ROZWÓJ HISTORYCZNY SYSTEMÓW PRAWNYCH I POLITYCZNYCH WYKŁAD DRUGI ROZWÓJ HISTORYCZNY SYSTEMÓW PRAWNYCH I POLITYCZNYCH

RECEPCJA PRAWA RZYMSKIEGO KODEKS JUSTYNIANA (IUS CIVILE) XII WIEK: GLOSATORZY (BOLONIA) PRZYCZYNY RECEPCJI (FORMALNE, MERYTORYCZNE) METODY RECEPCJI RÓŻNE WPŁYWY NA RÓŻNYCH TERENACH KODYFIKACJA PRAWA KONTYNENTALNEGO

NARODZINY COMMON LAW ROZDROBNIENIE PRAWA ROLA ZWYCZAJU STWORZENIE SYSTEMU SĄDÓW KRÓLEWSKICH SYSTEM PRAWA PRECEDENSOWEGO BRAK KODYFIKACJI PRAWA RECEPCJA COMMON LAW W STANACH ZJEDNOCZONYCH

RÓŻNICE BRAK KODYFIKACJI KODYFIKACJA NORMA GENERALNA NORMA INDYWIDUALNA ŹRÓDŁA PRAWA STANOWIONEGO ŹRÓDŁA PRAWA PRECEDENSOWEGO SĘDZIOWIE WYDAJĄ WYROKI SĘDZIOWIE TWORZĄ PRAWO

FORMA PAŃSTWA MONARCHIA – PAŃSTWO NA CZELE KTÓREGO STOI KORONOWANY, DOŻYWOTNI I DZIEDZICZNY WŁADCA (KRÓL, KSIĄŻĘ, CESARZ, CAR, SUŁTAN) STANOWA KONSTYTUCYJNA ABSOLUTNA OGRANICZONA OGRANICZONA NIEOGRANICZONA FEUDALIZM XIX-XX WIEK XVI–XVIII WIEK PARLAMENTARNA

FORMA PAŃSTWA REPUBLIKA – PAŃSTWO, W KTÓRYM GŁOWA PAŃSTWA (JEDNOSTKA LUB GRUPA OSÓB) POCHODZI Z WYBORÓW I SPRAWUJE URZĄD PRZEZ OKREŚLONY CZAS (kadencję) PREZYDENCKA PARLAMENTARNA MIESZANA PREZYDENT GŁOWĄ PAŃSTWA I SZEFEM RZĄDU PREZYDENT MA FUNKCJE FORMALNE SILNY PREZYDENT, WPŁYWOWY PARLAMENT PODZIAŁ WŁADZY, RZĄD NIE ODPOWIADA PRZED PARLAMENTEM RZĄD ODPOWIADA PRZED PARLAMENTEM PREZYDENT I PREMIER WSPÓŁRZĄDZĄ

REŻIM POLITYCZNY NIEDEMOKRATYCZNY DEMOKRATYCZNY AUTOKRACJA GRECKIE POLIS, WIĘKSZOŚĆ WSPÓŁCZESNYCH PAŃSTW TOTALITARYZM DYKTATURA TYRANIA DESPOTYZM ABSOLUTYZM FASZYZM KOMUNIZM FUNDAMENTALIZM

KRYTERIA PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH: DEMOKRACJA KRYTERIA PAŃSTW DEMOKRATYCZNYCH: ZASADA SUWERENNOŚCI NARODU DEMOKRATYCZNY SYSTEM RZĄDÓW (DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA) WYBORY (WOLNE I POWSZECHNE) GWARANCJA OCHRONY PRAW I WOLNOŚCI OBYWATELSKICH SYSTEM PARTYJNY (PLURALISTYCZNY) oraz RYWALIZACJA I KOMPROMIS POLITYCZNY PODZIAŁ WŁADZY (BRAK KUMULACJI) „RZĄDY PRAWA, A NIE RZĄDY LUDZI”

DEMOKRACJA BEZPOŚREDNIA PODEJMOWANIE WAŻNYCH DECYZJI (POLITYCZNYCH, SPOŁECZNYCH) PRZEZ SPOŁECZEŃSTWO (PAŃSTWOWE LUB LOKALNE) RODZAJE DEMOKRACJI BEZPOŚREDNIEJ: REFERENDUM: GŁOSOWANIE W FORMIE ODPOWIEDZI NA PYTANIE(A) PLEBISCYT: ZA I PRZECIW DANEJ KWESTII (TERYTORIALNEJ) INICJATYWA LUDOWA: INICJOWANIE PROCESU LEGISLACYJNEGO WETO LUDOWE: ZNIESIENIE AKTU PRAWNEGO LUB DECYZJI ORGANÓW WŁADZY

DEMOKRACJA POŚREDNIA DEMOKRACJA PRZEDSTAWICIELSKA, WYBORY: * WOLNE * POWSZECHNE * TAJNE * RÓWNE * BEZPOŚREDNIE LUB POŚREDNIE * WIĘKSZOŚCIOWE LUB PROPORCJONALNE PRAWNE I POLITYCZNE ASPEKTY SYSTEMU WYBORCZEGO SYSTEM WYBORCZY = ORDYNACJA WYBORCZA

SYSTEM WYBORCZY WYBORY: POKOJOWY SPOSÓB ROZTRZYGNIĘCIA WALKI O WŁADZĘ SYSTEM WYBORCZY: OGÓŁ NORM REGULUJĄCYCH WYBORY * CZYNNE I BIERNE PRAWO WYBORCZE * KAMPANIA WYBORCZA * SPOSÓB LICZENIA GŁOSÓW WYBORY: * LEGITYMIZUJĄ WŁADZĘ * UMOŻLIWIAJĄ WIĘKSZY DOSTĘP DO WŁADZY * TWORZĄ ODPOWIEDZIALNOŚĆ POLITYCZNĄ

SYSTEM PARTII DOMINUJĄCEJ (INDIE, MEKSYK) SYSTEM PARTYJNY PODZIAŁ ILOŚCIOWY: SYSTEM JEDNOPARTYJNY – ZAKAZ DZIAŁANIA INNYCH PARTII (OGRANICZENIE DEMOKRACJI, CIĄGŁOŚĆ RZĄDÓW, DELEGALIZACJA, FASZYZM I KOMUNIZM) SYSTEM DWUPARTYJNY – DWIE PARTIE DOMINUJĄCE (MAŁE PARTIE BEZ SZANS, POLARYZACJA SPOŁECZEŃSTWA, PARTIE ZBLIŻONE DO CENTRUM, STANY ZJEDNOCZONE, WIELKA BRYTANIA, KANADA ?) SYSTEM WIELOPARTYJNY – TRZY LUB WIĘCEJ PARTII MA SZANSĘ NA ZDOBYCIE WŁADZY (ROZDROBNIENIE, CZĘSTA ZMIANA RZĄDZĄCYCH, POLSKA, WŁOCHY) SYSTEM PARTII DOMINUJĄCEJ (INDIE, MEKSYK)

SYSTEM PARTYJNY PODZIAŁ JAKOŚCIOWY: SYSTEM HEGEMONICZNY – JEDNA PARTIA U WŁADZY PRZEZ DŁUGI OKRES CZASU, BEZ WZGLĘDU NA FORMĘ RZĄDÓW (SAMODZIELNE LUB KOALICYJNE) SYSTEM ZRÓWNOWAŻONY – POLARYZACJA, ALE BEZ DOMINACJI JAKIEJKOLWIEK PARTII, NAJCZĘŚCIEJ DWUPARTYJNY LUB DWUBLOKOWY SYSTEM ZMIENNY – CZĘSTE ZMIANY PARTII RZĄDZĄCYCH, ALE BRAK SFORMALIZOWANYCH REGUŁ (RÓŻNE PARTIE RZĄDZĄ, ZAWIERAJĄ RÓŻNE KOALICJE) SYSTEM ROZPROSZONY – WIELE PARTII UZYSKUJE PODOBNĄ ILOŚĆ GŁOSÓW (ZMIANY PODCZAS KADENCJI)

PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE PRAWA CZŁOWIEKA A PRAWA OBYWATELA ŹRÓDŁO OCHRONY: PRAWO MIĘDZYNARODOWE I PRAWO KRAJOWE (KONSTYTUCJE) NAJWAŻNIEJSZE WSPÓŁCZESNE PRAWA I WOLNOŚCI OBYWATELSKIE: * PRAWO DO ŻYCIA * WOLNOŚĆ SŁOWA, PRASY, ZGROMADZEŃ * WOLNOŚĆ RELIGIJNA, WOLNOŚĆ SUMIENIA * PRAWO WŁASNOŚCI * PRAWO DO PRYWATNOŚCI * WOLNOŚCI PROCESOWE * PRAWA SOCJALNE

TOTALITARYZM KRYTERIA PAŃSTW TOTALITARNYCH: MONOPOL IDEOLOGICZNY MONOPOL PARTYJNY STAŁA KONTROLA PAŃSTWA NAD SPOŁECZNOŚCIĄ KONCENTRACJA WŁADZY PAŃSTWOWEJ DYKTATURA JEDNOSTKI STOJĄCEJ NA CZELE PAŃSTWA BRAK LEGALNIE DZIAŁAJĄCEJ OPOZYCJI HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM TOTALITARNY ISTNIAŁ W HITLEROWSKICH NIEMCZECH I STALINOWSKIM Z.S.R.R.

AUTORYTARYZM KRYTERIA PAŃSTW AUTORYTARNYCH: RZĄDY JEDNOSTKI LUB GRUPY OSÓB (SZACUNEK I POSŁUSZEŃSTWO SPOŁECZEŃSTWA) POLICYJNE (SIŁOWE) METODY RZĄDZENIA PAŃSTWO JEST WAŻNIEJSZE OD PRAW JEDNOSTEK NACJONALIZM I RASIZM JAKO ELEMENT CODZIENNOŚCI FUNKCJONOWANIA PAŃSTWA OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI ORGANIZOWANIA SIĘ SPOŁECZEŃSTWA HISTORYCZNIE W XX WIEKU REŻIM AUTORYTARNY ISTNIAŁ W HISZPANII FRANCO, PORTUGALII SALAZARA, PERONA W ARGENTYNIE, PINOCHETA W CHILE oraz W INNYCH PAŃSTWACH AMERYKI ŁACIŃSKIEJ

STRUKTURA TERYTORIALNA JEDEN PORZĄDEK PRAWNY I SPOŁECZNY UNITARNE ZŁOŻONE FEDERACJA JEDEN PORZĄDEK PRAWNY I SPOŁECZNY KONFEDERACJA STANY ZJEDNOCZONE SZWAJCARIA