PROBLEMY ODKRĘGOSŁUPOWE - PRZYCZYNY PROFILAKTYKA I TERAPIA ZABURZENIA STATYKI , POSTAWY CIAŁA I NAJCZESTSZE DEFORMACJE UKŁADU RUCHU DZIECI I MŁODZIEŻY PROBLEMY ODKRĘGOSŁUPOWE - PRZYCZYNY PROFILAKTYKA I TERAPIA lek. med. Tomasz Łukaniec specjalista w w ortopedii, chirurgii urazowej i rehabilitacji Oddział Ortopedii i Rehabilitacji Szpitala im. Św. Jadwigi w Trzebnicy mgr fizjoterapii Iwona Gałka- Bienkiewicz mgr fizjoterapii Jarosław Bienkiewicz Usługi Rekreacyjno – Rehabilitacyjne ,,GALEN” Milicz

WADA POSTAWY niekorzystne ustawienie poszczególnych odcinków ciała powodujące zaburzenia biomechaniki stawów i mięśni prowadzi często do wielu niekorzystnych następstw, w tym przyspieszonego powstawania zmian przeciążeniowo-zwyrodnieniowych w stawach obwodowych i przede wszystkim w kręgosłupie

PROFILAKTYKA PROBLEMÓW ODKRĘGOSŁUPOWYCH mgr fizjoterapii Iwona Gałka-Bienkiewicz mgr fizjoterapii Jarosław Bienkiewicz Usługi Rekreacyjno – Rehabilitacyjne ,,GALEN” Milicz

DZIAŁANIA W RAMACH PROGRAMU P.P.O OCENA POSTAWY CIAŁA ( ZALECENIA DO DOMU ) ANKIETA ELEKTRONICZNA PRZED I PO POGADANKACH ( WRĘCZANIE ZAKŁADEK EDUKACYJNYCH I NAUKA ĆWICZEŃ ŚRODLEKCYJNYCH ) POGADANKA DLA DOROSŁYCH KONKURS PLASTYCZNY Z NAGRODAMI

OCENA POSTAWY CIAŁA ANALIZA DYSFUNKCJI NARZĄDU RUCHU GRAFICZNY ZAPIS DYSFUNKCJI Z UWZGLĘDNIENIEM PROBLEMÓW KRĘGOSŁUPA ( SKOLIOZA, PLECY PŁASKIE, OKRĄGŁE itp… ) WRĘCZENIE ZALECEŃ DO DOMU Z MOŻLIWOŚCIĄ WYKONYWANIA ĆWICZEŃ W POSTACI EDUKACYJNYCH FILMIKÓW NA STRONIE www.galenmilicz.pl - ZALECENIA DO DOMU WYTYPOWANIE OK. 10 OSÓB DO ORTOPEDY - 3 XII 2014

BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA IDIOPATYCZNA ( NIEZNANA PRZYCZYNA) SKOLIOZA BOCZNE SKRZYWIENIE KRĘGOSŁUPA IDIOPATYCZNA ( NIEZNANA PRZYCZYNA)

DEFINICJA SKOLIOZA WIELOPŁASZCZYZNOWA DEFORMACJA KRĘGOSŁUPA: skrzywienie boczne rotacja torsja kręgów, zaburzenia płaszczyzny strzałkowej W rtg kąt wg Cobba > 10 stopni

TORSJA KRĘGÓW

WYKRYWANIE SKOLIOMETR ELEKTROGONIOMETRIA

WYKRYWANIE TEST ADAMSA FOTOGRAMETRIA MOIRE

Przykład skoliozy, która w ciągu kilku lat zmieniła się z lewostronnej w prawostronną DLATEGO CYKLICZNA OCENA POSTAWY CIAŁA

SKOLIOZA PIERSIOWA

SKOLIOZA PIERS. – LĘDŹW.

MOŻLIWOŚCI LECZENIA OPERACYJNEGO

PROFILAKTYKA PROBLEMÓW ODKRĘGOSŁUPOWYCH LP NAZWA WADY 1 PIĘTA KOŚLAWA1 film 1 18 SKOLIOZA Th-L pr film 18 2 PIĘTA SZPOTAWA 19 SKOLIOZA Th-L le film 3 KOLANA KOŚLAWE film 20 SKOLIOZA Th pr, L le film 4 KOLANA SZPOTAWE 21 SKOLIOZA Th le, L pr film 5 PLECY PŁASKIE DYSFUNKCJA MIĘŚNI 6 PLECY OKRĄGŁE 22 M-S-O film 7 PLECY WKLĘSŁE 23 CZWOROBOCZNY film 8 PLECY OKR-WKLĘ. 24 POŚLADKOWY ŚREDNI 9 SPŁYCENIE LORDOZY SZYJNEJ film 25 GRUSZKOWATY film 10 MIEDNICA W LEWO 26 2-GŁOWY UDA film 11 MIEDNICA W PRAWO 27 PRZYWODZICIEL UDA film 12 SKRĘT MIEDNICY LKBPG W DÓŁ film 28 BRZUCHA film 13 SKRĘT MIEDNICY LKBPG W GÓRE film 29 ZĘBATE film 14 SKOLIOZA Th pr film 30 PIERSIOWE film 15 SKOLIOZA Th le film 31 BIODROWO-LĘDŹWIOWY film 16 SKOLIOZA L pr film TAK WSKAZANA KONSULTACJA FIZJOTERAPEUTYCZNA NIE 17 SKOLIOZA L le film ORTOPEDA GIMNASTYKA KOREKCYJNA KARTA BADAŃ NAZWISKO I IMIĘ ………………………………… Data XI 2014 Zespół Szkół w Szkaradowie WIZYTA WYTYPOWANYCH DZIECI U ORTOPEDY 3 XII 2014 16.00 – 17.00 WSZYSTKIE DZIAŁANIA SĄ BEZPŁATNE Usługi Rekreacyjno-Rehabilitacyjne ,,GALEN” I.iJ.Bienkiewicz Milicz Wrocławice 23 tel.  606 66 24 82 www.galenmilicz.pl GRAFICZNY ZAPIS DYSFUNKCJI PRZÓD I STRONA PRAWA GRAFICZNY ZAPIS DYSFUNKCJI PRZÓD I STRONA LEWA OPIS DYSFUNKCJI

SKOLIOMETR - ZAPIS 1 – 3 NORMA 4- 6 KONTROLA ZA 3- 6 MIESIĘCY 7 i > PILNIE ORTOPEDA

OCENA POSTAWY CIAŁA - TABELA powyżej zbadano 223 z 244 uczniów tj. 91 % STWIERDZAJĄC 1 KOŚLAWOŚC PIĘT - 12 os. 5% 3 KOŚLAWOŚĆ KOLAN - 15 os. 6% 5 PLECY PŁASKIE - 4 os. 2% 9 ZNIESIENIE LORDOZY SZYJNEJ - 8 os. 3% Skoliozy ( 14 – 21 ) wg SKOLIOMETRU 0 – 28 os. 12,5 %- nie stwierdzono skoliozy 1-3  -162 os. 73 % - kontrola za 6-12 miesięcy 4-6 - 28 os. 12,5 %- kontrola za 3-6 miesięcy 7 i > - 5 os. 2 % - pilnie leczenie ortopedyczne 26 PRZYKURCZ MIĘŚNI DWUGŁOWYCH UDA – 81 os. 36 % 29 OSŁABIENIE MIĘŚNI ZĘBATYCH ( ODSTAJĄ ŁOPATKI ) - 26 os. 12 % ZBADANO U ORTOPEDY 10 UCZNIÓW

DYSKOPATIA W SKOLIOZACH

ERGONOMICZNE UŻYWANIE KRĘGOSŁUPA Bóle kręgosłupa występują u 90 % populacji, u 98 % ich przyczyna ma charakter mechaniczny. To nie przeciąg ani guz, to problem naszej głowy i naszej świadomości używania kręgosłupa – wzorców ruchowych – kodowanych nam przez rodziców i otoczenie. Jeżeli dołożymy do wadliwych nawyków ruchu wadę postawy, to problem mamy gwarantowany. Uszkodzeniu ulega dysk, który znajduje się między dwoma kręgami. Więzadła zabezpieczające ten obszar są silniejsze z przodu. Z tylu słabsze więzadła chronią pierścień włóknisty (dysk) przed ruchami zgięcia w przód. U dzieci i młodzieży problem ten występuje marginalnie. Dzieje się tak, ponieważ stawy, do 30 roku życia, cechuje bardzo duże nawodnienie – większa elastyczność. Z utratą wody spada elastyczność i odporność na odkształcenia i przeciążenia.

Podczas urazu jądro dysku rozrywa pierścień i tworzy się ranka Podczas urazu jądro dysku rozrywa pierścień i tworzy się ranka. W analogicznej sytuacji – gdy przetniemy palec – zamieramy w bezruchu. Czekamy aż rana się zagoi. W przypadku dysku postępujemy nielogicznie - gdyż znieczulamy się lekami i „paprzemy” sobie rankę, która powstaje w tylnej części pierścienia włóknistego. Codziennie ją rozrywamy, gdyż biorąc leki nie czujemy, jak ona się otwiera po błędnym ruchu. Leczymy się sami, starając się funkcjonować po staremu, ze złymi wzorcami ruchu.

PRZECIĄŻENIA POZYCJA PRZY KOMPUTERZE

TRYB ŻYCIA TAM JEST PRZYCZYNA I LEK W BÓLACH KRĘGOSŁUPA

ANKIETA ,, PROFILAKTYKA PROBLEMÓW ODKRĘGOSŁUPOWYCH” 1 Podczas pracy przy komputerze a) na monitor patrzymy w lewo od strony serca b) na monitor patrzymy lekko w prawo c) siedzimy wygodnie w fotelu , a klawiatura na udach. d ) na monitor patrzymy na wprost 2 Jazda na rowerze z kierownicą a) wysoko – wyżej niż siodełko. b) nisko jak na ,, góralu” c) tak wysoko jak siodełko. d ) dłonie oparte na ramie i jak najbliżej siebie 3 Podczas odkurzania pod stołem a) klękamy na 2 kolana b) klękamy na 1 kolano c) stojąc pochylamy się. d) stojąc na nogach opieramy się jedną ręką 4 Przy podnoszeniu przedmiotów z podłogi np. ołówka to: a) sięgamy powoli ręką z nogami prostymi. b) sięgamy szybko ręką i nogi proste c) kucamy i sięgamy ręką. d) pochylamy się powoli, nogi w rozkroku i proste w kolanach

5 Najlepsza pozycja do spania to: a) na brzuchu , a twarz na policzku b) na plecach , bądź na boku, z wałkiem pod szyję , a głowa nisko c) na plecach nogi proste , a głowa wysoko. d) na plecach z nogami lekko ugiętymi i wysoko głowa 6 Który sport jest korzystniejszy dla kręgosłupa : a) chód , trucht, nordic- walking b) narciarstwo zjazdowe c) skoki do wody d) podnoszenie ciężarów 7 Lordoza to wygięcie kręgosłupa a) w odcinku piersiowym b) do tyłu jak ,,garb” c) do przodu jak,, siodło” u konia d) narośl na kręgu lędźwiowym 8 Skolioza to wygięcie kręgosłupa a) do przodu b) w bok c) w odcinku krzyżowo- ogonowym d) narośl na dysku kręgu piersiowego 9 Stretching to ćwiczenie a) siłowe b) zwiększajace masę mięśniową c) streszczające. d) rozciągające 10 Przy bólach kręgosłupa a) leczymy się lekami przeciwbólowymi , gdyż one dają ulgę. b) przyjmujemy pozycję ciała bez bólu i tak funkcjonujemy szukając ruchu bez bólu.

ANKIETA ZS SZKARADOWO klasy I - III Nr pytania Il. ankietowanych do 15 XI Prawidł. odp. do 15 XI Il. ankietowanych po 5 XII Prawidł. odp. po 5 XII 1. 63 76.19 % 65 83,08 % 2. 44.44 % 35,38 % 3. 11.11 % 47,69 % 4. 57.14 % 67,69 % Gimnazjum klasy I - III Nr pytania Il. ankietowanyc do 15 XI Prawidł. odp. do 15 XI Il. ankietowanyc po 5 XII Prawidł. odp. po 5 XII 1. 91 83.52 % 48 79,17 % 2. 45.05 % 62,50 % 3. 9.89 % 4. 60.44 % 5. 31.87 % 66,67 % 6. 53.85 % 70,83 % 7. 28.57 % 33,33 % 8. 48.35 % 64,58 % 9. 50,00 % 10. 58.24 % 85,42 % Klasy IV - VI Nr pytania Il. ankietowan do 15 XI Prawidł. odp. do 15 XI Il. ankietowan po 5 XII Prawidł. odp. po 5 XII 1. 66 84.85 % 36 72,22 % 2. 51.52 % 75,00 % 3. 13.64 % 4. 60.61 % 63,89 % 5. 33.33 % 69,04 % 6. 40.91 % 7. 25.76 % 36,11 % 8. 37.88 % 58,33 % 9. 54.55 % 69,04 % 10. 56.06 % 75,00 % KLASY I – III lepsze wyniki w 3 na 4 pytania KLASY IV – VI lepsze wyniki w 9 na 10 pytań GIMNAZJUM lepsze wyniki w 9 na 10 pytań

KONKURS PLASTYCZNY

LAUREACI KONKURSU PLASTYCZNEGO NAGRODA - PODSTAWKA POD LAPTOPA lub KSIĄŻKĘ

POZYCJE KTÓRĄ PRZYJMUJĄ UCZNIOWIE PODCZAS LEKCJI Przyjrzyjmy się teraz pozycjom ciała , którą przyjmują uczniowie w szkole .Broniąc się przed ,,wiszącą głową”- pozycją głowy , którą widać podczas : pisania ,czytania, jedzenia, jazdy autem, jazdy na rowerze (tu występuje dodatkowo odgięcie głowy w tył ) , uczniowie opierają głowę na dłoni zakrywając ucho. W tym momencie NIE CHODZI MAGNETOFON – nie jest nagrywany dźwięk. Dodatkowo w tej sytuacji druga ręka ,,lubi czymś się zająć” np. rysuje, sms-uje , itp.. – NIE CHODZI KAMERA CYFROWA . W pozycji półleżącej uczeń nie rejestruje ani obrazu ani dźwięku – jak ma zrozumieć na lekcjach omawiany problem. W domu musi być tak mądry , jak Ci , którzy napisali podręczniki. Wraca do domu i nie rozumie materiału. Potem stresuje się tym , że nie wszystko zna. Wyobraźmy sobie teraz ucznia , który siedzi prosto : zmysły ( oczy, uszy ) gotowe do pracy - wyrabia sobie nawyk ergonomicznego (prawidłowego ) używania kręgosłupa ( nie będzie miał problemów odkr,egosłupowych ) - wraca do domu i siadając do lekcji stwierdza , że wszystko gdzieś tam w głowie jest , tylko trzeba to sobie odświeżyć- w głowie jest nagrany film z lekcji. Takie funkcjonowanie powoduje , że uczeń zna materiał żyje bez stresu i ma nawyk prawidłowego używania kręgosłupa .

ĆWICZENIA ŚRÓDLEKCYJNE Co-C1 - KRUKI DZIOBIĄCE ZIARNO C - ZDZIWIONY ROLNIK C7 - Th1 - STRACH NA WRÓBLE Th - KOCIA ZWINNOŚĆ Th - rot ROLNIK SIEJE L - ROLNIK PRZECIĄGA SIĘ S-I ( staw krzyż-biodr) - KOMBAJN C C0-C1 Th C7 Th -rot S-I L

POGADANKI DLA DOROSŁYCH

Polish Association of Physiotherapy Małopolska Branch POLSKIE TOWARZYSTWO FIZJOTERAPII ZARZĄD ODDZIAŁU REGION MAŁOPOLSKI Polish Association of Physiotherapy Małopolska Branch 31-571 KRAKÓW., al. Jana Pawła II 78. Office: tel: 00 48 12 6831182 lub 6831435. ___________________________________________________________________ Kraków, dn. 22 IV 2006r. WP Mgr Jarosław Bienkiewicz Opinia nt. programu edukacyjno-profilaktycznego, pt: „Profilaktyka problemów odkręgosłupowych ” Zarząd Oddziału po zapoznaniu się ze szczegółami programu Pana mgr Jarosława Bienkiewicza i przedyskutowaniu problemów oraz zagadnień z nim związanych uważa, że: Prezentowany program podejmuje ważne społecznie aspekty zdrowotne /profilaktyczne, edukacyjne korekcyjne i naukowe/ dotyczące młodego pokolenia dzieci i młodzieży. Program ten wiąże się ściśle z pracą lekarzy, pielęgniarek, fizjoterapeutów, rehabilitantów, nauczycieli wychowania fizycznego, specjalistów z gimnastyki korekcyjnej, i oprócz planowanych kompleksowych działań, kształtuje również pozytywne opinie poszczególnych środowisk odpowiedzialnych za rozwój oraz wychowanie zdrowego dziecka. niektóre elementy programu (prezentacja medialna ,, Profilaktyka problemów odkręgosłupowych." , automobilizacje , analiza trybu życia , pozycje przyjmowane przez uczniów w szkole , sama koncepcja programu , itp ...) dzięki uprzejmości Pana Mgr J. Bienkiewicza wykorzystano podczas  zajęć na  AWF w KRAKOWIE na kierunku fizjoterapia, studia stacjonarne i zaoczne. Dlatego też zasługuje on na gorące poparcie i nasza organizacja jakim jest Polskie Towarzystwo Fizjoterapii, którego reprezentantem jest Zarząd Oddziału Region Małopolska takiego poparcia z całą odpowiedzialnością udziela. Z poważaniem, Za Zarząd Prezes Dr Andrzej Szczygieł

KRĘGOSŁUP A SPORT W ostatnich latach dużo mówi się o aktywności ruchowej , o potrzebie ruszania się. W Niemczech 42 % ankietowanych uważa , że kto chce być ,, fit” i kto chce być zdrowy , ten musi uprawiać sport ( 1985 r.) . Ostatnio nawet 63% respondentów twierdzi , że uprawia regularnie jakąś dyscyplinę , a 46 % rusza się 4 x w tygodniu. Musimy więc zadać sobie pytanie , które rodzaje sportu szkodzą plecom , a które służą . Przedstawiamy różne rodzaje sportu , przy opisywaniu których zaznaczamy gwiazdkami , w jakim stopniu jest on tolerowany przez kręgosłup. W ten sposób można szybko podjąć decyzję, który z rodzajów sportu jest bezpieczny dla kręgosłupa i trenowanie jego ( najlepiej po konsultacji lekarskiej ) będzie nam służyło. **** bardzo godny polecenia *** godny polecenia ** zalecany przy odpowiednich warunkach * nie zalecany + wpływ korzystny - wpływ szkodliwy

PŁYWANIE Podczas pływania siła wyporności wody odciąża dyski przy równoczesnej aktywności mięśni posturalnych. Uważać należy przy ,,żabce” –obciążenie odcinka szyjnego i lędźwiowego oraz przy ,,delfinie” – odcinek lędźwiowy. OCENA **** (+) - kraul, grzbiet (-) - delfin , żabka

JOGGING Podczas truchtania czy dynamicznego chodu najważniejsze jest obuwie i tu nie ma co oszczędzać. Ten wydatek zwraca się z nawiązką , gdyż nie można biegać z pęcherzami na stopach. Przy koślawości lub szpotawości zaleca się wkładki ortopedyczne , a już sam chód sportowy koryguje koślawe ustawienie pięty. Kolejną korzyścią joggingu jest to ,że podczas treningu kręgosłup ustawia się w pozycji pośredniej co ułatwia odżywianie dysków. Ważne jest też po czym biegamy i tu pamiętajmy by było to podłoże miękkie i sprężyste. OCENA **** (+) biegać można zawsze i wszędzie , wzmacnia mięśnie nóg , stabilizuje mięsnie kręgosłupa (-) unikajcie złych i zniszczonych butów , przy wadach stóp biegamy pod nadzorem fizjoterapeutycznym

TENIS Tenis stawia kręgosłupowi o wiele większe wymagania niż omawiane wcześniej dyscypliny sportowe. Dynamikę uderzenia ramieniem muszą kompensować mięsnie tułowia , tak by nie pozwolć na skręt ciała , który mógłby spowodować przeciążenie dolnego odcinka kręgosłupa .Podstawą do uprawiania tenisa są silne mięśnie tułowia . Jeśli ten warunek jest spełniony to można zaliczyć tenis do najbardziej wskazanych sportów. OCENA *** (+) warunkiem są silne mięsnie tułowia i prawidłowa technika (-) ruchy skrętne w postawie zgiętej mogą spowodować kontuzje

WINDSURFING Jest to sport godny polecenia , ponieważ dzięki przeważnie statycznie odbywającej się pracy mięśni dochodzi do wzmacniania mięśni stabilizujących tułów .Ryzyko występuje tutaj w początkach nauki tego sportu .Początkujący przy wyciąganiu żagla z wody garbią się i tu dochodzi do kontuzji ( zablokowanie , przeciążenie, uszkodzenie dysku). Tu rola dla instruktora by wyrabiał prawidłowe nawyki i nienaganną technikę od samego początku. Przy umiarkowanym wietrze powinno się stosować trapez do siedzenia , by odciążyć kręgosłup. Przed oziębieniem mięśni (wiatr i woda) chroni odpowiedni strój z pianki. OCENA *** dla zaawansowanych i ** dla poczatkujących (+) dobra technika , trapez do siedzenia , strój z pianki , osprzęt na wysokości barków (-) żeglowanie złą techniką , przecenianie własnych umiejetności

JAZDA ROWEREM Jazda na rowerze przeżywa teraz prawdziwy boom. Należy przestrzec jednak przed bezmyślnym używaniem rowerów wyścigowych, ponieważ wymuszają one nieprawidłową , zgarbioną pozycję kręgosłupa .Nierówności nawierzchni dróg nie są w takim wypadku tłumione przez dyski osiowo lecz poprzecznie , Mięśnie ramion , barków i tułowia wykonują pracę statyczną . Głowa wciśnięta w ramiona i odgięta do góry powoduje przeciążenia odcinka szyjnego kręgosłupa. Nie ma zachowanej reguły, że podczas pracy powinny być zachowane fizjologiczne krzywizny ( pozycja jak na składaku) OCENA ** (+) warunkiem jest ustawienie kierownicy na odpowiedniej wysokości (-) bardzo szkodliwe obciążenia przy rowerach wyścigowych

NARCIARSTWO ZJAZDOWE Uprawianie tego sportu nie jest zalecane z powodu dużych nacisków na dyski , wywołanych pozycją narciarza i ruchami skrętnymi tułowia. Nierówności stoku i jazda w pozycji zgiętej mogą doprowadzić nawet do uszkodzenia dysku , a przez częste uszkodzenia kolan (ww. krzyżowe) dochodzi w życiu codziennym do kształtowania nawyku podnoszenia przedmiotów z kręgosłupa a nie z kolan . Jednak weterani nart wyrabiają sobie czucie ciała podczas jazdy , gdyż maja dobrze wytrenowane mięśnie tułowia , które stabilizują kręgosłup w różnych sytuacjach . OCENA */** (+) znakomicie wyrabia mięśnie nóg i tułowia , warunkiem jest prawidłowa technika i dobór odpowiedniego stoku. (-) uszkodzenie dysku

NARCIARSTWO BIEGOWE Bardzo korzystna dyscyplina sportowa , gdyż jest tutaj znikome obciążenie dla kręgosłupa OCENA **** (+) warunkiem są dobrze rozciągnięte mięsnie odcinka lędźwiowego, miednicy i bioder. (-) przy złym rozciągnięciu w/w mięsni i ograniczeniach ruchomości bioder dochodzi do obciążeń kręgosłupa

KULTURYSTYKA W krótkim czasie poprawia kondycję ciała (siła). Najważniejsza jest technika wykonywania treningu siłowego. Używanie dodatkowych obciążeń podczas ćwiczeń , przy jednoczesnym złym ustawieniu kręgosłupa , może doprowadzić do najniebezpieczniejszych obciążeń. OCENA *** (+) tylko prawidłowe wykonanie ruchu , szybkie wzmacnianie mięsni (-) niedostateczne rozciąganie powoduje skrócenie mieśni

GIMNASTYKA ZDROWOTNA I MASAŻ Bardzo korzystna forma ruchu GIMNASTYKA ZDROWOTNA I MASAŻ Bardzo korzystna forma ruchu . Poprawia ukrwienie wszystkich mięśni i stawów . Zwiększają się zakresy ruchu w stawach poprzez zmniejszenie przykurczów w stawach. Masaż i ćwiczenia kręgosłupa zwiększając gibkość powodują , na drodze odruchowej , poprawę funkcjonowania całego organizmu. Ocena **** (+) gimnastyka daje efekty , gdy jest wykonywana systematycznie. Masaż może być wykonywany profilaktycznie ( u osób z wadami postawy lub u tych , którzy nadmiernie obciążają narząd ruchu – kierowcy , pracujący przy komputerach …. ) , lub terapeutycznie , gdy występuje ból albo ograniczenie ruchomości.

PODSUMOWANIE Analizując przyczyny problemów odkręgosłupowych , należy stwierdzić , że najlepszą formą terapii jest : systematyczna aktywność fizyczna ( ćwiczenia fitness, chód, bieg, taniec ! , pływanie, tenis, dozowany rower , dozowana siłownia, gry zespołowe- z głową ! , itp…), co w połączeniu z profilaktycznie wykonywanymi ćwiczeniami z terapii manualnej ( automobilizacje, stretching, pir ..) i ergonomią używania kręgosłupa w czynnościach dnia codziennego musi dać efekt w postaci zdrowego społeczeństwa. PS. UWAGA ! ! ! : Szczególnie u młodzieży trenującej – przeciążenia występujące w sporcie wyczynowym szczególnie dotykać będą tych zawodników , którzy nie wyrobili u sobie higieny używania kręgosłupa ( błędne nawyki w trybie życia , sposób wypoczynku- niejednorodna twardość łóżka, pozycja podczas jazdy na zawody- kyfotyzacja lędźwi, brak spokojnego wejścia w cykl treningowy po kontuzji- przede wszystkim brak opieki fizjoterapeutycznej ) to z czasem daje problem odkręgosłupowy.

WYKORZYSTANO : PUBLIKACJE , CZASOPISMA , KSIĄŻKI : DEYO R. A. ,, BÓLE KRZYŻA” ARTYKUŁ W CZASOPIŚMIE ,, ŚWIAT NAUKI” KEMPF HANS- DIETER ,, SZKOŁA PLECÓW” LEWIT K. ,, LECZENIE MANUALNE ZABURZEŃ CZYNNOŚCI NARZĄDU RUCHU” MAGIERA L. , KASPERCZYK T. ,, SEGMENTARNY MASAŻ LECZNICZY” MULLIGAN BRIAN ,,TERAPIA MANUALNA” SOLVEBORN SVEN ,,STRETCHING” METODY FIZJOTERAPEUTYCZNE WG B. MULLIGANA , R. McKENZIE , K. LEWITA ORAZ MEDICAL TAPING

PROBLEMY ODKRĘGOSŁUPOWE - PRZYCZYNY PROFILAKTYKA I TERAPIA Opracowali : mgr fizjoterapii Iwona Gałka- Bienkiewicz mgr fizjoterapii Jarosław Bienkiewicz ,, GALEN ” MILICZ