W BYDGOSZCZY, TORUNIU I WŁOCŁAWKU Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego Toruń, ul. Polna 109/111 www.word.torun.pl ANALIZA ZDAWALNOŚCI EGZAMINÓW PAŃSTWOWYCH W ZAKRESIE PRAWA JAZDY KAT. B PRZEPROWADZONYCH W WORD W BYDGOSZCZY, TORUNIU I WŁOCŁAWKU W LATACH 2012-2013 Toruń, 25.04.2014

CEL REFERATU Przedstawienie próby tworzenia podstaw metodyki analizy zdawalności egzaminów, do wykonywania przepisów o nadzorze nad szkoleniem osób ubiegających się o uzyskanie uprawnień do kierowania pojazdami silnikowymi (na przykładzie prawa jazdy kategorii B). Podstawa prawna: Ustawa z 05.01.2011 r. o kierujących pojazdami (art.43 i 44) oraz rozporządzenie MTBiGM z 15.01.2013 r. w sprawie kontroli ośrodków szkolenia kierowców (paragraf 3 ust.3, pkt 1c) i ust. 4)

ZDAWALNOŚĆ ZDAWALNOŚĆ – zjawisko edukacyjne, wyrażone określonym odsetkiem populacji kandydatów na kierowców, uzyskujących pozytywny wynik egzaminu państwowego na prawo jazdy.

EGZAMINY TEORETYCZNE KAT. B PRZEPROWADZONE W LATACH 2012-2013 WORD Ilość egz. w 2012 r. Ilość egz. w 2013 r. Zdawalność w 2012 r. Zdawalność w 2013 r. Bydgoszcz 24624 21787 79,9% 41,2% Toruń 29263 29035 78,2% 39,5% Włocławek 10744 10291 76,2% 39,0% Ogółem 64631 61113 78,1% 39,9%

EGZAMINY PRAKTYCZNE KAT. B PRZEPROWADZONE W LATACH 2012-2013 WORD Ilość egz. w 2012 r. Ilość egz. w 2013 r. Zdawalność w 2012 r. Zdawalność w 2013 r. Bydgoszcz 49682 38637 26,4% 25,3% Toruń 55444 41979 29,0% 30,8% Włocławek 20294 13592 31,7% 33,4% Ogółem 125420 94208 29,8%

WYNIKI NEGATYWNE Z ZADAŃ NA PLACU MANEWROWYM KAT. B W LATACH 2012-2013 WORD Ilość wyników negat. na placu man. w 2012 r. Procent z ogółu egz. praktycz. w 2013 r. Bydgoszcz 13821 27,8% 9576 23,8% Toruń 18960 34,2% 14460 34,5% Włocławek 5392 26,6% 3391 23,7% Ogółem 38173 29,5% 27427 27,3%

WYNIKI NEGATYWNE Z ZADAŃ W RUCHU DROGOWYM DLA KAT. B W LATACH 2012-2013 WORD Ilość wyników negat. w ruchu drog. w 2012 r. Procent z ogółu egz. praktycz. w 2013 r. Bydgoszcz 22796 45,9% 19294 50,7% Toruń 20423 36,8% 14596 34,5% Włocławek 8489 41,8% 5657 41,1% Ogółem 51708 41,5% 39547 42,1%

NIEPOWODZENIA EGZAMINACYJNE (WSTĘP DO ANALIZY) Analizy dokonano w oparciu o próbki reprezentatywne, pobrane losowo z danych z WORD w Toruniu. Okres objęty badaniem: kwiecień-grudzień 2012 r. oraz kwiecień-grudzień 2013 r., a dla wybranych starostw II półrocze 2013 r. Źródła danych z WORD w Toruniu: „arkusze odpowiedzi” do egzaminu teoretycznego; „arkusze przebiegu egzaminu praktycznego”; protokoły egzaminacyjne oraz wybrane raporty z WORD-ów z programu „System WORD PWPW S.A.”

Problem pierwszy Jaka jest struktura błędnych odpowiedzi w teście, u egzaminowanych uzyskujących wynik negatywny z egzaminu teoretycznego kat. B ?

Błędne odpowiedzi, a zakres sprawdzanej wiedzy (wielkość próby; 394 egzaminy z 2012 r. oraz 361 egzaminów z 2013 r.) Zakres sprawdzanej wiedzy Procent błędnych odpowiedzi w próbie z 2012 r. w próbie z 2013 r. Pytania z wiedzy podstawowej 61,5% 64,2% Pytania z wiedzy specjalistycznej 38,5% 35,8%

Błędne odpowiedzi, a znaczenie pytań dla bezpieczeństwa ruchu drogowego lub porządku ruchu drogowego (wielkość próby: 361 egzaminów z 2013 r.) Znaczenie pytania dla brd lub porządku ruchu drogowego Procent błędnych odpowiedzi w badanej próbie egzaminów NISKIE 18,2% ŚREDNIE 23,4% WYSOKIE 58,4%

Problem drugi Jaka jest struktura błędów w egzaminie praktycznym, u egzaminowanych uzyskujących wynik negatywny z egzaminu kat. B ?

Struktura błędów na placu manewrowym do egzaminu kat. B Zadanie i rodzaj błędu Częstość wystąpienia w próbie z 2012 r. Częstość wystąpienia w próbie z 2013 r. Przygotowanie do jazdy 7,3% 9,4% Ruszanie z miejsca oraz jazda pasem ruchu do przodu i do tyłu 65,9% 76,5% Ruszanie z miejsca do przodu na wzniesieniu 26,8% 14,1%

Struktura błędów na egzaminie praktycznym kat. B Zakres umiejętności (zadanie) w ruchu drog. Częstość wystąpienia błędu w próbie z 2012 r. Częstość wystąpienia błędu w próbie z 2013 r. Parkowanie 5,3% 2,7% Zawracanie 7,2% Włączanie się do ruchu 2,4% 2,2% Jazda drogami dwukier. i jednokierunkowymi 4,5% 10,3% Przejazd przez skrzyżowania 23,6% 26,1% Przejazd przez skrzyż. o ruchu kierowanym 17,6% 11,0% Zachowanie wobec pieszych i rowerzystów 5,0% 4,9% Zachowanie wobec znaków drogowych 11,6% 20,1% Wyprzedzanie, omijanie, zmiana kierunku jazdy 3,8% 5,4% Zmiana pasa ruchu 8,7% 6,5% Inne (np. zagroż. brd) 8,1%

Problem trzeci Czy występują związki między ilościowym udziałem OSK z poszczególnych starostw w „rynku egzaminów” danego WORD-u, a poziomem zdawalności egzaminów odniesionej do średniej zdawalności w tym WORD?

Ilość a jakość ? Próba analizy z obszaru działania WORD w Toruniu (wybrane starostwa, II półrocze 2013 r.) Starostwo Ilość egzam. prakt. B Udział procent. w całości Zdawalność Ranga wg udziału procent. Ranga wg zdawalności Pozycja wg śred. zdawalności dla WORD m. Bydgoszcz 45 0,3% 31,1% 6 5 - 3,2% pow. Bydgoszcz 15 0,1% 26,7% 7 - 7,6% m. Grudziądz 1523 10,4% 39,9% 2 1 + 5,6% pow. Grudziądz 168 1,2% 32,7% 4 - 1,6% Inowrocław 571 3,9% 24,5% 8 - 9,8% m. Toruń 3334 22,9% 38,1% + 3,8% pow. Toruń 621 4,3% 33,2% 3 - 1,1% m. Włocławek 12 0,08% 25,0% - 9,3% WORD TORUŃ 14582 100% 34,3% -

Ilość a jakość ? Próba analizy z obszaru działania WORD we Włocławku (wybrane starostwa, II półrocze 2013 r.) Starostwo Ilość egzam. prakt. B Udział procent. w całości Zdawal ność Ranga wg udziału procent. Ranga wg zdawalności Pozycja wg śred. zdawalności dla WORD m. Bydgoszcz 3 0,07% 66,7% 6 2 + 26,8% m. Grudziądz 1 0,02% 100% 7 + 60,1% pow. Inowrocław 51 1,2% 39,2% 5 - 0,7% m. Toruń 11 0,3% 27,3% 4 - 12,6% pow. Toruń 8 0,2% 12,5% - 27,4% m. Włocławek 2380 54,9% 42,7% + 2,8% pow. Włocławek 814 18,8% 39,9% = WORD Włocławek 4336 -

Ilość a jakość ? Próba analizy z obszaru działania WORD w Bydgoszczy (wybrane starostwa, II półrocze 2013 r.) Starostwo Ilość egzam. prakt. B Udział procent. w całości Zdawalność Ranga wg udziału procent. Ranga wg zdawalności Pozycja wg śred. zdawalności dla WORD m. Bydgoszcz 4768 36,5% 31,2% 1 2 + 4,9% pow. Bydgoszcz 1079 8,3% 27,3% 3 + 1,0% m. Grudziądz 6 0,05% 16,7% 4 5 - 9,6% pow. Inowrocław 1223 9,4% 18,3% - 8,0% m. Włocławek 0,008% 100% + 73,7% WORD Bydgoszcz 13078 26,3% -

Wnioski Szkolenie teoretyczne powinno objąć szczególnie tematykę zadań o wysokim znaczeniu dla brd. Najwyższa częstość występowania błędów w pytaniach testowych uwidacznia się w strukturze błędów w ruchu drogowym (tzn. przejazd przez skrzyżowania, zachowanie wobec znaków drogowych, ruch kierowany). Szkolenie praktyczne w zakresie placu manewrowego wciąż jest niewystarczające. Jawność zadań egzaminacyjnych i powtarzalność tras egzaminu jednak nie zapewnia oczekiwanej efektywności (poziomu zdawalności). Średnia zdawalność egzaminu praktycznego jest niższa dla OSK (w większości starostw) od poziomu zdawalności dla określonego WORD. Istnieje potrzeba monitorowania jakości egzaminów wewnętrznych w OSK, ilustrujących egzamin państwowy.

Wnioski Istnieje pilny postulat skupienia nadzoru nad sposobem prowadzenia zajęć teoretycznych i praktycznych przez instruktorów i wykładowców, w OSK o niższych od średniego poziomach zdawalności. Próby reprezentatywne nie powinny być próbami małymi, tzn. nie mniejsze niż 30 egzaminów, a optymalne są próby wyczerpujące lub powyżej 100 egzaminów.

Dziękuję za uwagę. Zapraszam do kontaktu: egz.nadzorujacy@word.torun.pl Tadeusz Muszyński, WORD Toruń