Rekcja czasownika

Rekcja czasownika jest to zjawisko gramatyczne polegające na stałym połączeniu czasownika z określonym przyimkiem i przypadkiem, np.: denken an + Akkusativ myśleć o Takie połączenia są stałe i trzeba znać je na pamięć

W zjawisku rekcji ważne są dwa aspekty: tworzenie pytań z czasownikiem oraz dwa rodzaje odpowiedzi.

Tworzenie pytań Tworząc pytanie w rekcji posiłkujmy się językiem polskim – będzie łatwiej. Należy rozgraniczyć odnoszenie się znaczenia czasownika do osoby i do rzeczy: myśleć o kimś czymś (osoba) (rzecz)

Po rozróżnieniu utworzymy dwa pytania: o osobę i o rzecz denken an + Akk myśleć o kimś czymś (osoba) (rzecz) o kim? o czym?

Sposób tworzenia pytania o osobę różni się od sposobu tworzenia pytania o rzecz. W pytaniu o osobę przyimek występuje na początku, w rzeczy na końcu: myśleć o denken an + Akk kimś czymś (osoba) (rzecz) o kim? o czym? an an

Przy tworzeniu pytania o osobę (o kim) należy zastosować pytanie z danego przypadka: jeśli jest to celownik (Dativ) – wem? jeśli jest to biernik (Akkusativ)– wen?

Przy tworzeniu pytania o rzecz (o czym) na początku zawsze wstawia się ,,wo”, następnie dany przyimek. Jeśli w tak utworzonym pytaniu obok siebie pojawią się dwie samogłoski, np. o i a, pomiędzy nie należy wstawić łączące ,,r”

myśleć o denken an kimś czymś (osoba) (rzecz) o kim. o czym. an wen myśleć o denken an kimś czymś (osoba) (rzecz) o kim? o czym? an wen? woran?

fragen nach + D pytać o kogoś coś (rzecz) (osoba) o kogo. o co fragen nach + D pytać o kogoś coś (rzecz) (osoba) o kogo? o co? nach wem? wonach?

Odpowiedź na tak postawione pytania może być krótka: o niej / o tym o niego / o to lub pełna: o koleżance / o wakacjach o kolegę / o drogę Odpowiedź pełną tworzy się zgodnie z użyciem rzeczownika w danym rodzaju i przypadku: an die Freundin (biernik rodzaj żeński) / an die Ferien (biernik liczba mnoga) nach dem Freund (celownik rodzaj męski) / nach dem Weg (celownik rodzaj męski) Odpowiedź krótką tworzy się z użyciem zaimka osobowego w danym przypadku (o osobę) lub z użyciem połączenia ,,da” i danego przyimka jeśli chodzi o rzecz (gdy obok siebie znajdą się dwie samogłoski, dodajemy też łącznik ,,r”) an sie (zaimek ,,ona” w bierniku) / daran nach ihm (zaimek ,,on” w celowniku) / danach

An wen denkst du. An die Freundin / an sie Woran denkst du An wen denkst du? An die Freundin / an sie Woran denkst du? An die Ferien / daran Nach wem fragst du? Nach dem Freund / nach ihm Wonach fragst du? Nach dem Weg / danach

Rekcja wybranych czasowników auf + Akk achten auf – uważać, zważać na antworten auf - odpowiadać na aufnehmen auf – nagrywać na hoffen auf – mieć nadzieję na sich vorbereiten auf – przygotować się na, do warten auf – czekać na zählen auf – liczyć na an + D sich beteiligen an – brać udział w teilnehmen an – brać udział w aus + D bestehen aus – składać się z kommen aus – pochodzić z zurück kommen aus – wracać z

an + Akk denken an – myśleć o erinnern an – przypominać kogoś/coś schicken an – wysyłać do schreiben an – pisać do sich wenden an – zwrócić się do sich erinnern an – przypominać sobie o bei + D sich entschuldigen bei – usprawiedliwiać się u helfen bei – pomagać w nach + D sich ekundigen nach – dowiadywać się o fragen nach – pytać o suchen nach – szukać

durch + Akk betonen durch – podkreślać przez/czymś gegen + Akk kämpfen gegen – walczyć przeciw um + Akk bitten um – prosić o kämpfen um – walczyć o in + Akk sich verlieben in – zakochac się w von + D aufnehmen von – nagrywać z bekommen von – dostać od erzählen von – opowiadać o halten von – sądzić o leihen von – pożyczyć od träumen von – marzyć o wissen von – wiedzieć od in + D sich unterscheiden in – różnić się w

arbeiten für – pracować dla/na ausgeben für – wydać na für + Akk arbeiten für – pracować dla/na ausgeben für – wydać na danken für – dziękować za sich eignen für – nadawać się do sich engagieren für – angażować się w halten für – uważać za sich interessieren für – interesować się lernen für – uczyć się na/do plädieren für – optować za sorgen für – dbać, troszczyć się o mit + D anfangen mit – zaczynać czymś auskommen mit – gospodarować czymś dekorieren mit – dekorować czymś diskutieren mit – dyskutować z enden mit – kończyć się czymś färben mit – farbować czymś kämpfen mit – walczyć czymś lackieren mit – lakierować czymś reden mit – gadać z sich schminken mit – malować się czymś schmücken mit – ozdabiać czymś sprechen mit – rozmawiać z sich streiten mit – kłócić się z telefonieren mit – rozmawiać przez telefon z umgehen mit – obchodzić się z

brauchen zu – potrzebować do führen zu – prowadzić do über +Akk sich ärgern über – złościć się na diskutieren über – dyskutować o sich freuen über – cieszyć się z lachen über – śmiac się z meckern über – zrzędzić na reden über – gadać o schreiben über – pisać o sprechen über – rozmawiać o sich unterhalten über – rozmawiać o unterrichten über – nauczać o zu + D brauchen zu – potrzebować do führen zu – prowadzić do gehören zu – należeć do passen zu – pasować do werden zu – stać się czymś/kimś Przygotowała: Sylwia Lipiec