Romantyzm

Ogólne informacje o romantyzmie:

Romantyzm to prąd ideowy, literacki i artystyczny rozwijający się w Europie w okresie między Wielką Rewolucją Francuską (1789-1799) a Wiosną Ludów (1848 r.). W Polsce idee romantyczne kształtowały się w pierwszym 20-leciu XIX w., a przełom romantyczny nastąpił w 1822 r. Jest to rok wydania pierwszego tomiku Poezji Adama Mickiewicza oraz umowna data intronizacji romantyzmu. Datą zaś zamykającą epokę romantyzmu w Polsce jest rok 1863 (wybuch powstania styczniowego).

dążenie do społecznych i politycznych przemian demokratycznych; Najważniejsze założenia filozoficzne i ideowe romantyzmu kształtowały się w oparciu o: dążenie do społecznych i politycznych przemian demokratycznych; do odrodzenia bądź wyzwolenia narodowego; w parciu o przewartościowanie podstawowych poglądów na świat i człowieka sformułowanych w epoce oświecenia (bunt „młodych" przeciw „starym").

Romantyzm skupiał się na wizji świata jako żywego i dynamicznego organizmu, złożonego z różnorodnych i niepowtarzalnych elementów, których nie można poznać intelektem czy zamknąć w systemie.

Romantyzm w muzyce:

Kompozytorzy romantyzmu: Fryderyk Chopin Franciszek Liszt Robert Schumann

Romantyzm w muzyce obejmuje razem z neoromantyzmem niemal cały XIX wiek. W muzyce romantyzm to jeden z najważniejszych nurtów w historii muzyki. Charakteryzuje go indywidualizm postaw twórczych, dodatkowo też odejście od sztywnych rygorów obowiązujących w sztuce kompozycji i interpretacji. Najpełniej ideał syntezy sztuk został zrealizowany w dramacie muzycznym. Nastąpiła rozbudowa orkiestry, rozwinęło się wirtuozostwo instrumentalne.

Fryderyk Franciszek Chopin - ur. 22 lutego lub 1 marca 1810r Fryderyk Franciszek Chopin - ur. 22 lutego lub 1 marca 1810r. w Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 w Paryżu. Polski kompozytor i pianista. Przedstawiciel muzyki okresu romantyzmu, nazywany poetą fortepianu. U źródeł jego twórczości leżała wrażliwość artystyczna oraz umiejętność czerpania wzorców z polskiej muzyki ludowej. Jego przyjaciółką i towarzyszką życia była pisarka George Sand.

Robert Alexander Schumann – urodzony 8 czerwca 1810 w Zwickau w Saksonii, zmarł 29 lipca 1856 w Endenich. Niemiecki kompozytor i pianista okresu romantyzmu. Mąż Clary Schumann. Od młodzieńczych lat życia obracał się wokół zainteresowań poetycko-literackich. Początkowo, nie zdawał sobie sprawy ze swojego muzycznego powołania. Jako 8-letni chłopiec zaczyna wprawdzie naukę muzyki u J. G. Kuntzscha, gra na fortepianie, lecz w 1828 wstępuje na wydział prawa uniwersytetu w Lipsku. Spotkanie z Fryderykiem Wieckiem, nauczycielem gry na fortepianie, zdecydowało o zmianie planów życiowych. Schumann doskonalił swoje umiejętności grania na fortepianie pod jego okiem.

Franciszek Liszt - ur. 22 października 1811, zm. 31 lipca 1886r Franciszek Liszt - ur. 22 października 1811, zm. 31 lipca 1886r. Węgierski kompozytor i pianista epoki romantyzmu. Stworzył nowy gatunek muzyczny: poemat symfoniczny. Był aktywnym propagatorem kultury polskiej, zaprzyjaźnionym m.in. z Fryderykiem Chopinem, Adamem Mickiewiczem, Juliuszem Słowackim i Henrykiem Wieniawskim. Uczył także Juliusza Zarębskiego i Józefa Wieniawskiego. Był teściem i przyjacielem Ryszarda Wagnera. To On namówił Liszta do skrócenia symfonii Dantejskiej do dwóch części. Liszt został pochowany na cmentarzu w Bayreuth, niedaleko willi i miejsca spoczynku Wagnera.

Romantyzm w literaturze

Literatura miała przede wszystkim wyrażać indywidualne cechy myślenia jednostki twórczej, występując zarazem w imieniu zbiorowości, społeczeństwa, narodu, przy czym poeta kreował się na jego przywódcę, proroka, wieszcza, geniusza zdolnego wszystko przeniknąć. Pomagała mu w tym wyobraźnia i nieskrępowane natchnienie, co prowadziło niekiedy do frenezji (świat przedstawiony jako szaleństwo zbrodni, namiętności i okropności).

Romantyzm przedstawiał tradycje narodowe, twórczość ludową (np Romantyzm przedstawiał tradycje narodowe, twórczość ludową (np. ballada), mitologie ludów Europy, motywy orientalne i biblijne swoiście interpretowane. Ewolucji uległy także formy literackie, powstały nowe gatunki mieszane, jak poemat dygresyjny, powieść poetycka i powieść historyczna, której twórcą był W. Scott. W Anglii tendencje preromantyczne pojawiły się od połowy XVIII w., szczególnie w wierszach R. Burnsa i W. Blake'a.

Romantyzm w malarstwie

Największym natchnieniem dla malarzy romantycznych była natura, jej tajemniczość, potęga i żywiołowość. Aby przedstawić te właśnie cechy przyrody konieczne stały się zamiany warsztatowe. Znacznemu rozszerzeniu uległa paleta barw. Zmieniły się również zasady kompozycji, wielkiego znaczenia nabrał kontrast. Tematem wielu dzieł stały się również zjawiska fantastyczne. Duże znaczenie miał również wydźwięk symboliczny powstających wówczas dzieł. Wszystkie te cechy świadczą o tym, że malarstwo romantyczne było w opozycji do klasycznych kanonów popularnych w XVIII wieku.

Nie można mówić o jednej obowiązującej w tej epoce szkole malarskiej, ponieważ za najważniejszą uważano wówczas ekspresję, co doprowadziło do tego, że każdy artysta mógł wypracować swój własny niepowtarzalny styl. Poza przyrodą dużym zainteresowaniem malarzy romantycznych cieszył się człowiek i jego uczuciowość oraz patriotyczne (dramatyczne) wydarzenia historyczne.

Za pierwszego malarza, którego dzieła określano mianem romantycznych uchodzi Szwajcar J. Füssli. Tworzył on tajemnicze i groźne kompozycje ilustrujące niejako dzieła Homera czy Dantego. Do jego najsłynniejszych prac należą: Mara nocna i Trzy czarownice z „Makbeta”. Mianem romantycznego określa się również hiszpańskiego mistrza Francisco de Goyę Lucientesa. Zasłynął on między innymi jako twórca dzieł o tematyce historycznej i niepodległościowej: Rozstrzelanie powstańców madryckich, 3 maja 1808, symbolicznej i fantastycznej: Sabat czarownic, Saturn pożerający swoje dzieci, a także ludowej: Odpust na łące św. Izydora.

W Anglii za najważniejszego malarza romantycznego uchodził Joseph Mallord William Turner. Jego specjalnością były pejzaże. Do historii sztuki przeszły jego niezwykłe chmury, mgły, toń wody, przypominające swoimi barwami impresjonistyczne arcydzieła. Mianem jego najsłynniejszego dzieła określa się pejzaż Szybkość, para i deszcz. Drugim obok Turnera najwybitniejszym przedstawicielem romantyzmu brytyjskiego w malarstwie był John Constable. Specjalizował się on również w naturze, ale jego dzieła są pełne barw i kształtów. Najbardziej znanym obrazem Constable’a jest dzieło zatytułowane Chmury.

Przykładowe obrazy epoki romantyzmu: Caspar David Friedricht „Wedrowiec przed morzem mgły” Johann Heinrich Füssli „Lady Makbet”

Peter von Cornelius „Panny mądre i głupie” William Turner „Bitwa pod Trafalgarem” John Constable “Łany zboża”

ROMANTYZM W POLSCE

Specyfika polskiego romantyzmu polega na tym, że w dobie niewoli ojczyzny filozofia i estetyka europejskiego romantyzmu splotła się z silną ideologią narodowowyzwoleńczą. Gdy w Europie romantyzm dość szybko przeminął, w Polsce okazał się jednym z najważniejszych okresów dziejów i literatury. Romantyzm stwarzał bazę ideową dla buntu, konspiracji i powstań, kształtował postawę bojownika o wolność ojczyzny, dyskutował problemy społeczne, ważne wobec problemów narodu. Przetrwał - jako przedmiot uwielbienia lub parodii - po czasy współczesne. Tematy polskiego romantyzmu: - Wolność ojczyzny i bunt przeciw zaborcom, - Miłość romantyczna (poświęcona zwykle dla ojczyzny), - Mesjanizm narodowy i jednostkowy, - Umiłowanie pejzażu polskiego, - Misja poety i poezji.

Najważniejsze dzieła epoki to: Trzy dramaty romantyczne: Dziady Mickiewicza, Kordian Słowackiego i Nie-Boska komedia Krasińskiego Powieść poetycka: Konrad Wallenrod Mickiewicza. Poemat dygresyjny: Beniowski Słowackiego. Komedia: Śluby panieńskie Fredry Epopeja szlachecka: Pan Tadeusz Mickiewicza. Gatunki: Nowe: ballada, powieść poetycka, dramat romantyczny, poemat dygresyjny, Stare: oda, epos, pieśń, bajka, sonet, rapsod.

Motywy w literaturze i sztuce ukształtowane w romantyzmie: - Mit dworku szlacheckiego - ostoi narodowej, - Topos nieszczęśliwej miłości niespełnionej (albo z powodów patriotycznych - ojczyzna rywalką dziewczyny, albo nierówności społecznej), - Obraz Polski jako Chrystusa Narodów (mesjanizm narodowy), - Niedola powstańca i więźnia caratu, - Typ bohatera romantycznego, - Postawa buntu wobec Boga.

Prezentacje przygotowały: Ewelina Drzymała Paulina Tomiak