Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego Umowy nazwane i nienazwane: sprzedaży, darozwizny, najmu, zlecenia, o dzieło, deweloperska, umowy majątkowe małżeńskie mgr Maciej Bieszczad Zakład Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego

Umowa sprzedaży - umowa nazwana, regulacja ustawowa: Kodeks cywilny, art. 535-602 k.c. - charakter prawny umowy sprzedaży: odpłatna, konsensualna, przysparzająca, kauzalna, zobowiązująco-rozporządzająca - rodzaje sprzedaży w przepisach KC (za Z. Banaszczykiem, Komentarz do art. 535 k.c. [w:] K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz do art. 450-1088. Przepisy, Legalis 2018): 1) sprzedaż z zastrzeżeniem wyłączności (art. 550); 2) sprzedaż na raty (art. 583–588); 3) sprzedaż z zastrzeżeniem własności – pactum reservati domini (art. 589–591); 4) sprzedaż na próbę albo z zastrzeżeniem zbadania rzeczy przez kupującego (art. 592); 5) sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu (art. 593–595); 6) sprzedaż z zastrzeżeniem prawa pierwokupu (art. 596– 602); 7) sprzedaż wierzytelności, regulowana przepisami o przelewie (art. 509–518); 8) sprzedaż spadku (art. 1052–1057); 9) sprzedaż przedsiębiorstwa (art. 551–552); 10) sprzedaż konsumencka (m.in. art. 5431, 5461, art. 548 § 3 oraz przepisy o rękojmi odnoszące się do konsumentów).

Podstawowe obowiązki stron umowy sprzedaży Art. 535 Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Obowiązki sprzedającego: - co do zasady przeniesienie własności z chwilą zawarcia umowy (skutek zobowiązująco-rozporządzający) - jeżeli umowa sprzedaży ma skutek tylko zobowiązujący, do przeniesienia własności konieczne przeniesienie posiadania rzeczy (patrz art. 155 § 2 k.c.) - wydanie rzeczy (należy odróżnić je od odebrania rzeczy)

Podstawowe obowiązki stron umowy sprzedaży Obowiązki kupującego: - zapłata ceny (cena nie musi być wyraźnie określona – można ją określić przez wskazanie podstaw do jej ustalenia – art. 536 § 1 k.c., brak wskazania ceny lub podstaw do jej ustalenia skutkuje nieważnością umowy), może nastąpić w formie gotówkowej lub bezgotówkowej - odebranie rzeczy (brak odebrania rzeczy w terminie stanowi o zwłoce dłużnika) - obowiązek zbadania rzeczy w sposób w danych stosunkach przyjęty lub sprawdzenie ilości rzeczy (przy sprzedaży partii towaru)

Umowa darowizny - umowa nazwana, regulacja ustawowa: KC, art. 888-902 k.c. - umowa konsensualna, jednostronnie zobowiązująca, kauzalna (causa donandi) - strony umowy darowizny – darczyńca i obdarowany - przedmiot zobowiązania darczyńcy – świadczenie polegające na nieodpłatnym przysporzeniu w mieniu obdarowanego kosztem darczyńcy

Forma zawarcia umowy darowizny - oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności (patrz art. 890 § 1 k.c. w zw. z art. 73 § 2 k.c.) - konwalidacja przez wykonanie – jeżeli świadczenie zostanie spełnione, umowa darowizny staje się ważna bez zachowania tej formy (art. 890 § 1 zd. 2 k.c.) - oświadczenie woli obdarowanego – w dowolnej formie (zgodnie z zasadami z art. 60 k.c.)

Umowa najmu - umowa nazwana, regulacja ustawowa (art. 659-692 k.c.) i pozaustawowa (ustawa o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego) - strony umowy najmu: wynajmujący (strona oddająca rzecz do używania), najemca (strona biorąca rzecz w używanie) - umowa zobowiązująca, konsensualna, odpłatna i wzajemna - funkcja społeczno-gospodarcza: uregulowanie czasowego korzystania z cudzej rzeczy - umowa dominująca w grupie tych, które służą umożliwieniu korzystania z cudzych rzeczy lub praw (patrz przepis art. 694 k.c. lub art. 70917 k.c.)

Podstawowe obowiązki stron umowy najmu Obowiązki wynajmującego: - oddanie najemcy rzeczy do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony Obowiązki najemcy: - zapłata wynajmującemu umówionego czynszu - może być ustalone w formie pieniężnej lub w świadczeniach innego rodzaju - jest świadczeniem okresowym, ale dopuszcza się zapłatę czynszu za cały okres najmu jednorazowo

Umowa zlecenie i umowa o świadczenie usług - umowy nazwane, uregulowane w KC (zlecenie – art. 734- 749 k.c., świadczenie usług – art. 750 k.c.) - charakter prawny umowy zlecenie i o świadczenie usług – konsensualna, dwustronnie zobowiązująca, wzajemna - forma – brak ograniczeń co do formy - podmioty – brak ograniczeń podmiotowych - przedmiot zlecenia: dokonanie określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie - przedmiot świadczenia usług: świadczenie usług (wykonywanie czynności faktycznych) dla innej osoby

Przedmiot zlecenia – c.d. - sposób określenia przedmiotu zlecenia – ścisły lub rodzajowy, - sposób rozumienia czynności prawnej w ramach zlecenia szeroki – zarówno czynności prawa materialnego, jak i czynności procesowe - przedmiotem zlecenia mogą być też inne czynności zgodne z prawem niebędące czynnościami prawnymi, a wywołujące skutki prawne - zobowiązanie starannego działania (ryzyko gospodarcze związane z efektem podjętej czynności obciąża dającego zlecenie)

Przedmiot zlecenia – zastępstwo bezpośrednie i pośrednie Zastępstwo bezpośrednie – przyjmujący zlecenie jest pełnomocnikiem dającego zlecenie, działa w jego imieniu i bezpośrednio na jego rzecz (skutek powstaje bezpośrednio po stronie dającego zlecenie) Zastępstwo pośrednie – przyjmujący zlecenie dokonuje czynności w imieniu własnym i na własny rachunek, a następnie przenosi uzyskane prawa na dającego zlecenie, a ten zwalnia go z zaciągniętych zobowiązań

Umowa o dzieło - charakter prawny: dwustronnie zobowiązująca, wzajemna, konsensualna - strony umowy: zamawiający i przyjmujący zamówienie - obowiązki zamawiającego: zapłata wynagrodzenia - obowiązki przyjmującego zamówienie: wykonanie oznaczonego dzieła - pojęcie dzieła: „rezultat wysiłku przyjmującego zamówienie. Cecha ta ściśle związana z dziełem jako zobowiązaniem rezultatu – tj. zobowiązaniem, którego prawidłowe wykonanie wymaga osiągnięcia przez strony oznaczonego, zamierzonego skutku” (tak: Ł. Żelechowski, M. Raczkowski, Komentarz do art. 627 k.c. [w:] K. Osajda, Komentarz...)

Pojęcie dzieła – c.d. - dzieło może mieć charakter materialny lub niematerialny - charakter materialny dzieła – polega na wykonaniu określonej rzeczy przez przyjmującego zlecenie lub na dokonaniu czynności wywołującej dostrzegalną zmianę w świecie zewnętrznym, - umowa o oddanie samochodu do naprawy – umowa mieszana (przechowanie+dzieło, patrz wyrok SN z dnia 25 listopada 2004 r., sygn. akt V CK 235/04) - charakter niematerialny dzieła – w szczególności niematerialny rezultat pracy twórczej, który znajduje ucieleśnienie w przedmiocie materialnym

Umowa deweloperska - charakter prawny: umowa nazwana (regulacja w ustawie o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, dalej: OchrNabU) - strony: deweloper i nabywca - art. 3 pkt 5 OchrNabU – umowa deweloperska – umowa, na podstawie której deweloper zobowiązuje się do ustanowienia lub przeniesienia na nabywcę po zakończeniu przedsięwzięcia deweloperskiego, o którym mowa w art. 1, a nabywca zobowiązuje się do spełnienia świadczenia pieniężnego na rzecz dewelopera na poczet ceny nabycia tego prawa

Umowy majątkowe małżeńskie - Charakter prawny: umowy uregulowane w art. 48-515 k.r.o. - rodzaje umów majątkowych małżeńskich: - umowy rozszerzające wspólność ustawową (art. 48-501 k.r.o.) - umowy ograniczające wspólność ustawową (art. - umowy wprowadzające rozdzielność majątkową (art. 51-511 k.r.o.) - umowy wprowadzające rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (art. 512-515 k.r.o.)

Umowy majątkowe małżeńskie c.d. - Umowy rozszerzające wspólność ustawową - objęcie majątkiem dorobkowym małżonków nie tylko składników określonych w art. 31 k.r.o., ale też w art. 33 k.r.o. z wyłączeniem tych z art. 49 k.r.o. - Umowy ograniczające wspólność ustawową - umowne wyłączenie z części dorobkowej części składników określonych w art. 31 k.r.o. przy zachowaniu pewnej wspólności majątkowej - Brak majątku wspólnego - na skutek umownego wyłączenia wspólności ustawowej przed lub po ślubie lub sądowego zniesienia współwłasności

Źródła E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2017, K. Osajda (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2018, K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz. Art. 450-1088, Warszawa 2018, K. Gromek, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2018