Literatura Literatura podstawowa: red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Zarys prawa cywilnego, Warszawa 2016 r. Literatura uzupełniająca: Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017 r. red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017 r. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny

Plan zajęć 1. Normy i przepisy prawa cywilnego, obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni – 24 lutego 2018 r., 18:45 2. Prawa podmiotowe – 7 kwietnia 2018 r., 13:15 – zastępstwo! 3. Podmioty prawa cywilnego i ich występowanie w obrocie - osoby fizyczne, osoby prawne, ułomne osoby prawne, konsumenci, przedsiębiorcy, dobra osobiste i ich ochrona – 29 kwietnia 2018 r., 18:45 4. Przedmioty stosunków cywilnoprawnych – 27 maja 2018 r., 17:00 5. Część praktyczna: stosowanie prawa cywilnego; kazusy i zadania z prawa cywilnego – 27 maja 2018 r., 18:45 6. Kolokwium – 3 czerwca 2018 r., 18:45

Podstawa zaliczenia - aktywność na zajęciach (2 plusy skutkują podwyższeniem oceny o 0,5 stopnia; nie dotyczy oceny niedostatecznej), - kolokwium – 2 pytania opisowe z zakresu przerobionego na zajęciach + 1 kazus obejmujący również zagadnienia omówione na wykładach

Normy i przepisy prawa cywilnego Norma a przepis? - hipoteza (adresat, okoliczności zastosowania) - dyspozycja (nakazane zachowanie się) - sankcja? Jaką funkcję pełni sankcja w prawie cywilnym?

Normy i przepisy prawa cywilnego Podział ze względu na charakter mocy wiążącej: - normy kogentywne (imperatywne, bezwzględnie obowiązujące) - normy dyspozytywne (względnie obowiązujące) - normy semiimperatywne (jednostronnie bezwzględnie obowiązujące)

Kogentywne Art. 119 KC - Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną. Art. 437 KC - Nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w dwóch artykułach poprzedzających. (spór! czy można rozszerzyć?) Art. 855 par. 2 KC - Przedsiębiorca składowy jest obowiązany dokonywać odpowiednich czynności konserwacyjnych. Przeciwne postanowienie umowy jest nieważne.

Dyspozytywne Art. 394 par. 1 KC - W braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić iotrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej.

Dyspozytywne Art. 642 par. 1 KC – W braku odmiennej umowy przyjmującemu zamówienie należy się wynagrodzenie w chwili oddania dzieła. Art. 726 KC - Bank może obracać czasowo wolne środki pieniężne zgromadzone na rachunku bankowym z obowiązkiem ich zwrotu w całości lub w części na każde żądanie, chyba że umowa uzależnia obowiązek zwrotu od wypowiedzenia.

Semiimperatywne Art. 586 par. 3 KC - Postanowienia umowne mniej korzystne dla kupującego są nieważne. Zamiast nich stosuje się przepisy niniejszego artykułu

Art. 644 KC? Dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie. Jednakże w wypadku takim zamawiający może odliczyć to, co przyjmujący zamówienie oszczędził z powodu niewykonania dzieła.

Art. 687 KC? Jeżeli najemca lokalu dopuszcza się zwłoki z zapłatą czynszu co najmniej za dwa pełne okresy płatności, a wynajmujący zamierza najem wypowiedzieć bez zachowania terminów wypowiedzenia, powinien on uprzedzić najemcę na piśmie, udzielając mu dodatkowego terminu miesięcznego do zapłaty zaległego czynszu.

Art. 687 KC Ius cogens - uchwała Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 1967 roku, III CZP 113/66, OSNCP 1967/6/102, czy uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2000 roku, II CKN 264/00, OSNC 2000/10/186. Art. 673 par. 3 KC – Jeżeli czas trwania najmu jest oznaczony, zarówno wynajmujący, jak i najemca mogą wypowiedzieć najem w wypadkach określonych w umowie. - lex specialis

Lex specialis derogat legi generali Przepisy KC dot. umowy najmu Przepisy KC dot. umowy najmu lokalu Przepisy ustawy o ochronie praw lokatorów

Normy kompetencyjne Nakładają na kogoś obowiązek reagowania na dokonanie przez kogoś czynności konwencjonalnej, tj. przyznają kompetencję (upoważniają) do dokonania czynności konwencjonalnej z tym skutkiem, że powstają dla kogoś jakieś obowiązki.

Przepisy w kc Definicje legalne Przepisy odsyłające – "stosuje się", "stosuje się odpowiednio", "stosuje się ze zmianami", fikcje prawne (za X uznaje się Y – art. 50 KC, tak jakby – art. 936 KC) Zwroty niedookreślone – "drobne, bieżące sprawy życia codziennego", "rażące pokrzywdzenie" (14 par. 2 KC), "ważne powody" (art. 689 par. 2 KC), "należyta staranność" (art. 355 KC) Klauzule generalne – zwroty niedookreśone, zawarte w przepisie prawnym, oznaczające pewne oceny funkcjonujące w jakiejś grupie społecznej, do których odsyła ów przepis przez nakaz uwzględniania ich przy ustalaniu stanu faktycznego podpadającego pod daną normę

Klauzule generalne Zasady współżycia społecznego Społeczno-gospodarcze przeznaczenie prawa - np. art. 5, art. 140, art. 354 KC

Obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni Początek obowiązywania – zazwyczaj 14 dni od ogłoszenia, dopuszczalne vacatio legis/skrócenie ww. Terminu - a rozporządzenia/dyrektywy unijne? KC uchwalono w dniu 23 kwietnia 1964 r., a wszedł w życie (zaczął obowiązywać) w dniu 1 stycznia 1965 r. - z pewnymi wyjątkami, które zaczęły obowiązywać już w dniu ogłoszenia

Obowiązywanie norm w czasie i przestrzeni Koniec obowiązywania - derogacja - upływ czasu, na który zostały wprowadzone - lex posterior derogat legi anteriori, - orzeczenie TK, - desuetudo? - gdy na skutek zmiany sytemu/stosunków faktycznych norma przestaje być stosowalna?

Reguły intertemporalne Co w przypadku, gdy norma zostaje uchylona, a stosunek prawny, zawiązany podczas jej obowiązywania, trwa również po jej ustaniu? Zasada nieretroakcji – art. 3 KC Ustawa nie ma mocy wstecznej, chyba że wynika to z jej brzmienia (np. PWKC) lub celu.

Lex retro non agit Lex retro non agit – skutki zdarzeń prawnych, jakie miały miejsce pod rządem dawnej ustawy, określa się na podstawie dawnej ustawy, tylko do czasu wejścia w życie nowej ustawy. Stosunki zakończone przed wejściem nowej – stara Stosunki zakończone po wejściu nowej – ?

np. ciężary realne, których nie przewiduje KC 1) sam fakt uchylenia normy, która wyznaczała określony typ stosunku prawnego, nie prowadzi do zgaśnięcia konkretnych stosunków prawnych – zazwyczja stosuje się normy dotychczasowe np. ciężary realne, których nie przewiduje KC

Proponowane rozwiązanie 2) jeżeli norma późniejsza inaczej niż norma wcześniejsza reguluje treść stosunku prawnego, o zasięgu czasowym obowiązywania decyduje rodzaj stosunku: a) stosunki, których treść regulowana jest niezależnie od stanu faktycznego powodującego jego powstanie (np. prawo własności) – zasada bezpośredniego działania ustawy nowej, b) stosunki, których treść regulują przepisy nierozdzielne ze stanem faktycznym powodującym ich powstanie (np. sprzedaż) – dalsze działanie ustawy starej

Kontrrązwiązanie Do stosunków trwałych (na długie okresy) – ustawa nowa Pozostałe (zwłaszcza zobowiązaniowe) – zasada dalszego działania ustawy dawnej Orzeczenie TK z 5 listopada 1986 r., OTK 1986, s. 23

3) skutki prawne zdarzeń pod rządami nowej ustawy – nowa ustawa (z pewnymi wyjątkami, np. art. XLIX par. 1 PWKC), 4) a w razie gdyby powyższe zasady nie przyniosły rozwiązania i powstały wątpliwości – ustawa nowa

Obowiązywanie norm w przestrzeni Zasadniczo obowiązywanie na całym terytorium RP, chyba że inne przepisy stanowią inaczej Reguły kolizyjne – ustawa z 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe

Dziękuję za uwagę!