Partie polityczne we współczesnym świecie Mgr Łukasz Kępski 1

Geneza partii politycznych: 1. Koterie arystokratyczne – Familia Czartoryskich 2. Kluby polityczne – jakobini, żyrodnyści, Stronictwo Patriotyczne 3. Partie masowe - PPS 2

Partia polityczna: to organizacja społeczna o wyodrębnionej strukturze organizacyjnej, działająca na podstawie określonego systemu wartości. Najczęściej celem partii jest zdobycie władzy w państwie oraz jej utrzymanie, po to aby mieć wpływ na ważne decyzje polityczne. 3

Funkcje partii politycznych: RZĄDZENIE: realizacja programu, obsadzanie najważniejszych stanowisk w państwie, rola opozycji WYBORCZA: wyłanianie kandydatów, tworzenie programu wyborczego, prowadzenie kampanii wyborczej KSZTAŁTOWANIE OPINII PUBLICZNEJ: promowanie wyznawanych wartości i programu Politycznego 4

Typologia partii politycznych ze względu na program polityczny: Konsrwatywne – Partia Konserwatywna w Wielkiej Brytanii (lider David Cameron) Liberalne – FDP w Niemczech, Chrześcijańskie – CDU w Niemczech (lider partii Angela Merkel) Socjalistyczne i socjaldemokratyczne – Partia Pracy w Wielkiej Brytanii, SPD w Niemczech, Komunistyczne – Francuska Partia Komunistyczna, Wiejskie – PSL Etniczne, regionalne – Liga Północna we Włoszech, Partia Basków w Hiszpanii, Skrajnie prawicowe – Front Narodowy we Francji, National Socialist White People Party w USA 5

Typy systemów partyjnych: system jednopartyjny – w państwie działa tylko jedna legalna partia sprawująca władzę, system występuje w państwach totalitarnych (III Rzesza, ZSRR)oraz państwach postkolonialnych (Laos). Odmianą tego sytsemu jest system partii hegemonicznej, gdzie formalnie istnieje wiele partii, lecz są one jedynie sojusznikami partii sprawującej władzę (PRL) 6

Typy systemów partyjnych: system dwupartyjny – w państwie istnieją dwie silne partie wymieniające się władzą, rząd utworzony przez zwycięską partię jest stabilny i może realizować swój program, działają inne partie ale nie odgywają znaczącej roli. Przykłady Wielka Brytania, USA, Japania 7

Typy systemów partyjnych: system wielopartyjny – szanse na zdobycie władzy mają co najmniej trzy partie polityczne, występuje w większości państw demokratycznych. Możemy wyróżnić natępujące jego typy: a. partii dominującej – wiele partii, ale tylko jedna jest na tyle silna by rządzić samodzielnie (np. Indie, Szwecja) blokowy – partie tworzą przed wyborami rywalizujące ze sobą bloki, po wyborach zwycięski rząd tworzy blok (np. Francja, Włochy) rozbicia wielopartyjnego - żadna partia nie jest na tyle silna by rządzić samodzielnie, po wyborach powstaje koalicja mająca większość w parlamencie (np. Polska) 8