* Praca powstała w ramach projektu Fundacji Badawczej Nutricia RG1/05 DEMOGRAFICZNE UWARUNKOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U UCZNIÓW GIMNAZJÓW W POLSCE W 2005 ROKU * Maria Jodkowska, Anna Oblacińska, Izabela Tabak, Agnieszka Małkowska Zakład Medycyny Szkolnej * Praca powstała w ramach projektu Fundacji Badawczej Nutricia RG1/05

Cel pracy zbadanie częstości występowania nadwagi i otyłości u uczniów gimnazjów (wiek 13, 14 i 15 lat) w Polsce z uwzględnieniem: płci wieku miejsca zamieszkania

Dobór próby Województwa wybrane do badania Pomorskie Podlaskie Kujawsko-pomorskie lubuskie Małopolskie

Badane osoby Reprezentatywna próba ponad 8,3 tys. uczniów - młodzież klas I, II i III gimnazjów W analizach uwzględniających wiek, wykorzystano pomiary 8067 uczniów, stanowiących jednorodne kohorty: 2591 osób urodzonych w 1990 r. - średni wiek 15,3 lat (SD=0.28) 2733 osób urodzonych w 1991 r. - średni wiek 14,3 lat (SD=0.28) 2743 osób urodzonych w 1992 r. - średni wiek 13,3 lat (SD=0,29) Płeć badanych Chłopcy – 3980 Dziewczęta - 4087 Miejsce zamieszkania Miasto – 3108 Wieś - 4959

Metody Dokonanie pomiarów wysokości i masy ciała u uczniów Obliczenie wskaźnika Body Mass Indes (BMI) dla każdego ucznia Wyznaczenie wartości centylowej wskaźnika BMI odpowiedniego dla płci i wieku (Krzyżaniak A. 2004 (red.). Ciśnienie tętnicze u dzieci i młodzieży. Normy, monitorowanie, profilaktyka. Zakład Epidemiologii Katedry Medycyny Społecznej Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Poznań:114-115. (z uzupełnieniem Autorki dla 15 i 85 centyla.) Klasyfikacja nadwagi i otyłości według wskaźnika BMI (zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia i CDC (Center for Disease Control and Prevention),

Klasyfikacja niedoboru masy ciała, prawidłowej masy ciała, nadwagi i otyłości według wskaźnika BMI Masa ciała Wskaźnik BMI Niedobór 5 c i poniżej Prawidłowa 5 – 85 c Nadwaga 85 do <95 c Otyłość 95 c i powyżej

Wyniki Przedstawiają częstość występowania nadwagi i otyłości według płci wieku miejsca zamieszkania

Występowanie otyłości i nadwagi u uczniów w wieku 13 – 15 lat w Polsce według płci % Nadwaga Otyłość % Różnica dziewczęta/chłopcy p<0,001 Różnica dziewczęta/chłopcy NS

Występowanie nadmiaru masy ciała u uczniów w wieku 13 – 15 lat w Polsce według płci % Różnica dziewczęta/chłopcy p<0,001

Występowanie nadwagi i otyłości u uczniów gimnazjów według wieku % Chłopcy Dziewczęta Różnice między grupami wiekowymi - NS

Występowanie otyłości u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście % Różnice: chł. ze wsi/chł. z miasta p<0,05, dz. .ze wsi/dz. z miasta NS

Występowanie nadmiaru masy ciała u uczniów gimnazjów na wsi i w mieście % Różnice: chł. ze wsi/chł. z miasta - NS, dz.ze wsi/dz. z miasta - NS

Częstość występowania nadwagi i otyłości u młodzieży w wybranych krajach (%) ROK BADANIA WIEK BADANYCH (w latach) NADWAGA OTYŁOŚĆ USA 1999-2000 12-19 30,4 15,5 Kanada 2000 12-17 19,8 9,4 Australia 1995 12-15 16,0 6,8 Rosja 1992 6-18 10,0 6,0 Chiny 1993 3,4 3,6 Francja 2001 12 17,5 5,2 Polska 2005 13-15 8,8 4,5

CZĘSTOŚĆ WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U MŁODZIEŻY W POLSCE I W INNYCH KRAJACH %

Podsumowanie Nadmiar masy ciała występuje u 13% młodzieży w wieku 13 -15 lat w Polsce, w tym otyłość u 4,5%; częściej u dziewcząt niż u chłopców; Problem otyłości w tej grupie wiekowej w równym stopniu dotyczy młodzieży wiejskiej jak i miejskiej, z tą różnicą, że na wsi jest więcej otyłych chłopców, a w mieście otyłych dziewcząt.

Wnioski Przeprowadzanie cyklicznych badań, np. co 10 lat, dotyczących częstości występowania nadwagi i otyłości, w reprezentatywnej grupie młodzieży w Polsce, pozwoli na śledzenie tendencji zmian występowania tego problemu zdrowotnego i zastosowanie programów interwencyjnych skierowanych szczególnie na grupy ryzyka; Stosowanie wskaźnika BMI i jego granicznych wartości, według zaleceń CDC i WHO w badaniach dotyczących otyłości, umożliwi dokonywanie porównań między wynikami badań różnych autorów.

Dziękuję za uwagę