Metoda badań eksperymentalnych i quasi-eksperymentalnych 3PhD-08 Metoda badań eksperymentalnych i quasi-eksperymentalnych © 2015 Robert Barełkowski, prof. nzw. dr hab. inż. arch.

Cechy metody badań eksperymentalnych 3PhD-08/2 Metoda eksperymentalna (lub quasi-eksperymentalna) bada przede wszystkim przypadki, w których: sposoby badania zagadnienia koncentrują się na poddawaniu obiektu badań zaplanowanemu oddziaływaniu lub na diagnozowaniu funkcjonowania zmiennej w odniesieniu do tego obiektu, mierzone są jedna lub więcej zmiennych uzyskiwanych wskutek przeprowadzenia badania, wyznaczane są jednoznacznie obiekty (klasy obiektów), których cechy predestynują je do bycia obiektem badań, weryfikacja rezultatów eksperymentu następuje w drodze badań porównawczych lub w obrębie grupy kontrolnej, jednoznacznie i precyzyjnie określane muszą być związki przyczynowo-skutkowe. Cechy metody badań eksperymentalnych

3PhD-08/3 Podstawowa różnica między metodą eksperymentalną a quasi-eksperymentalną zdefiniowana jest przez następującą charakterystykę: Metoda quasi-eksperymentalna Metoda eksperymentalna programowanie wyboru obiektów poddawanych badaniu, oprogramowanie względnych mierników weryfikacji wraz z wyznaczeniem klucza weryfikacyjnego – mechanizmu uzasadniającego wybór kryteriów selekcji obiektów badanych i badanych cech (zachowań, oddziaływań, skutków) poszukiwanie rezultatów i zastosowań dla wąskiej, wyselekcjonowanej grupy przypadków umożliwienie przypadkowego wyboru obiektów do obiektów (klasy obiektów) poddawanych badaniu, oprogramowanie bezwzględnych mierników weryfikacji wyników badań (pomiar bezwzględny, obiektywny) poszukiwanie rezultatów i zastosowań dla szerokiej grupy przypadków, dla których zakwalifikowanie obwarowane jest nielicznymi warunkami wstępnymi. Zasadnicza różnica

3PhD-08/4 Metoda eksperymentalna (lub quasi-eksperymentalna) obejmuje precyzyjne wyznaczenie: przedmiotu badania (obiekt, oddziaływanie) w kontekście problemu badawczego w sposób obiektywny (obiektywizowany), rozpoznania cech przedmiotu badań przed dodaniem oddziaływań (zmiennych), poddawania przedmiotu badań określonym w programie badań oddziaływaniom w sposób wykluczający wystąpienie innych czynników wywołujących skutki, niż czynniki zaplanowane w badaniu (w badaniu quasi-eksperymentalnym możliwe jest oddziaływanie czynników zewnętrznych, ale wyłącznie w sytuacji kontrolowanego środowiska), powiązania poszczególnych procedur badawczych w ciąg przyczynowo-skutkowy, w tym jako skutek określonego z góry obiektywnego pomiaru wyników. [Pb] (wyłącznie obserwacja, bez oddziaływań, zmiennych) [O1 Pb] (oddziaływanie 1, obserwacja skutków) [O2 Pb] (oddziaływanie 2, obserwacja skutków) [O3 Pb] (oddziaływanie 3, obserwacja skutków) Gdzie Pb to przedmiot badań, a O to oddziaływania. Struktura metody

3PhD-08/5 Metoda eksperymentalna (lub quasi-eksperymentalna) wymaga prowadzenia procedury badawczej w oparciu o strukturę ciągów zdarzeń logicznych. W obrębie danej grupy określone oddziaływanie, czynnik, zmienna generatywna winny prowokować w sposób jednoznaczny wystąpienie określonego skutku w interakcji z obiektem badań. Na przykład: [czynnik -> oddziaływanie {obiekt}] => skutek {dla obiektu} lub: [{obiekt} -> oddziaływanie {miejsce}] => skutek {dla miejsca} względnie: [{obiekt} -> oddziaływanie {człowiek}] => skutek {dla człowieka} Badanie zazwyczaj obejmuje szereg takich operacji powiązanych wzajemną relacją przyczynowo-skutkową. Niekiedy będzie to drzewo powiązań sprowadzające procedury składowe do jednego pnia wnioskowania skoncentrowanego na określeniu ostatecznego wyniku badania. Logika metody

3PhD-08/6 Silne Słabe Znaczący potencjał generowania obiektywnych lub silnie zobiektywizowanych (metoda quasi-eksperymentalna) wyników powiązanych w ciąg kauzalny Ryzyko definiowania czynników stanowiących „wyłączne” przyczyny dla obserwowanych skutków jako rezultat uproszczeń środowiska badań w relacji do złożoności rzeczywistych warunków funkcjonowania przedmiotu badań Duży potencjał uzyskiwania rezultatów badawczych umożliwiających wysoki stopień generalizacji, zdatny do przeniesienia na inne sytuacje i zjawiska Podatność na przesadne generalizowanie pomijające względy kulturowe, specyficzne, itp. Potencjalnie wysoki stopień kontroli działań badawczych i opartych na nich wnioskowań Nadmierne akcentowanie kontroli może prowadzić do odhumanizowującej tendencji w badaniu. Analiza SW

3PhD-08/7 Groat, L. and Wang, D.: 2002, Architectural Research Methods, John Wiley, New York. Schon, D.: 1993, The Reflective Practitioner, Basic Books, New York. pomocniczo: Barełkowski, R.: 1999, Techniki informatyczne w architekturze i urbanistyce, Ośrodek Wydawnictw Naukowych, Poznań. Bibliografia