK) obowiązek załączenia dowodu wpłaty do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków w wysokości 300 zł (art. 640 w zw. z art. 621 § 1 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, 335 § 1 zastępujący akt oskarżenia (art. 337 k.p.k): musi on spełnić wymogi wskazane w art. 119, 332 § 1 pkt 1 - 5 Uzasadnienie wniosku ogranicza się do wskazania dowodów świadczących o tym, że okoliczności popełnienia czynu i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości oraz że cele postępowania zostaną osiągnięte bez przeprowadzenia rozprawy. Z wnioskiem przekazuje się do sądu materiały postępowania przygotowawczego.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Wniosek o umorzenie postępowania i zastosowanie środka zabezpieczającego (art. 120 k.p.k.) Art. 324 k.p.k § 1. Jeżeli zostanie ustalone, że podejrzany dopuścił się czynu w stanie niepoczytalności, a istnieją podstawy do zastosowania środków zabezpieczających, prokurator po zamknięciu śledztwa kieruje sprawę do sądu z wnioskiem o umorzenie postępowania i zastosowanie środków zabezpieczających Przepis art. 321  stosuje się odpowiednio. § 2. Jeżeli sąd nie znajduje podstaw do uwzględnienia wniosku, o którym mowa w § 1, przekazuje sprawę prokuratorowi do dalszego prowadzenia. § 3. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie .

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Wniosek o umorzenie postępowania i zastosowanie środka zabezpieczającego Wymogi z art. 119 KPK Dodatkowe wymogi dane o osobie, której dotyczy wraz z informacją o stosowanych środkach zapobiegawczych, opis zarzuconego jej czynu oraz jego kwalifikacja prawna, określenie sądu właściwego do rozpoznania sprawy oraz uzasadnienie zawierające ustalenia faktyczne i wskazanie dowodów je potwierdzających. Do wniosku powinna zostać dołączona lista ujawnionych pokrzywdzonych oraz akta śledztwa.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Niespełnienie przez skargę wymogów stawianych przez ustawę powoduje jej zwrot oskarżycielowi do uzupełnienia w drodze zarządzenia prezesa sądu (przewodniczącego wydziału, innego upoważnionego sędziego). Podstawa prawna zwrotu art. 337 § 1 k.p.k. - w odniesieniu do wymogów formalnych aktu oskarżenia oskarżyciela publicznego oraz większości wymogów aktu oskarżenia oskarżyciela subsydiarnego oraz w wymogów formalnych wniosku o warunkowe umorzenie postępowania i wniosku o skazanie bez rozprawy ; art. 120 § 1 k.p.k. - w odniesieniu do wymogów z art. 119 § 1 k.p.k stawianych wnioskowi o umorzenie postępowania i zastosowanie środka zabezpieczającego oraz w odniesieniu do niedopełnienia wymogu sporządzenia i podpisania subsydiarnego aktu oskarżenia przez adwokata lub radcę prawnego (art. 55 § 2 KPK) oraz niewniesienia łącznie z nim dowodu wpłaty do kasy sądowej zryczałtowanej równowartości wydatków.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Wniosek o zastosowanie środka zabezpieczającego (art. 120 KPK) Na mocy zarządzenia prezesa sądu wydanego na podstawie art. 337 § 1 nie jest możliwe zwrócenie wniosku prokuratora złożonego na podstawie art. 324, w celu usunięcia braków, jak to się dzieje w przypadku aktu oskarżenia i wniosku prokuratora złożonego o warunkowe umorzenie postępowania (!!)  W takiej sytuacji zastosowanie będzie miał art. 120 § 2 k.p.k.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia TRYB: W przypadku nie spełnienia wymogów określonych w art. 337 § 1 KPK prezes sądu (przewodniczący wydziału, inny upoważniony sędzia) wydaje ZARZĄDZENIE O ZWROCIE OSKARŻYCIELOWI W CELU USUNIĘCIA DOSTRZEŻONYCH BRAKÓW FORMALNYCH. W zarządzeniu organ dokonujący kontroli formalnej powinien wskazać braki formalne oraz sposób ich usunięcia. Zarządzenie doręcza się prokuratorowi lub innemu oskarżycielowi. Inne strony postępowania powinny natomiast zostać powiadomione o jego treści (art. 100 § 2 KPK).

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Oskarżyciel dysponuje siedmiodniowym terminem na uzupełnienie braków formalnych aktu oskarżenia (wniosku o warunkowe umorzenie postępowania). W doktrynie spory budzi charakter wskazanego terminu. [INSTRUKCYJNY] Regułą jest zatem uzupełnienie braków przez oskarżyciela!!! ALE… Zgodnie z przepisem art. 337 § 2 k.p.k. na zarządzenie w kwestii zwrotu aktu oskarżenia (wniosku o warunkowe umorzenie postępowania) przysługuje ZAŻALENIE. Podmiotem uprawnionym do jego wniesienia jest wyłącznie oskarżyciel. Zażalenie przysługuje do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Nie gdy podstawą zwrotu art. 120 § 1 (konsekwencja 120 § 2 k.p.k., ale … 459 § 1 k.p.k!)

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia sprawa, w której oskarżyciel wystąpił do sądu z aktem oskarżenia (wnioskiem o warunkowe umorzenie postępowania) pomimo tego, że wydane zostało zarządzenie o jego zwrocie do uzupełnienia NIE TRACI STATUSU SPRAWY ZAWISŁEJ PRZED SĄDEM !!! Konsekwencją tego jest obowiązek oskarżyciela wniesienia poprawionego lub uzupełnionego aktu oskarżenia. Nie może on więc podjąć w sprawie innego rozstrzygnięcia procesowego, na przykład polegającego na jej umorzeniu

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Jeżeli jednak oskarżyciel nie uzupełnia we wskazanym terminie braków aktu oskarżenia (wniosku o warunkowe umorzenie postępowania) lub wnosi po raz kolejny ten sam akt oskarżenia (wniosek o warunkowe umorzenie postępowania): prezes sądu (przewodniczący wydziału, inny upoważniony sędzia) w zależności od rodzaju braku formalnego : nadaje sprawie bieg kieruje ją na posiedzenie w celu umorzenia postępowania z powodu braku skargi uprawnionego oskarżyciela. W tym ostatnim jednak przypadku możliwe jest to jedynie, gdy braki formalne są natury uniemożliwiającej prowadzenie postępowania jurysdykcyjnego. W przypadku nieuzupełnienia wyłącznie braków wniosku o skazanie bez rozprawy (art. 335 KPK) słuszny jest pogląd uznający, że sprawa powinna zostać w takiej sytuacji skierowana na posiedzenie, na którym sąd na podstawie art. 343 § 7 KPK nie uwzględni wniosku.

Postępowanie przed sądem I instancji – wstępna kontrola oskarżenia Skutki kontroli formalnej oskarżenia: Sprawa jest zawisła przed sądem Oskarżyciel ma obowiązek usunięcia braków (ewentualnie zaskarżenia zarządzenia prezesa sądu wydanego na podstawie art. 337 par. 1 KPK) Ich nieusunięcie zależnie od rodzaju braku może wywoływać zróżnicowane skutki procesowe

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie W sytuacji, gdy skarga oskarżyciela odpowiada warunkom formalnym, sprawa powinna zostać skierowana do dalszego rozpoznawania. Art. 338 [Dalsze czynności prezesa] Jeżeli akt oskarżenia odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu lub referendarz sądowy niezwłocznie zarządza doręczenie jego odpisu oskarżonemu, wzywając do składania wniosków dowodowych w terminie 7 dni od doręczenia mu aktu oskarżenia, a także pouczając o prawie do złożenia wniosku o zobowiązanie prokuratora do uzupełnienia materiałów postępowania przygotowawczego dołączonych do aktu oskarżenia o określone dokumenty zawarte w aktach tego postępowania, gdy ma to znaczenie dla interesu oskarżonego. § 1a.  Oskarżonego poucza się również o treści przepisów art. 80a, art. 291 § 3, art. 338a, art. 341 § 1, art. 349 § 8, art. 374, art. 376, art. 377 i art. 422 oraz o tym, że w zależności od wyniku procesu oskarżony może być obciążony kosztami wyznaczenia obrońcy z urzędu. § 2. Oskarżony ma prawo wniesienia, w terminie 7 dni od doręczenia mu aktu oskarżenia, pisemnej odpowiedzi na akt oskarżenia, o czym należy go pouczyć.

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie W sytuacji, gdy skarga oskarżyciela odpowiada warunkom formalnym, sprawa powinna zostać skierowana do dalszego rozpoznawania. Art. 338 [Dalsze czynności prezesa] § 1b.  Jeżeli złożono wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1, albo akt oskarżenia zawiera wniosek, o którym mowa w art. 335 § 2, jego odpis doręcza się ujawnionemu pokrzywdzonemu. § 3.  Jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo ujawnienia informacji niejawnych o klauzuli "tajne" lub "ściśle tajne", oskarżonemu doręcza się odpis aktu oskarżenia bez uzasadnienia. Uzasadnienie aktu oskarżenia udostępnia się jednak z zachowaniem rygorów określonych przez prezesa sądu lub sąd.

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie Kontrola merytoryczna oskarżenia (art. 339 par. 3 pkt 2 k.p.k.) Oprócz kontroli formalnej skarga uprawnionego oskarżyciela podlega także tzw. kontroli merytorycznej Cel: ochrona przed oczywiście niesłusznym oskarżeniem Forum: posiedzenie przed rozprawą Skutek: umorzenie postępowania art. 339 par. 3 pkt 2 k.p.k. zezwala na umorzenie postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia!!! Podstawę do umorzenia postępowania daje także przepis art. 339 par. 3 pkt 1 k.p.k.

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie 2. Przypadek możliwości umorzenia postępowania na posiedzeniu przed rozprawą art. 339 par. 3 pkt 1 k.p.k. - Również skutkiem jest umorzenie postępowania postanowieniem na posiedzeniu gdy zostanie ustalone, że w sprawie zachodzi przesłanka procesowa wskazana w art. 17 § l pkt 2-11 k.p.k dążenie do przyspieszenia postępowania Oczywisty charakter przesłanek procesowych

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie 2. Przypadek możliwości umorzenia postępowania na posiedzeniu przed rozprawą art. 339 par. 3 pkt 1 k.p.k. Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 czerwca 2011 r. II AKz 176/11 Teza Sąd może umorzyć postępowanie na posiedzeniu w trybie art. 339 § 3 pkt 1 KPK podczas wstępnej kontroli aktu oskarżenia, a więc uznać, że zaistniała sytuacja objęta normą art. 17 § 1 pkt 2 KPK tylko wówczas, jeżeli z samej treści zgromadzonych dowodów, opisu czynu i okoliczności faktycznych przytoczonych w uzasadnieniu subsydiarnego aktu oskarżenia jednoznacznie wynika brak znamion czynu zabronionego. Innymi słowy, przyjęcie występowania przesłanki umorzenia postępowania na posiedzeniu nie może być następstwem oceny wiarygodności dowodów. Prok. i Pr. 2012 nr 2, poz. 36, KZS 2011 nr 9, poz. 50, Legalis

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie Oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia jako podstawa umorzenia postępowania na posiedzeniu Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 16 czerwca 2011 r. II AKz 173/11 Teza Jako oczywisty brak faktycznych podstaw oskarżenia przyjmuje się w orzecznictwie taką sytuację, gdy w sposób jednoznaczny i niewątpliwy jasne jest, iż przedstawione przez oskarżyciela fakty nie uzasadniają stawianej tezy oskarżenia. Nie zachodzi to, gdy teza o braku dowodów popełnienia przez oskarżonego zarzucanego mu przestępstwa jest efektem oceny dowodów. W takiej sytuacji umorzenie postępowania przed rozprawą jest niedopuszczalne. Prok. i Pr. 2012 nr 2, poz. 37, KZS 2011 nr 9, poz. 49, Legalis

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Krakowie - II Wydział Karny z dnia 9 stycznia 2013 r. II AKz 501/12 Teza Sąd może umorzyć postępowanie na posiedzeniu w trybie art. 339 § 3 pkt 1 KPK podczas wstępnej kontroli aktu oskarżenia, gdy uzna, że zaistniała sytuacja objęta normą art. 17 § 1 pkt 2 KPK ale tylko wtedy, gdy z jednoznacznej treści zgromadzonych dowodów, bez potrzeby dokonywania ich oceny w aspekcie wiarygodności, jak też z opisu czynu i okoliczności faktycznych przytoczonych w uzasadnieniu aktu oskarżenia w sposób oczywisty wynika brak znamion czynu zabronionego. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że podejmując decyzję o umorzeniu postępowania, należy wziąć pod uwagę całość zgromadzonego materiału dowodowego. W przeciwnym wypadku sąd de facto dokonuje oceny dowodów, gdyż odrzuca ich część jako podstawę rozstrzygnięcia.

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie art. 339 § 3 Zatem na posiedzeniu przed rozprawą rozpoznawane będą następujące kwestie incydentalne: wydanie postanowienia o niewłaściwości sądu (art. 35 § 1 k.p.k); wydanie postanowienia o zmianie wskazanego w akcie oskarżenia trybu postępowania; wydanie postanowienia o zawieszeniu postępowania (por. art. 22 k.p.k); wydanie postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania (por. art. 344 k.p.k.) lub innego środka przymusu; wydanie postanowienia o zwrocie sprawy prokuratorowi w celu usunięcia istotnych braków postępowania przygotowawczego (por. art. 345 § 1 k.p.k).

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie Art. 339. § 1. Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie, jeżeli: 1) prokurator złożył wniosek o orzeczenie środków zabezpieczających, 2) zachodzi potrzeba rozważenia kwestii warunkowego umorzenia postępowania, 3) akt oskarżenia zawiera wniosek, o którym mowa w art. 335, 3a) prokurator złożył wniosek, o którym mowa w art. 335 § 1, 4) oskarżony, któremu zarzucono występek, przed doręczeniem mu zawiadomienia o wyznaczeniu rozprawy złożył wniosek, o którym mowa w art. 338a, 5) zachodzi potrzeba rozważenia kwestii umorzenia postępowania wskutek złożenia po wniesieniu aktu oskarżenia wniosku, o którym mowa w art. 59a KK. 30 dni!!!!!!!!

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie Ponadto  Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie także wtedy, gdy zachodzi potrzeba innego rozstrzygnięcia przekraczającego jego uprawnienia, a zwłaszcza: umorzenia postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2-11, umorzenia postępowania z powodu oczywistego braku faktycznych podstaw oskarżenia, wydania postanowienia o niewłaściwości sądu lub o zmianie wskazanego w akcie oskarżenia trybu postępowania, wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania, wydania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania lub innego środka przymusu, wydania wyroku nakazowego. § 4.  Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie ponadto, gdy zachodzi potrzeba rozważenia możliwości przekazania jej do postępowania mediacyjnego; przepis art. 23a stosuje się odpowiednio.

Postępowanie przed sądem I instancji – skierowanie sprawy na posiedzenie ORZEKANIE NA POSIEDZENIU W ODNIESIENIU DO MERITUM SPRAWY (czyli odpowiedzialności karnej oskarżonego) cel przyspieszenia i uproszczenia postępowania możliwości: orzekanie o warunkowym umorzeniu postępowania (art. 341 i 342 k.p.k), orzekanie w trybie skazania bez rozprawy w postaci zarówno wniosku jak i wniosku + AO (art. 335 w zw. z art. 343 k.p.k), orzekanie w trybie wniosku o dobrowolne poddanie się karze z art. 338a k.p.k. wydanie na posiedzeniu wyroku nakazowego (art. 339 § 3 pkt 7 k.p.k),

Postępowanie przed sądem I instancji – warunkowe umorzenie kieruje sprawę na posiedzenie prezes sądu (przewodniczący wydziału, wyznaczony sędzia) gdy oskarżyciel wnosi do sądu wniosek o warunkowe umorzenie postępowania. oskarżyciel wnosi akt oskarżenia, ale p.w. uznaje, że zachodzi potrzeba rozważenia kwestii warunkowego umorzenia postępowania. przesłanki art. 66 k.k. Warunkowe umorzenie następuje wyrokiem!!!

Postępowanie przed sądem I instancji – warunkowe umorzenie wymogi wyroku warunkowo umarzającego postępowanie określa przepis art. 342 k.p.k.) Niemożliwe, gdy oskarżony sprzeciwi się warunkowemu umorzeniu postępowania (art. 341 § 2 k.p.k.)!!! Sprzeciwienie się pozwala oskarżonemu jedynie zablokować zakończenie sprawy na posiedzeniu! Sąd kieruje wtedy sprawę na rozprawę, ale może na niej wydać wyrok warunkowo umarzający postępowanie. Sprawę kieruje się na rozprawę także wtedy, gdy sąd uznaje, że warunkowe umorzenie byłoby nieuzasadnione. Sąd kierując sprawę wydaje na posiedzeniu postanowienie. Wniosek prokuraora o warunkowe umorzenie postępowania zastępuje w takich okolicznościach akt oskarżenia. W terminie 7 dni prokurator wskazuje dowody, których przeprowadzenia żąda na rozprawie (art. 333 § 1i 2 k.p.k.).

Postępowanie przed sądem I instancji – warunkowe umorzenie W posiedzeniu w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania mogą wziąć udział: strony (oskarżyciel publiczny, oskarżony), Pokrzywdzony, ich obrońcy i pełnomocnicy . Prezes sądu (przewodniczący wydziału, inny upoważniony sędzia) oraz sąd mają prawo zarządzić obowiązkowy udział w posiedzeniu prokuratora, oskarżonego lub pokrzywdzonego. Jeżeli sąd uzna za celowe, ze względu na możliwość porozumienia się oskarżonego z pokrzywdzonym w kwestii naprawienia szkody lub zadośćuczynienia, może odroczyć posiedzenie, wyznaczając stronom odpowiedni termin. Na wniosek oskarżonego i pokrzywdzonego chcących osiągnąć porozumienie w powyższej kwestii sąd zarządza stosowną przerwę lub odracza posiedzenie (art. 341 § 3 k.p.k.).

Postępowanie przed sądem I instancji – skazanie bez rozprawy Instytucja uregulowana w art. 335 k.p.k. ma na celu umożliwienie zawarcia porozumienia między podejrzanym (jego obrońcą) a organami ścigania lub prokuratorem odnośnie do orzekanej za popełnione przestępstwo kary i środków karnych. 2 formy: wniosek zamiast AO i wniosek w AO konsensualny sposób zakończenia postępowania karnego przyspieszenia i uproszczenia postępowania dążenie do zapewnienia większej akceptacji rozstrzygnięć zapadających w sprawach karnych stworzenie dodatkowych możliwości osiągnięcia porozumienia między oskarżonym a pokrzywdzonym odnośnie do naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody i realizacji funkcji kompensacyjnej procesu karnego.

Postępowanie przed sądem I instancji – dobrowolne poddanie się karze 2. rodzajem porozumienia procesowego jest dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej z art. 338a i 387 k.p.k. !!! Przy zawieraniu obu porozumień w ramach art. 335 i 338a/387 k.p.k. muszą być uwzględniane zasady legalizmu i prawdy materialnej. (Przedmiotem porozumienia może być wyłącznie rodzaj i wymiar orzekanej kary oraz ewentualnie środka karnego czy środka probacyjnego w postaci warunkowego zawieszenia wykonania kary)

... jakieś pytania?