Konstanty Wolny 1877 - 1940 Autor: Dominika Wiewióra kl. II Gimnazjum Zespół Szkół im. Kornela Makuszyńskiego w Skrzydlowie

Spis treści Kim był Konstanty Wolny? Młodość i rodzina Przyjaźń z Wojciechem Korfantym Konstanty Wolny – pierwszy adwokat Szkoła i nauka I wojna światowa Statut Organiczny Województwa Śląskiego Pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego Współzałożyciel Śląskiego Komitetu Uchodźców Śmierć Konstantego Wolnego Ku pamięci Bibliografia

Kim był Konstanty Wolny? Konstanty Wolny (ur. 5 kwietnia 1877 w Bujakowie, zm. 9listopada 1940 we Lwowie) Był śląskim działaczem narodowym i społecznym na rzecz polskości Górnego Śląska, współpracował z Wojciechem Korfantym, był współautorem Statutu Organicznego Województwa Śląskiego oraz pierwszym marszałkiem Sejmu Śląskiego.

Tu z żoną Wandą i bratem przyrodnim Franciszkiem Orłem. Młodość i rodzina Ojcem Konstantego Wolnego był Wawrzyniec - kowal, a matką Ludwina Jarczyk. Wawrzyniec pochodził z Załęża i był drugim mężem Ludwiny, która wywodziła się z Jarczyków z Podlesia. Cała rodzina mieszkała w Bujakowie, gdzie odbył się chrzest Konstantego Wolnego 8 kwietnia 1877 r. Po śmierci matki Konstantego rodzina przeniosła się do Zawodzia koło Katowic, gdzie Wawrzyniec podjął pracę jako kowal w hucie "Baildon". Chciał on kształcić syna z myślą, że będzie studiował teologię. Konstanty Wolny poznał swoją przyszłą żonę, Wandę z domu Sworowską, w propolskim Towarzystwie Akademików Górnoślązaków. Tu z żoną Wandą i bratem przyrodnim Franciszkiem Orłem.

Szkoła i nauka W Katowicach przyszły marszałek ukończył szkołę powszechną, a następnie średnią, gdzie właśnie poznał Wojciecha Korfantego, z którym łączyły go przyjaźń i zainteresowania polityczne. W roku 1898 Wolny matrykulował się na fakultecie medycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, lecz już na pierwszym roku zmienił kierunek, zgodnie ze swymi zainteresowaniami społeczno- -politycznymi, na prawo.

Przyjaźń z Wojciechem Korfantym Konstanty poznał Wojciecha Korfantego w szkole średniej, z którym łączyły go przyjaźń i zainteresowania polityczne. W roku 1898 Wolny matrykulował się na fakultecie medycznym Uniwersytetu Wrocławskiego, lecz już na pierwszym roku zmienił kierunek, zgodnie ze swymi zainteresowaniami społeczno-politycznymi, na prawo. We Wrocławiu losy Wolnego i Korfantego, który studiował tam filozofię, zeszły się ponownie. Wspólnie, z Brunonem Kuderą, Jakubem Kowalczykiem i Janem Dembińskim działali w, zakazanym w roku 1899, propolskim Towarzystwie Akademików Górnoślązaków. Konstanty Wolny Wojciech Korfanty

Konstanty Wolny - pierwszy polski adwokat   Wolny ukończył studia w 1901 r. i zaczął pracować jako adwokat na Śląsku. Angażował się jednocześnie politycznie. Po kilkuletniej praktyce sądowej zdał państwowy egzamin asesorski w Ministerstwie Sprawiedliwości w Berlinie. Zamieszkał w Gliwicach, gdzie został pierwszym polskim adwokatem. Wraz z Korfantym i Cyrylem Ratajskim w Towarzystwie Demokratyczno- -Narodowym, a następnie jako członek rady nadzorczej Stronnictwa Polskiego na Śląsku, które założył wraz z Korfantym i Napieralskim 15 stycznia 1911. Po czym został działaczem chrześcijańskiej demokracji.

I wojna światowa Z chwilą wybuchu I wojny światowej Wolny został prewencyjnie aresztowany i osadzony w twierdzy w Nysie. Następnie przez trzy lata odbywał służbę wojskową w armii pruskiej. Większość czasu spędził w Janowie Podlaskim. Po zdemobilizowaniu w listopadzie 1918 r. osiadł w Bytomiu, który w tym czasie stawał się głównym ośrodkiem polskiej działalności politycznej na Górnym Śląsku.

Statut Organiczny Województwa Śląskiego Wolny przewodniczył Komisji Samorządowej, która w ciągu dwóch miesięcy, od maja do lipca 1920 opracowała Statut Organiczny Województwa Śląskiego, który stał się integralną częścią ustawy konstytucyjnej Sejmu Ustawodawczego z 15 lipca 1920 r., a tym samym aktem normatywnym określającym kształt i zasady funkcjonowania autonomii Województwa Śląskiego.   Od roku 1918 Wolny działał w Naczelnej Radzie Ludowej, przeniesionej później (1919) z powodu grożących aresztowań, z Bytomia do Sosnowca. Po zawarciu polsko-niemieckiej umowy amnestyjnej (1 października 1919) Wolny powrócił do Bytomia, by zostać obok Józefa Rymera (NPR) jednym z zastępców komisarza sekretariatu plebiscytowego (Korfantego).

Pierwszy marszałek Sejmu Śląskiego Po powrocie na Śląsk, osiadł w Katowicach i otworzył kancelarię adwokacką. W latach 1918-1922 z wielkim zaangażowaniem włączył się w budowę różnych struktur i instytucji, kierujących polską działalnością narodową na Górnym Śląsku. Został posłem (ChZL), a następnie pierwszym marszałkiem Sejmu Śląskiego, którym był przez trzy kadencje. Był dziekanem Rady Adwokackiej w Katowicach oraz długoletnim prezesem Automobilklubu Śląskiego od jego założenia w 1924 r. do ostatnich wyborów w kwietniu 1939 r. Sam nie miał początkowo prywatnego samochodu ani nawet prawa jazdy.

Współzałożyciel Śląskiego Komitetu Uchodźców Konstanty Wolny był inicjatorem założenia Biblioteki Sejmu Śląskiego. Dzięki jego staraniom 9 lutego 1934 r. biblioteka ta została ustanowiona biblioteką okręgową dla województwa śląskiego (późniejsza Biblioteka Śląska). Był mecenasem sztuki, kultury i sportu, oraz publicystą (publikując m.in. w Przeglądzie Notarialnym). Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. We wrześniu 1939 r., uciekając przed Niemcami, dotarł do Lwowa, gdzie był jednym ze współzałożycieli Śląskiego Komitetu Uchodźców. 

Śmierć Konstantego Wolnego Konstanty Wolny zmarł 9 listopada 1940 r. w wieku 63 lat i został pochowany w grobowcu OO. Jezuitów na cmentarzu Janowskim we Lwowie. „Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią im się płaci” Wisława Szymborska

Tablica pamiątkowa umieszczona w miejscu urodzenia K. Wolnego Ku pamięci 6 listopada 2004 odsłonięto ku czci Konstantego Wolnego tablicę pamiątkową na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w Katowicach. W związku z 135. rocznicą urodzin K. Wolnego i 90. rocznicą pierwszych wyborów do Sejmu Śląskiego Sejmik Województwa Śląskiego ogłosił rok 2012 Rokiem Konstantego Wolnego. Z okazji obchodów Roku Konstantego Wolnego Mennica Górnośląska-   - za zgodą rodziny - - wykonała okolicznościowy numizmat z wizerunkiem pierwszego Marszałka Sejmu Śląskiego na awersie. Na rewersie przedstawiony został orzełek z historycznej laski Marszałka Sejmu Śląskiego. Tablica pamiątkowa umieszczona w miejscu urodzenia K. Wolnego

Bibliografia Obrazy, informacje i muzyka: www.google.pl www.wikipedia.pl www.konstantywolny.pl www.slaskie.pl www.nac.gov.pl własne zdjęcia Sleep Away – Bob Acri

Bardzo dziękuję za czas poświęcony na obejrzenie mojej prezentacji. Podziękowanie Bardzo dziękuję za czas poświęcony na obejrzenie mojej prezentacji.