Znaczenie witamin i białek w organizmie człowieka.

Witaminy Są to organiczne związki chemiczne, które pełnią funkcje regulujące w organizmie.

Uwaga! Jeśli występuje u ciebie jeden z opisanych objawów, rozważ udanie się do lekarza. Opisane objawy mogą doprowadzić do nieodwracalnych zmian w organizmie.

Witamina A wpływa na rozwój kości i stymuluje błony śluzowe do produkcji śluzu. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Nadmierna suchość rogówki, prowadząca przy dużych niedoborach do ślepoty Zaburzenie wzrostu. Rogowacenie i łuszczenie się naskórka pełne mleko, ser, żółtko jaj, masło, tran, wątroba, marchew, pomidory, papryka, dynia, brokuły.

Tak przykładowo wyglądają objawy niedoboru witaminy A. Łuszczenie się naskórka Nadmierna suchość rogówki

Witamina N K warunkuje prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krwi oraz uczestniczy w metabolizmie układu kostnego. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Zaburzenia krzepnięcia krwi (wydłużony czas gojenia się ran) Częste krwawienia np. z nosa Zaburzenia pracy jelit wątroba, olej sojowy, zielone warzywa liściaste (np. kapusta, szpinak, sałata, kalafior), rośliny strączkowe, pomidory, truskawki

Leki przeciwzakrzepowe Są to antagoniści witaminy K, stosowane w leczeniu i prewencji powikłań zakrzepowo-zatorowych, w takich jednostkach chorobowych jak: migotanie przedsionków, zatorowość płucna, zakrzepica żył głębokich i innych. Osoby biorące taki lek, w razie objawów niedoboru witaminy, nie powinny jej uzupełniać i zgłosić to lekarzowi.

Witamina Ek warunkuje prawidłową strukturę i ochrania błony biologiczne, wpływa na metabolizm mięśni oraz zapobiega chorobom układu krążenia. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Osłabiona praca i zanik mięśni Zwiędła skóra, przebarwienia skórne i plamy starcze Uszkodzenia nerwów Ogólne osłabienie mleko, jaja, masło, oleje roślinne (słonecznikowy, sojowy), kiełki pszenicy, pieczywo razowe, orzechy, migdały, zielone warzywa liściaste (np. sałata)

Dym tytoniowy sprzyja degradacji witaminy E, co zwiększa szanse wystąpienia objawów jej niedoboru. Plamy starcze

Witamina D warunkuje prawidłowy wzrost i mineralizację kości i zębów (reguluje odkładanie się wapnia i fosforu w kościach). Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Wypadanie zębów Osłabienie mięśni Osteomalacja pełne mleko, żółtko jaj, masło, margaryna, oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce, wątroba, grzyby, drożdże

Osteomalacja: Mięknięcie kości na skutek niedoboru fosforu i wapnia, za które odpowiada witamina D.

Czy wiesz, że światło słoneczne odpowiada za wytwarzanie witaminy D?

Witamina wzmacnia odporność organizmu na infekcje, wzmacnia dziąsła i zęby, zabija bakterie wywołujące próchnicę zębów. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Szkorbut Osłabienie odporności organizmu Kruchość i pękanie naczyń krwionośnych Nieprawidłowe zrastanie się kości po złamaniu zielone warzywa liściaste, natka pietruszki, kapusta (zwłaszcza kiszona), pomidory, papryka, cytrusy, kiwi, czarna porzeczka, czarny bez, dzika róża, truskawki

Szkorbut wywołuje długotrwała dieta niezawierająca witaminy C Szkorbut wywołuje długotrwała dieta niezawierająca witaminy C. Objawia się samoistnym krwawieniem, zapalnym przerostem dziąseł, chwianiem się i wypadaniem zębów. Skóra osoby chorującej na szkorbut Dziąsła osoby chorującej na szkorbut

W okresie kolonizacji ludzie na statkach często chorowali na szkorbut W okresie kolonizacji ludzie na statkach często chorowali na szkorbut. Aby zapobiegać tej chorobie wprowadzono na statki rum, który zawierał duże ilości soku z cytrusów.

Wszystkie witaminy z grupy B łączą wspólne cechy, m. in Wszystkie witaminy z grupy B łączą wspólne cechy, m.in. rozpuszczalność w wodzie i degradacja przez promieniowanie UV.

Witamina obniża poziom cholesterolu we krwi, rozszerza naczynia krwionośne, a także wspomaga metabolizm. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Pelagra (zaczerwienienie, pękanie, łuszczenie się oraz stany zapalne skóry) Biegunka Osłabienie mięśni i ogólne zmęczenie W skrajnych przypadkach paraliż kończyn mleko, ser, jaja, mięso, drób, wątroba, ryby, drożdże, pełne ziarna zbóż, świeże jarzyny, zielone warzywa liściaste, ziemniaki .

Witamina B1 wpływa na metabolizm, funkcjonowanie tkanki nerwowej oraz pomaga w koncentracji i zachowaniu optymizmu. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego. Drżenie i osłabienie mięśni. Niewydolność krążenia. Brak łaknienia. wieprzowina, wątroba, drożdże, pełne ziarna zbóż, płatki owsiane, orzechy, jarzyny.

Choroba Beri-beri jest wywołana skrajnym niedoborem witaminy B1 Choroba Beri-beri jest wywołana skrajnym niedoborem witaminy B1. Dzięki postępowi oraz urozmaiconemu menu XXI wieku, choroba ta prawie nie występuje. Cechowało ją uszkadzanie najwrażliwszych tkanek ustroju.

Witamina B2 stymuluje wzrost, ogólną odporność organizmu, wpływa na metabolizm i bierze udział w syntezie hemoglobiny. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Zapalenie skóry (łojotokowe) i błon śluzowych. Zahamowanie wzrostu Obniżenie sprawności umysłowej, zawroty głowy Piekące i zaczerwienione oczy Nadmierna wrażliwość na światło nabiał, jaja, ryby, mięso, wątroba, drożdże, pełne ziarna zbóż, grzyby

Łojotokowe zapalenie skóry: Wczesnym objawem jest łojotok skóry głowy, który prowadzi do powstawania łupieżu i tłustych strupów.

Witamina B5 poprawia wzrost i pigmentację włosów Witamina B5 poprawia wzrost i pigmentację włosów. Zapobiega przedwczesnemu starzeniu się i powstawaniu zmarszczek. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Uszkodzenie nadnerczy Zaburzenia czucia Ogólne zmęczenie i zaburzenia snu żółtko jaj, mięso, wątroba, drożdże, orzeszki ziemne, pełne ziarna zbóż, brokuły, rośliny strączkowe (np. soja), mleczko pszczele

Witamina B6 bierze udział w krwiotworzeniu Witamina B6 bierze udział w krwiotworzeniu. Jest niezbędna do syntezy przeciwciał i erytrocytów. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Zmiany w czerwonym szpiku kostnym (objawy anemii u dorosłych) Objawy padaczkowe u dzieci Objawy anemii u dorosłych Utrata blasku skóry jaja, mięso, wątroba, drożdże, orzechy, pełne ziarna zbóż, musli, rośliny strączkowe (np. soja, fasola), zielone warzywa liściaste, banany

Witamina B9 uczestniczy w tworzeniu soku żołądkowego oraz zapewnia sprawne działanie wątroby, żołądka i jelit. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Stany zapalne języka oraz błony śluzowej warg Bóle głowy Kołatanie serca Przedwczesna siwizna Bezsenność, roztargnienie i problemy z pamięcią sałata, kapusta, brokuły, szparagi, kalafior, bruksela, żółtka jaja, pszenica, pomarańcz, banan, awokado.

Witamina B1 Jest niezbędna w procesie krwiotworzenia w szpiku kostnym i syntezie kwasów nukleinowych. Skutki niedoboru Źródła w pożywieniu Anemia złośliwa która może spowodować nieodwracalne zmiany w ośrodkowym układzie nerwowym mleko, żółtko jaj, mięso, wątroba, nerki, ryby, ostrygi, kiełki

Białka Są to podstawowe związki budujące i odpowiadające za funkcjonowanie organizmu. Ludzki organizm jest w stanie utworzyć zaledwie 20 rodzajów białek, resztę z nich musi uzupełnić zjadanym pokarmem.

Kolagen Stanowi główne białko tkanki łącznej. To proteina podporowa skóry, zapewniająca jej odpowiednie napięcie, sprężystość, jak również odpowiadająca za jej elastyczność.

Przyswajalność anaboliczna białek kolagenowych z ogólnej ich masy w pożywieniu waha się od 3 do 38%. Źródła w żywności : galaretki z nóżek wieprzowych czy też cielęcych, auszpik galaretki i zupy z kurzych łapek czy też owocowe ryby w galarecie sproszkowana chrząstka i płetwa rekina gotowane chrząstki i głowizny golonki, podroby

Kreatyna Jest wykorzystywana do magazynowania i uwalniania energii niezbędnej do wielu procesów chemicznych zachodzących w komórkach, w tym do syntezy białek mięśniowych. Kulturyści wykorzystują ją do szybkiego wzrostu masy mięśniowej.

Kreatyna (z greckiego krea = mięso) występuje niemal wyłącznie w artykułach spożywczych pochodzenia zwierzęcego, głównie w mięsie. W roślinach natomiast występuje tylko w ilościach śladowych.

Wyróżnia się kilka różnych rodzajów białek: Inne funkcje białek Oprócz funkcji budującej ciało, białka również odpowiadają za jego funkcjonowanie. Wyróżnia się kilka różnych rodzajów białek: białka enzymatyczne, np. trypsyna białka motoryczne, np. miozyna białka transportujące, np. hemoglobina białka regulacyjne, np. insulina białka obronne, np. przeciwciała białka magazynujące, np. ferrytyna

Podsumowanie W naszych organizmach zachodzi wiele procesów, do których są potrzebne białka i witaminy. Aby zachować zdrową dietę, powinniśmy jeść różne rzeczy - od pełnych witamin warzyw i cytrusów, po bogate w białko mięso. Pracę wykonał: Mateusz Kucharz, kl. I LO