Semantyczna teoria prawdy Tarskiego

Slides:



Advertisements
Podobne prezentacje
Lingwistyka Matematyczna
Advertisements

Teoria układów logicznych
Wprowadzenie w problematykę związaną z twierdzeniem Gödla
O CO CHODZI W NAUCE? Tutorial cz. 3.
RACHUNEK ZDAŃ.
Podstawy Logiki i Teorii Mnogości
Wykład 10 Metody Analizy Programów Specyfikacja Struktur Danych
VI Rachunek predykatów
Koncepcje związane z pojęciem prawdy
Badania operacyjne. Wykład 2
Matematyka Dyskretna, G.Mirkowska, PJWSTK
Filozofowie analityczni
Metody badawcze w socjologii
STRUKTURA WYJAŚNIENIA NAUKOWEGO
RACJONALNOŚĆ W EKONOMII
Materiały pomocnicze do wykładu
Materiały pomocnicze do wykładu
DANE INFORMACYJNE Gimnazjum Nr 43 w Szczecinie ID grupy: 98/38_MF_G2
FUNKTORY Katarzyna Radzio Kamil Sulima.
Jest to wyrażenie jednoznacznie stwierdzające, na gruncie danego języka, iż tak a tak jest albo że tak a tak nie jest. Zazwyczaj określa się, iż takim.
Prawda.
Jak być koherentnym pragmatycznym realistą
Główne pojęcia logiki.
Matematyka wokół nas Równania i nierówności
Instrukcje sterujące część 1
Zagadnienie prawdy Andrzej Łukasik Zakład Ontologii i Teorii Poznania
Informatyka I Wykład 5 OPERATORY Priorytety i kolejność obliczeń
Paradoksy i sofizmaty dr inż. Tomasz Martyn Instytut Informatyki Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych Politechnika Warszawska Warszawa,
Semantyczna poprawność algorytmów – dowodzenie za pomocą niezmienników
I. Informacje podstawowe
Paradoksy logiczne i inne 4 marca 2010.
Języki i automaty część 3.
Projekt AS KOMPETENCJI jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki.
Podstawy analizy matematycznej I
Rachunki Gentzena Joanna Witoch.
Filozoficzne i metodologiczne aspekty indukcji eliminacyjnej
Teorie uzasadniania Renata Ziemińska.
Empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm
Klasyczna i korespondencyjna teoria prawdy
istotne cechy kryterium:
Epistemiczne teorie prawdy
Deflacyjne teorie prawdy
Rozwiązywanie układów równań liniowych różnymi metodami
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ
Kripkenstein o sceptycyzmie
Grażyna Ziobro-Marcinkiewicz
POSTMODERNIZM, PLURALIZM ALETHYCZNY
Wina i okoliczności ją wyłączające
Należy traktować teorie jako swego rodzaju strukturalne całości.
Modelowanie Kognitywne
Czym jest to co zwiemy nauką A. Chalmers, rozdziały I-III
Empiryzm, racjonalizm, irracjonalizm
Systemy wspomagające dowodzenie twierdzeń
PHP jest językiem skryptowym służącym do rozszerzania możliwości stron internetowych. Jego składnia jest bardzo podobna do popularnych języków programowania.
ZDANIE.
POJĘCIA KOGNITYWISTYKA. Konotacja/denotacja. Rozróżnienie zaproponowane przez J.S. Milla, pokrywające się w zasadzie z bardziej dziś popularnym przeciwstawieniem.
KNW - wykład 3 LOGIKA MODALNA.
Zdanie w sensie logicznym
Funktory prawdzwościowe
Wykład I: Pytania o logikę
Analityczność i aprioryczność
Ewa Niemiec Logika dla Prawników Ewa Niemiec
Definicje.
Liczby pierwsze: szukanie, rozmieszczenie, zastosowanie, ciekawostki. Liczby pierwsze: szukanie, rozmieszczenie, zastosowanie, ciekawostki. Kinga Cichoń.
poznanie, informacje, reprezentacja. Wąskie i szerokie ujęcia poznania
poznanie, informacje, reprezentacja. Wąskie i szerokie ujęcia poznania
…czyli nie taki diabeł straszny
POSTMODERNIZM, PLURALIZM ALETHYCZNY
Epistemiczne teorie prawdy
Teorie uzasadniania Renata Ziemińska.
Zapis prezentacji:

Semantyczna teoria prawdy Tarskiego Renata Ziemińska

Paradoks kłamcy „To, co teraz mówię jest kłamstwem”. Czy to zdanie jest prawdziwe czy fałszywe? Jeśli prawdziwe, to prawdą jest to, co ono głosi, a zatem jest fałszywe. Jeśli fałszywe, to fałszem jest to, co ono głosi, a zatem jest prawdziwe. Założenie o jego prawdziwości prowadzi do wniosku, że jest fałszywe i odwrotnie.  

Paradoks kłamcy 2 Mamy symbol Z. Podstawmy za Z „Z jest fałszywe”. Postawmy teraz pytanie: czy to zdanie Z jest prawdziwe? Jeśli Z jest prawdziwe, to Z jest fałszywe. A jeśli Z jest fałszywe, to Z jest prawdziwe.  

Paradoks kłamcy 3 I (1) Zdanie napisane na obszarze I = „Zdanie napisane na obszarze I nie jest prawdziwe” (przesłanka empiryczna) (2) „Zdanie napisane na obszarze I nie jest prawdziwe” jest prawdziwe  Zdanie napisane na obszarze I nie jest prawdziwe (klasyczna koncepcja prawdy, konwencja T). (3) Zdanie napisane na obszarze I jest prawdziwe  Zdanie napisane na obszarze I nie jest prawdziwe (2, 1). Zdanie napisane na obszarze I nie jest prawdziwe

Alfred Tarski (1901-1983) Źródłem tej antynomii jest samozwrotne posługiwanie się nazwą zdanie prawdziwe. Język potoczny jest językiem semantycznie zamkniętym ponieważ zawiera terminy semantyczne odnoszące się do zdań tego języka. Istnieją sztuczne języki nie zamknięte semantycznie (a także fragmenty języka potocznego, gdzie nie używa się terminów semantycznych). Sposobem na uzyskanie języka niezamkniętego semantycznie jest oddzielenie języka przedmiotowego (w którym mówi się o przedmiotach) od jego metajęzyka (w którym mówi się o tym języku przedmiotowym). Metajęzyk zawiera nazwy wszystkich zdań języka przedmiotowego, terminy ogólnologiczne oraz terminy semantyczne (wprowadzone drogą definicji).

Konwencja T (T) x jest prawdziwe  p (gdzie p jest przekładem danego zdania na metajęzyk, a x nazwą tego zdania w metajęzyku. Zdanie „Śnieg jest biały” jest prawdziwe  Śnieg jest biały. Konwencja (T) nie jest definicją lecz kryterium poprawności definicji prawdy. Podstawienia do schematu (T) czyli tzw. T-równoważności są co najwyżej cząstkowymi definicjami prawdy.

Definicja prawdy (1) Spełnianie odnosi się do prostych funkcji zdaniowych (wyrażeń zdaniowych ze zmiennymi wolnymi), np. niektóre liczby spełniają funkcję zdaniową „x jest liczbą parzystą”, a niektóre pary liczb spełniają funkcje zdaniową „x jest większe niż y”. (2) Spełnianie odnosi się też do złożonych funkcji zdaniowych zbudowanych za pomocą spójników czy zawierających kwantyfikatory, np. pary liczb spełniają alternatywną funkcję zdaniową „x jest większe niż y lub x jest równe y”, jeśli spełniają przynajmniej jedną z funkcji składowych.

Definicja prawdy c.d. (3) Wyrażenia bez zmiennych wolnych, tj. zdania są szczególnym przypadkiem funkcji zdaniowych i są spełniane przez każdy ciąg przedmiotów lub nie są spełniane przez żaden. (4) „zdanie jest prawdziwe, gdy jest spełnione przez wszystkie przedmioty, fałszywe zaś – w przeciwnym przypadku” (Tarski 1995, s.250). Zdanie x języka L jest prawdziwe, gdy jest spełnione przez każdy ciąg przedmiotów.

Zarzuty Tarski zakłada, że zdania są szczególnym przypadkiem formuł ze zmiennymi wolnymi, prawdziwość przypadkiem spełniania, a spełnianie jest pierwotniejsze i ogólniejsze niż prawda. Zarzut błędnego koła: w pojęciu spełniania prostej funkcji zdaniowej ukryte jest pojęcie prawdy (prawda służy do zdefiniowania spełniania: przedmiot spełnia funkcję zdaniową, jeśli po jego podstawieniu w miejsce zmiennej wolnej otrzymujemy zdanie prawdziwe).

Niedefiniowalność prawdy Tarski udowodnił twierdzenie o niedefiniowalności prawdy w sformalizowanym systemie arytmetyki liczb naturalnych. Klasa zdań prawdziwych niesprzecznego, sformalizowanego systemu zawierającego arytmetykę liczb naturalnych, jest niedefiniowalna w tym systemie.

Nośnik Nośnikiem prawdziwości jest zdanie (klasa napisów o podobnej postaci czyli o ustalonym znaczeniu; nominalista ale w praktyce platonizujący) Z tego powodu pojęcie prawdy zrelatywizowane jest do określonego języka. Nie można podać ogólnej definicji prawdy dla wszystkich języków. Nie jest możliwy uniwersalny metajęzyk.

Deflacjonizm czy korespondencja Konwencja T przyniosła Tarskiemu sławę na obszarze filozofii analitycznej. Deflacjoniści uważają, że schemat ten zawiera wszystko, co da się na temat prawdy powiedzieć. Zwolennicy klasycznej koncepcji prawdy z kolei uważają, zgodnie z intencjami samego Tarskiego, że schemat ten jasno wyraża intuicje klasycznego Arystotelesowskiego pojęcia prawdy (Tarski odrzuca pragmatyczną teorię prawdy). Deflacjoniści, Davidson twierdzą, że to nie jest teoria korespondencyjna choć Arystotelesowska.

Krytycy i entuzjaści trywialność i zgodność z wszystkimi teoriami prawdy (Black), metajęzykowość lub rozwarstwianie pojęcia prawdy (Strawson), brak filozoficznej treści lub błędne koło (Putnam), zakłada a nie eksplikuje preteoretyczne rozumienie prawdziwości, nie stosuje się do języka potocznego i nauk empirycznych, zakłada teorię znaczenia i przekładu (Dummett). Entuzjastami Tarskiego teorii prawdy byli np. K. Popper i D. Davidson.