II Konkurs Informatyczno-Polonistyczny „Jan Brzechwa i jego twórczość” -prezentacja multimedialna listopad 2014

JAN BRZECHWA I JEGO TWÓRCZOŚĆ Joanna Przybyła - kl. II c, Szkoła Przysposabiająca do Pracy, SOSW nr 1 w Kaliszu

Kilka informacji o postaci Właściwe nazwisko Jana Brzechwy brzmi Jan Wiktor Lesman. Był stryjecznym bratem poety Bolesława Leśmiana, który wymyślił literacki pseudonim „Brzechwa” (nawiązanie do elementu samolotu- brzechwy). Poeta polski pochodzenia żydowskiego urodził się 15 sierpnia 1898 roku w Żmerynce na Podolu, a zmarł 2 lipca 1966 roku w Warszawie. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. Był autorem bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, tłumaczem literatury rosyjskiej. Na lata II wojny światowej przypada jeden z najważniejszych okresów twórczości bajkopisarza- napisał on w tym czasie „Akademię pana Kleksa”, „Pana Dropsa i jego trupę”. Dwie książki kontynuujące „Akademię…” („Podróże pana Kleksa” i „Tryumf pana Kleksa”) powstały kolejno w 1961 i w 1965 roku.

Twórczość literacka: Arbuz Katar Orzech Sroka Atrament i kreda Kijanki Osioł i róża Stonoga Brudas Klej Pająk i muchy Stryjek Cap na grapie Kłamczucha Piątek Sum Chory muł Kłótnia rzek Po rozum do głowy Szóstka, oszustka Chrzan Kokoszka samoszka Pomidor Szpak i sowa Chrząszcz Koziołeczek Prot i Filip Śledzie po obiedzie Ćwikła Krasnoludki Psie smutki Ślimak Dwie gaduły Księżyc Ptasi mózg Śpioch Dwie krawcowe Kto z kim przestaje Ptasie plotki Talerz Dziura w moście Kuma Pytalski Tańcowała igła z nitką Entliczek, pętliczek Kwoka Rak Tydzień Foka Leń Ręce i nigi Wakacje Globus Lis i jaskółka Rozmawiała gęś z prosięciem Wiosenne porzadki Głowa w piasku Łata i dziura Wiosna Grzebień i szczotka Michałek Ryby Włos Hipopotam Mleko Ryby, żaby i raki Wrona i ser Indyk Mrówka Rzepa i miód Z motyką na słońce Jajko Mucha Samochwała Zapałka Jak rozmawiać trzeba z psem Muł Siedmiomilowe buty Zegarek Mysikrólik Skarżypyta Zero Jasne jak słońce Na straganie Smok Znaki przestankowe Jeż Na wyspach Bergamutach Sowa Żaba Kaczka dziwaczka Sójka Żuraw i czapla Kaczki Natka szczerbatka Sól Czerwony kapturek   http://www.klapouszek.pl/jan-brzechwa#bajki-dla-dzieci

Moje ulubione wiersze „Grzyby” Król Borowik Prawdziwy szedł lasem, postukując swym jedynym obcasem, a ze złości brunatny był cały, bo go muchy okrutnie kąsały. Tedy siadł uroczyście pod dębem I rozkazał na alarm bić w bęben: „Hej, grzyby, grzyby, Przybywajcie do mojej siedziby, Przybywajcie orężnymi pułkami. Wyruszamy na wojnę z muchami!” Odezwały się pierwsze opieńki: „Opieniek jest maleńki, A tam trzeba skakać na sążeń, Gdzie nam, królu, do takich dążeń?!” Załkały surojadki: „My mamy maleńkie dziatki, Wolimy życie spokojne, Inne grzyby prowadź na wojnę.” Zaszemrały modraczki: „Mamy całkiem zniszczone fraczki, Mamy buty wśród grzybów najstarsze, Nie dla nas wojenne marsze.” Zastękały czubajki: „Wpierw musimy wypalić fajki, Wypalimy je, królu, do zimy, W zimie z tobą na wojnę ruszymy.” A król siedzi niezmiennie pod dębem, Każe znowu na alarm bić w bęben: „Przybywajcie, pieczarki, maślaki, Trufle, gąski, purchawki, koźlaki, Bedłki, rydze, bielaki i smardze, Przybywajcie, bo tchórzami pogardzę!” Ledwo rzekł to, wtem patrzy, a z boru Maszeruje pułk muchomorów: „Przychodzimy z muchami wojować, Ty nas, królu, na wojnę prowadź!” Wojowały grzybowe zuchy, Pokonały aż cztery muchy. Król Borowik winszował im szczerze I dał wszystkim po grzybowym orderze.

Moje ulubione wiersze „Jajko” Kura powiada: - Nie chodź na ulicę, Bo zrobią z ciebie jajecznicę. A jajko na to najbezczelniej: - Na ulicy nie ma patelni. Kura mówi: - Ostrożnie! To gorąca woda! A jajko na to: - Zimna woda. - Szkoda! Wskoczyło do ukropu z miną bardzo hardą I ugotowało się na twardo. Było sobie raz jajko mądrzejsze od kury. Kura wyłazi ze skóry. Prosi, błaga, namawia: - Bądź głupsze! Lecz co można poradzić, kiedy się kto uprze? Kura martwi się bardzo i nad jajkiem gdacze, A ono powiada, że jest kacze. Kura prosi serdecznie i szczerze: - Nie trzęś się, bo będziesz nieświeże. A ono właśnie się trzęsie I mówi, że jest gęsie. Kura do niego zwraca się z nauką, Że jajka łatwo się tłuką, A ono powiada, że to bajka, Bo w wapnie trzyma się jajka. Kura czule namawia: - Chodź, to cię wysiedzę. A ono ucieka za miedzę, Kładzie się na grządkę pustą I oświadcza, że będzie kapustą.

ZOO Jan Brzechwa 1898 - 1966 Monika Grześkowiak i Anna Przedaszek, kl. I gimnazjum, Zespół Szkół Specjalnych w Jarocinie

Miś jest bardzo grzeczny dziś, Chętnie państwu łapę poda. NIEDŹWIEDŹ Proszę państwa oto miś. Miś jest bardzo grzeczny dziś, Chętnie państwu łapę poda. Nie chce podać? A to szkoda. Wilk Powiem ci w słowach kilku, Co myślę o tym wilku: Gdyby nie był na obrazku, Zaraz by cię zjadł, głuptasku. DZIK Dzik jest dziki, dzik jest zły, Dzik ma bardzo ostre kły. Kto spotyka w lesie dzika, Ten na drzewo szybko zmyka. Lis Rudy ojciec, rudy dziadek, Rudy ogon – to mój spadek, A ja jestem rudy lis. Ruszaj z stąd, bo będę gryzł.

Pozwólcie przedstawić sobie: Pan żubr we własnej osobie. Pantera Pantera jest cała w cętki, A przy tym ma bieg taki prędki, Że chociaż tego nie lubi, Biegnąc –własne cętki gubi. Papuga - Papużko, papużko, Powiedz mi coś na uszko. - Nic ci nie powiem, boś ty plotkarz – Powtórzysz każdemu, kogo spotkasz. Żubr Pozwólcie przedstawić sobie: Pan żubr we własnej osobie. No, pokaż się, żubrze. Zróbże Minę uprzejmą, żubrze . Słoń Ten słoń nazywa się Bombi. Ma trąbę, lecz na niej nie trąbi. Dlaczego? Nie bądź ciekawy – To jego prywatne sprawy.

Wielbłąd Wielbłąd dźwiga swe dwa garby Niczym dwa największe skarby I jest w bardzo złym humorze, Że trzeciego mieć nie może. Struś Struś ze strachu Ciągle głowę chowa w piachu, Więc ma opinię mazgaja. A nadto znosi jaja wielkości Strusiego jaja. Żyrafa Żyrafa tym głównie żyje, Że w górę wyciąga szyję. A ja zazdroszczę żyrafie, Ja nie potrafię.

Skąd ty jesteś, krokodylu? Ja? Znad Nilu. Wypuść mnie na kilka chwil, To zawiozę cię nad Nil. Tygrys Co słychać, panie tygrysie? A nic. Nudzi mi się. Czy chciałby pan wyjść zza tych krat? Pewnie. Przynajmniej bym pana zjadł. Kangur Jakie pan ma stopy duże, Panie Kangurze! Wiadomo – dlatego kangury W skarpetkach robią dziury. Małpy Małpy skaczą niedościgle, Małpy robią małpie figle – Niech pan spojrzy na pawiana: Co za małpa, proszę pana! Żółw Żółw chciał pojechać koleją, Lecz koleje nie tanieją. Żółwiowi szkoda pieniędzy: - Pójdę pieszo, będę prędzej.

Jan Brzechwa i jego twórczość W 1955 roku Jan Brzechwa otrzymał nagrodę miasta Warszawy za całokształt twórczości, w 1956 roku nagrodę Prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży, natomiast w 1965 roku – nagrodę Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za całokształt twórczości. Konrad Niemiec, kl. II b, Zasadnicza Szkoła Zawodowa nr 5, SOSW nr 1 w Kaliszu

Kilka faktów: pod pseudonimem Szer-Szeń pisał teksty piosenek i skecze literackie m.in. dla kabaretu „Czarny kot”, „Qui Pro Quo” i „Morskiego Oka”, pierwsze utwory dla dzieci to popularne tomiki poetyckie „Tańcowała igła z nitką” (1937), „Kaczka dziwaczka” (1939), w okresie powojennym wydał m.in. zbiory wierszy: „Ptasie plotki” (1949), „Brzechwa dzieciom” (1953), „Sto bajek” (1958), „Fruwająca krowa” (1960), „Globus” (1965), „Śmiechu warte” (1965), Brzechwa to również autor wielu utworów scenicznych, do których należy szopka szkolna pt. „Wagary” (1953) czy „Teatr Pietruszki”, przedstawiający szkolne i podwórkowe problemy i perypetie z życia dzieci, utwory Jana Brzechwy były również inspiracją dla reżyserów filmowych. Największą popularnością cieszyły się filmy o przygodach Pana Kleksa: „Akademia Pana Kleksa” (1983) i „Podróże Pana Kleksa” (1985) w reżyserii Krzysztofa Gradowskiego, na podstawie wiersza „Kwoka” powstała gra multimedialna, teksty wykorzystywane były również przez muzyków: 1995 – Grzegorz Turnau: „To tu, to tam” – teksty utworów „W prowincjonalnym małym mieście” i „Marta”, 1997 –Grzegorz Turnau: Tutaj jestem – teksty utworów „Wzdłuż ulic”, „24 smutki”, „Niebo i ziemia” i „Słowicza”, 2012 – Le Moor – tekst utworu „Taktowne umieranie”. Właściwie nazywał się Jan Wiktor Lesman, ps. Szer-Szeń, ur. 15 sierpnia 1898 r. w Żmerynce na Podolu, zm. 2 lipca 1066 r. w Warszawie, polski poeta pochodzenia żydowskiego, autor wielu znanych bajek i wierszy dla dzieci, satyrycznych tekstów dla dorosłych, a także tłumaczeń literatury rosyjskiej,  był wnukiem warszawskiego księgarza i wydawcy Bernarda Lesmana, a przy tym kuzynem (po stronie ojca) poety Bolesława Leśmiana, współpracował z wieloma czasopismami zagranicznymi i polskimi, m.in. drukował w „Świerszczyku”, „Płomyczku” i „Płomyku”,

Kliknij, aby przejść dalej Przykłady twórczości Do posłuchania: „Na straganie” „Kaczka Dziwaczka” „Kwoka” „Wrona i ser” „Entliczek-pentliczek” „Jajko” „Pali się” „Grzyby” „Leń” „Sum” „Tańcowała igła z nitką” Do poczytania: kliknij kliknij Kliknij, aby przejść dalej

Twórczość Jana Brzechwy w ilustracjach „Psie smutki” „Skarżypyta” „Kaczka Dziwaczka” „Na straganie” „Pomidor” „Foka” „Kwoka”

Cytaty „ A to feler- westchnął seler” NA STRAGANIE „Na tapczanie siedzi leń, nic nie robi cały dzień” LEŃ „Niech mi każdy powie szczerze, skąd się wzięły dziury w serze?” WRONA I SER „Tańcowała igła z nitką, igła- pięknie, nitka- brzydko” TAŃCOWAŁA IGŁA Z NITKĄ „ W Szczebrzeszynie chrząszcz brzmi w trzcinie i Szczebrzeszyn z tego słynie” W SZCZEBRZESZYNIE „Nad rzeczką, opodal krzaczka, mieszkała Kaczka -dziwaczka” KACZKA- DZIWACZKA

Wspomnienia o Janie Brzechwie Jan Brzechwa – ur.15 sierpień 1898r. ,zm.2 lipca 1966r.

Jan Brzechwa - doskonały poeta pochodzenia żydowskiego, znany z wielu bajek między innymi z Akademii Pana Kleksa, był także pisarzem satyrystycznym dla dorosłych oraz tłumaczem literatury rosyjskiej. Dzieciństwo spędził na Kresach Wschodnich. Z zawodu był adwokatem specjalistą w dziedzinie praw autorskich. Pierwszy tomik dla dzieci wydał w 1938r. „Tańcowała nitka z igłą’’. Zaraz za nimi znalazł się „ Pomidor’’ , „Żuraw i czapla’’ oraz „Na straganie’’. W 1939r. Wydana została znana nam wszystkim „ Kaczka Dziwaczka’’.

Najsłynniejsze wiersze Na straganie Pomidor Kaczka Dziwaczka Hipopotam Kwoka Żuk Staś Pytalski Tańcowała nitka z igłą Leń Kłamczucha Samochwała

Postacie Jana Brzechwy Kaczka dziwaczka Pan Kleks Leń Samochwała Żuk Koziołeczek Mucha

Jan Brzechwa w naszej szkole