Sztuka średniowiecza Gotyk i romanizm
Cechy stylu romańskiego małe okna, sklepienia krzyżowe i kolebkowe; materiał – kamień: piaskowiec, wapień, granit; grube mury, kolumny między filarami, nawy boczne – galeryjki, empory, prezbiterium zakończone apsydą, statyczność elementów zdobniczych i postaci.
Plan kościoła romańskiego budowanie świątyń na planie krzyża łacińskiego – nawa główna dłuższa, boczne – krótsze (tzw. transept); zwrócenie ku zachodowi frontowej ściany kościoła z głównym wejściem – kościoły orientowane; zwieńczenie łukiem półkolistym drzwi i okien; nadanie architekturze sakralnej obronnego charakteru.
Kościół św. Andrzeja w Krakowie
Wnętrze kościoła romańskiego
Cechy stylu gotyckiego łuk ostry, sklepienie krzyżowo-żebrowe, system łuków przyporowych, które mają za zadanie odciążyć ściany budowli, ostrołukowe okna witrażowe, portale, strzeliste wieże: dwie po bokach fasady lub jedna z boku albo na środku, albo dwie różnej wysokości, jasne, duże przestrzenie; budulec – czerwona cegła; nad portalem: rozeta – okrągłe okno wypełnione manswerkiem i witrażami; często spotyka się określenie, że jest to architektura „uduchowiona”, która zwraca swój wzrok ku niebu.
Francja, Anglia we Francji – gotyk wertykalny: strzeliste budowle, linie pionowe; w Anglii – gotyk horyzontalny: niskie budowle, wieża elementem wertykalnym.
Katedra Notre Dame w Reims