Wybrane teorie przestępczości kobiet

Przestępczość kobieca – Rys historyczny Z perspektywy historycznej za prekursora „kobiecej” kryminologii uważani są Lambrosso i Ferrero, autorzy książki „Kobieta jako zbrodniarka i prostytutka” (1893), Lambrosso zapoczątkował nurt biologiczny, odznaczający się znacznym determinizmem; w odniesieniu do kobiet zbrodniarek próbował przykładowo udowadniać, że „czaszka kobiety sprawczyni stoi bliżej czaszki męskiej, tak zbrodniczej …, a oddala się od typu kobiecego”.

Nie tylko czaszka, ale również inne aspekty anatomiczno – biologiczne czynią kobietę według Lambrosso zbrodniarką, np. „wczesna siwizna u zbrodniarek zdarza się częściej niż u kobiet normalnych, (…) kobieta taka ma przytępione czucie jednak musi odczuć i mieć zadowolenie po spełnionym czynie”, Na podstawie badań anatomiczno – fizjologicznych kobiet Lambrosso i Ferrero starali się dowieść, że w porównaniu z mężczyzną kobieta pozostaje na etapie rozwoju dziecięcego; jest mniejsza, słabsza, a zatem psychicznie i fizycznie staje się niedorozwiniętym mężczyzną, te kobiety, które popełniają zbrodnie mają jednak więcej cech męskich

Kryminolodzy dokonali rozróżnienia kobiet na zbrodniarki z 1) urodzenia i z 2) przypadku jednocześnie uznając, że przyczyna przestępczości tkwi w naturze kobiety poprzez wrodzony jej pęd do zbrodni, Teoria niniejsza została poddana druzgocącej krytyce, zarzucano jej brak naukowej ścisłości, subiektywne interpretowanie faktów, skrajną tendencyjność, gromadzenie dowodów wbrew ustaleniom

W 1876 r. swoje badania przedstawił L. O W 1876 r. swoje badania przedstawił L.O. Pike, który podkreślał, że niższy udział kobiet w ogólnej liczbie przestępstw jest wynikiem ich predyspozycji biologicznych. Kobiety bowiem są zwykle słabsze, uległe, pasywne, Podkreślał także, że kobiety mają psychiczny nawyk unikania agresji, stąd w ciągu stuleci stały się one „nieprzestępczyniami”, Kobiety, które nie miały oparcia w rodzinie, były wyobcowane, słabe schodziły na drogę prostytucji

W 1923 r. własną koncepcję przestępczości kobiecej przedstawił Thomas, łącząc w niej ze sobą nie tylko aspekty biologiczne, lecz również pozycję kobiety w rodzinie i społeczeństwie, Wedle niego kobiety są „anaboliczne”, podobne do roślin, trwają bezczynnie pochłaniając energię z innych. Inteligencja kobiet w oczywisty sposób nie może równać się męskiej, Thomas podkreśla, że kobiety popełniają przestępstwa, gdy są niezadowolone z pełnionych ról seksualnych,

Thomas uważał, że: „Do popełnienia czynu zabronionego popycha kobiety chęć przeżycia czegoś nowego, podniecającego, pewnej przygody, zdobycia nowych ubrań, pozycji, statusu w świecie. Potrzeby seksualne zazwyczaj są przyczyną popełniania przez kobiety przestępstw (…). Płeć jednakże stanowi ich kapitał, ponieważ wiedzą w jaki sposób wykorzystywać ją w manipulowaniu mężczyznami do osiągnięcia własnych celów”.

Jednym z ważniejszych badaczy problematyki przestępczości kobiet był Pollak (1950). Uznawał, że ze względu na swoją specyfikę (drobne kradzieże, aborcja, prostytucja, dzieciobójstwo) przestępczość kobieca zwykle pozostaje nieujawniona, Kobietę charakteryzuje „pasywność, chłód, perfidia, skłonność do knowań, preferowanie ofiar, związanych z typowym środowiskiem domowym (mężów, dzieci, innych członków rodziny)”.

Pollak wiązał przyczyny przestępczości kobiet z ich biologicznymi uwarunkowaniami psychicznymi i fizycznymi, Stał się twórcą określenia „zamaskowana zbrodnia” – przejawiającego się w pełnieniu przez kobietę roli inspiratora przestępstwa dokonanego wspólnie z mężczyzną, który zwykle ukrywał udział kobiety biorąc na siebie odpowiedzialność za czyn, Był przekonany, że kobiety są łagodniej traktowane przez wymiar sprawiedliwości niż mężczyźni,

Wybrane teorie kryminologiczne kobiet I. Teoria anomii Za twórcę teorii uznaje się R.K. Mertona (1982) Wedle jej założeń miarą sukcesu społecznego jest pozycja materialna jednostki. Do jej uzyskania wiodą zinstytucjonalizowane środki – praca i nauka. W przypadku rozbieżności między oznaczonymi celami, a środkami które służą ich osiągnięciu występuje anomia, a jednostka odczuwa napięcie.

Możliwość osiągnięcia bogactwa nie jest przeznaczona dla wszystkich, przedsiębiorcze osoby uzyskały swój status, stąd pojawia się konieczność anomijnej adaptacji, czyli poszukiwania innowacyjnych metod osiągnięcia sukcesu przez inne osoby (także kobiety), Za ową innowatorkę może także uchodzić kobieta, np. prostytutka. Prostytucja to zachowanie sprzeczne z prawem, ale wedle jego wykonawczyni, dające możliwość osiągnięcia określonej pozycji, Teoria ta tłumaczy przestępczość kobiety nie tylko w ujęciu jednostkowym, ale także społecznym,

II. Teoria zróżnicowanych powiązań Za twórców uchodzą: Sutherland i Cressey (1978) Teoria ta zakłada, że zachowanie kryminogenne to zachowanie wyuczone, o tym czy jednostka je przyswoi decyduje ilość i jakość kontaktów z innymi osobami. Zwykle zachowań przestępczych jednostka uczy się w grupie pierwotnej (intimate personal group), Dla kobiety pierwotną grupą staje się rodzina, jeśli jest restrykcyjna, nie stanowi podłoża kryminogennego, jeśli natomiast pojawiają się w niej różne formy patologii, kobieta jest w stanie je sobie przyswoić,

III. Teoria napięcia Jedną ze współtwórców tej teorii była Morris (1964) Morris uważała, że kobiety angażują się w zachowania niezgodne z prawem, ponieważ nie potrafią utrzymać pozytywnych związków uczuciowych z innymi ludźmi. Przyczynami niepowodzeń kobiet jest ich pochodzenie społeczne, szczególnie jeśli wywodzą się z rodzin rozbitych, nie są w stanie stworzyć trwałych relacji uczuciowych i społecznych, nie potrafią kontrolować emocji, Morris zwracała także uwagę na dążenie do wyzwolenia kobiet z dominacji mężczyzn (zwłaszcza w płaszczyźnie seksualnej).

IV. Przestępczość a rodzina Twórcą był Parsons (1954) Przyczyn przestępczości kobiet oraz jej nasilenia, Parsons dopatruje się w dominacji mężczyzn w strukturze rodziny, Głównym zadaniem kobiety jest wychowanie i socjalizacja dzieci, stąd jeśli uczestniczą w przestępstwach dzieje się to w sposób zupełnie pasywny, poprzez ich „milczącą zgodę” na kradzieże, włamania lub inne zachowania kryminalne najbliższych, W kryminalne zachowania wplątuje je „rodzinna lojalność”, pasywność i uczuciowość, wynikająca z patriarchalnego modelu rodziny.