Pszenica

Krajowy bilans wykorzystania ziarna pszenicy 9 358 tys. ton =100%

Grupy jakościowe odmian pszenicy E – pszenica elitarna; odmiany, których ziarno jest bardzo odporne na porastanie i charakteryzuje się najlepszymi wartościami przemiałowymi, a wartość wypiekowa mąki powinna wskazywać na możliwość polepszania mąki odmian jakościowo słabszych. A – pszenica jakościowa; powinna również charakteryzować się dużą odpornością ziarna na porastanie, dobrą wartością przemiałową i bardzo dobrą wartością wypiekową. B – pszenica chlebowa; odmiany, których jakość ziarna jeszcze gwarantuje jego wykorzystanie do przemiału i wypieku. Ziarno tej pszenicy powinno mieć dobrą i dość dobrą wartość przemiałową i wypiekową oraz nie wykazywać podwyższonej aktywności amylolitycznej (obniżonej liczby opadania). K – pszenica na ciastka; powinna odpowiadać wymaganiom jakościowym, jakie spełnia mąka przeznaczona dla przemysłu cukierniczego. Cechami takiej mąki są przede wszystkim: mniejsza zawartość białka oraz niska aktywność enzymów proteolitycznych i amylolitycznych. C – pszenica pozostała (w tym paszowa); do grupy tej zaliczane są odmiany pszenicy niespełniające wymagań jakościowych żadnej z grup technologicznych pszenic konsumpcyjnych.

Lista odmian pszenicy ozimej Odmiana Grupa jakościowa 1. Dorota 2. Finezja 3. Fregata 4. Korweta 5. Muza 6.Olivin 7. Pegassos 8. Piko 9. Rubens 10. Rywalka 11. Smuga 12. Sukces 13. Trend 14. Turnia 15. Zawisza 16. Zyta A 27. Nadobna 28. Nutka 29. Roma 30. Rysa 31. Sakwa 32. Sława 33. Soraja 34. Tonacja 35. Tortija B 36. Almari 37. Elena 38. Izolda 39. Izyda 40. Jawa 41. Kaja 42. Kamila 43. Liryka 44. Mikula 45. Rapsodia 46. Satyna 47. Symfonia 48. Wanda 49. Wilga C 17. Aristos 18. Bogatka 19. Clever 20. Flair 21. Kobiera 22. Kobra Plus 23. Kris 24. Mewa 25. Mikon 26. Mobela 50. Slade 51. Zorza K

Lista odmian pszenicy jarej Odmiana Grupa jakościowa 1. Bombona 2. Vinjett 3. Zebra 4. Torka E 18. Koksa 19. Kosma 20. Histra 21. Napola 22. Jagna 23. Ismena 24. Triso A 5. Tybalt 6. Monsun 7. Raweta 8. Bryza/o 9. Radunia 10. Żura 11. Griwa 12. Nawra 13. Jasna 14. Hezja 15. Opatka 16. Korynta 17. Olimpia 25. Hena 26. Zadra/o 27. Cytra 28. Helia 29. Kontesa B 30. Psteur C

Podział systematyczny uprawnych gatunków rodzaju Triticum Liczba chromosomów Gatunki niewymłacalne (ziarno oplewione) wymłacalne (ziarno nieoplewione) Diploidalne (2n=14) Triticum monococcum brak Tetraploidalne (2n=28) Triticum dicoccum Triticum durum Triticum turgidum Triticum polonicum Triticum orientale Triticum persicum Heksaploidalne (2n=42) Triticum aestivum ssp. spelta Triticum aestivum ssp. macha Triticum aestivum ssp. vavilovi Triticum aestivum ssp. vulgare Triticum aestivum ssp. compactum Triticum aestivum ssp. sphaerococcum

Triticum monococcum – pszenica jednoziarnowa samopsza

Triticum dicoccum – pszenica dwuziarnowa płaskurka

Triticum turgidum – pszenica angielska zwana szorstką

Triticum polonicum – pszenica polska zwana olbrzymią

Triticum durum – pszenica twarda

Triticum aestivum ssp. spelta – pszenica orkisz

Triticum aestivum ssp. compactum – pszenica zbita zwana jeżatką

Triticum aestivum ssp. vulgare – pszenica zwyczajna

Odmiany botaniczne pszenicy zwyczajnej o gładkich plewkach Barwa plew (kłosów) Barwa ziarna Odmiana botaniczna (var.) kłos bezostny kłos ościsty biała czerwona albidum lutescens alborubrum milturum graecum erythrospermum erythroleucon ferrugineum

Budowa kłoska i kwiatka pszenicy zwyczajnej: A – schemat budowy kłoska, B – kłosek w czasie kwitnienia, C – kwiatek w czasie kwitnienia; 1 – plewa górna, 2 – plewa dolna, plewka zewnętrzna (dolna), 4- plewka wewnętrzna (górna), 5 – słupek, 6 – znamię słupka, 7 – pręcik, 8 - łuszczka

Kształty ziarniaków pszenicy zwyczajnej: a – wydłużony, b – jajowaty, c – owalny, d - baryłkowaty

Optymalna obsada kiełkujących ziarniaków pszenicy ozimej Typ odmian Kompleks glebowo-rolniczy pszenny (1-3) żytni bdb (4) zbożowo-pastewny mocny (8) zbożowy górski (11) przedplon dobry zbożowy o dużych wymaganiach świetlnych o małych wymaganiach świetlnych 450 500 550 600

Optymalna obsada kiełkujących ziarniaków pszenicy jarej Typ odmian Kompleks glebowo-rolniczy pszenny (1-2) żytni bdb (4) zbożowo-pastewny mocny (8) przedplon dobry zbożowy o dużych wymaganiach świetlnych o małych wymaganiach świetlnych 400 450 500 550 600 obsada ziarniaków na 1 m2 . MTZ (g) wartość użytkowa ziarna (%) masa wysiewu = zdolność kiełkowania . czystość 100 wartość użytkowa =