Publiczne prawo gospodarcze mgr Klaudia Krawczyk Instytut Nauk Administracyjnych Zakład Publicznego Prawa Gospodarczego

Plan zajęć 1. Pojęcie PPG oraz zasady ogólne i swoiste. 2. Pojęcie wolności gospodarczej i jej ograniczenia.  3. Pojęcie działalności gospodarczej, przedsiębiorcy i przedsiębiorstwa. Oddziały i przedstawicielstwa przedsiębiorców zagranicznych.  4. Podstawowe obowiązki przedsiębiorców, w tym rejestracja.  5. Koncesje, zezwolenia, licencje, działalność regulowana.

Pojęcie publicznego prawa gospodarczego

Prawo publiczne a prawo prywatne KRYTERIA kryterium interesu publicznego prawo publiczne chroni interes publiczny, prawo prywatne jest stanowione jest ze względu na ochronę jednostki kryterium metody regulacji nierównorzędność podmiotów stosunek administracyjnoprawny – stosunek prawny, w którym podmiot administrujący może władczo rozstrzygać o sytuacji prawnej podmiotu administrowanego władztwo publiczne – atrybut organu władzy publicznej polegający na możności jednostronnego określenia praw i obowiązków drugiego podmiotu jako uczestnika stosunku publicznoprawnego kryterium adresata normy prawo publiczne - co najmniej jednym adresatem jest organ władzy

Prawo gospodarcze Prawo gospodarcze Prywatne Publiczne część systemu prawa obejmująca normy, których przedmiotem jest oddziaływanie państwa na gospodarkę, w tym regulacja zachowań państwa wobec podmiotów działalności gospodarczej Prawo gospodarcze Prywatne Publiczne normy o charakterze cywilnoprawnym normy o charakterze administracyjnym (prawo handlowe) Stosunki pionowe Stosunki poziome

Definicje PPG to prawo, które dotyczy sytuacji prawnej przedsiębiorcy i które, jak każde prawo publiczne, charakteryzuje się tym, że chroni przede wszystkim interes publiczny, oraz co najmniej jednym adresatem jego norm są organy władzy mogące władczo określać sytuację prawną przedsiębiorcy. PPG to całokształt norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa i organów Wspólnoty Europejskiej na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego, a także prywatnego. PPG to prawo ingerencji państwa w sytuację prawną przedsiębiorcy. Publiczne prawo gospodarcze a administracyjne prawo gospodarcze

Definicje Administracyjne prawo gospodarcze – zespół norm regulujących pozycję organów administracji publicznej (organów wykonywania funkcji administracji publicznej) oraz ich sytuację ustaloną w celu określenia statusu podmiotów działalności gospodarczej w formach władczych lub przy stosowaniu innych publicznoprawnych form działania tej administracji (porozumienie administracyjne, związek komunalny).

Publiczne prawo gospodarcze w systemie prawa Prawo konstytucyjne Prawo administracyjne Prawo finansowe Prawo międzynarodowe publiczne Prawo telekomunikacyjne Prawo rynku kapitałowego Prawo bankowe Prawo konkurencji Prawo energetyczne Prawo transportowe

Źródła prawa

Źródła prawa Zgodnie z art. 87 Konstytucji RP aktami prawa powszechnie obowiązującego są: 1) Konstytucja RP, 2) ratyfikowane umowy międzynarodowe, 3) ustawy, 4) rozporządzenia, 5) akty prawa miejscowego. Akty prawa wewnętrznego – m.in. Uchwały RM, zarządzenia PRM i ministrów (art. 93 ust. 2 Konstytucji)

Wybrane regulacje prawne istotne dla PPG TFUE (art. 49-63) Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej art. 75 sdg – zawiera szereg ustaw ustawy dotyczące działalności koncesjonowanej ustawy dotyczące działalności regulowanej Ustawa o świadczeniu usług na terytorium RP Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów Ustawa o gospodarce komunalnej Ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych

Zasady ogólne i swoiste

Zasady ogólne Zasada społecznej gospodarki rynkowej Zasada wolności gospodarczej Zasada ochrony własności Zasada poddania władzy publicznej i jednostki prawu Zasada prawa jednostki do sądu Zasada tworzenia podstaw do zapewnienia dobra publicznego Zasada domniemania realizacji dobra publicznego w formach niewładczych W dziedzinie zarządu mieniem publicznym czynności prawne i inne działania organów administracji powinny być zgodne z normami prawa prywatnego i publicznego Zasada obowiązku podjęcia działania przez organ władzy publicznej, jeżeli dobro publiczne tego wymaga

Zasady ogólne c.d. Zasada równości wobec prawa i władz publicznych Administracja wkracza za pomocą aktów generalnych i administracyjnych w sferę praw i obowiązków jednostki tylko gdy ma do tego wyraźne upoważnienie wynikające z przepisów ustrojowych, materialnoprawnych i proceduralnych zawartych w ustawie Zasada ochrony wolności i praw nabytych Zasada trwałości decyzji Odszkodowanie za straty poniesione wskutek działania władzy publicznej należy się wtedy gdy działanie było niezgodne z prawem oraz jeśli w wyniku legalnego działania władzy nastąpiło odjęcie lub ograniczenie na cele publiczne prawa majątkowego

Zasady ogólne c.d. Zasada społecznej gospodarki rynkowej (art. 20 Konstytucji) Zasada wolności gospodarczej (art. 20 Konstytucji) Ingerencja dopuszczalna jedynie w drodze ustawy oraz ze względu na ważny interes publiczny art. 31 ust. 3 Konstytucji: „Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.” Wolność działalności gospodarczej Ochrona własności prywatnej Solidarność, dialog i współpraca partnerów społecznych

Zasady ogólne c.d. Zasada ochrony własności art. 21, 64 ust. 3 Konstytucji własność jako podstawa wszelkiego obrotu gospodarczego własność zapewnia właścicielowi, w określonych prawem granicach, wyłączność korzystania z danych dóbr zróżnicowanie pod względem podmiotowym i funkcjonalnym: własność prywatna, własność publiczna (Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego)

Zasady ogólne c.d. Zasada poddania władzy publicznej i jednostki prawu Art. 7 Konstytucji „Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.” Art. 77 ust. 2 „Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.” Zasada prawa jednostki do sądu Prawo do zaskarżania przed właściwymi sądami każdego bezprawnego działania lub zaniechania ze strony władzy publicznej, które narusza wolności czy prawa tej jednostki.

Zasady ogólne c.d. Zasada tworzenia podstaw do zapewnienia dobra publicznego Dobro publiczne (interes publiczny) – zaspokojenie pewnych zbiorowych potrzeb uznanych w danym społeczeństwie i w danym czasie za nieodzowne, które nie mogą być zaspokojone spontanicznym, wyłącznie dobrowolnym działaniem jednostek czy ich grup. Zasada domniemania realizacji dobra publicznego w formach niewładczych Formy władcze – np. akty prawa powszechnie obowiązującego, akty administracyjne Formy niewładcze – np. umowy cywilnoprawne, porozumienia administracyjne, umowy administracyjne, czynności społeczno-organizatorskie

Zasady ogólne c.d. W dziedzinie zarządu mieniem publicznym czynności prawne i inne działania organów administracji powinny być zgodne z normami prawa prywatnego i publicznego Zasada obowiązku podjęcia działania przez organ władzy publicznej, jeżeli dobro publiczne tego wymaga Bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania art. 35 i 38 k.p.a, art. 149 i 154 p.p.s.a. Art. 37 k.p.a. § 1. Stronie służy prawo do wniesienia ponaglenia, jeżeli: nie załatwiono sprawy w terminie określonym w art. 35 lub przepisach szczególnych ani w terminie wskazanym zgodnie z art. 36 § 1 (bezczynność); postępowanie jest prowadzone dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy (przewlekłość).

Zasady ogólne c.d. Art. 38. Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn nie załatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo nie załatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 § 2, podlega odpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialności przewidzianej w przepisach prawa. Skarga do Sądu Administracyjnego Art. 149 ppsa § 1. Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a: zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności; zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa; stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania. § 1a. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

Zasady ogólne c.d. Zasada równości wobec prawa i władz publicznych Zasada równości - art. 32 Konstytucji „Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.” Art. 6 sdg Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa. Właściwy organ nie może żądać ani uzależniać swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności od przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa.

Zasady ogólne c.d. Administracja wkracza za pomocą aktów generalnych i administracyjnych w sferę praw i obowiązków jednostki tylko gdy ma do tego wyraźne upoważnienie wynikające z przepisów ustrojowych, materialnoprawnych i proceduralnych zawartych w ustawie Art. 2, 31 ust. 3 Konstytucji Art. 6, 104, 107 k.p.a. Uznanie administracyjne – pozostawienie organowi administracyjnemu pewnego zakresu swobody co do samego podjęcia decyzji bądź co do jej treści. Zasada ochrony wolności i praw nabytych Art. 64 ust. 2 Konstytucji Art. 155, 161 k.p.a.

Zasady ogólne c.d. Zasada trwałości decyzji Art. 110, 155 k.p.a. Wyjątki Wywłaszczenie prawa – art. 161, 163 k.p.a. Art. 163 k.p.a. Organ administracji publicznej może uchylić lub zmienić decyzję, na mocy której strona nabyła prawo, także w innych przypadkach oraz na innych zasadach niż określone w niniejszym rozdziale, o ile przewidują to przepisy szczególne. (np. świadczenia rodzinne, pomoc społeczna) Odszkodowanie za straty poniesione wskutek działania władzy publicznej należy się wtedy gdy działanie było niezgodne z prawem oraz jeśli w wyniku legalnego działania władzy nastąpiło odjęcie lub ograniczenie na cele publiczne prawa majątkowego

Zasady swoiste Zasada ochrony bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego (policja gospodarcza), Zasada ochrony prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej (reglamentacja gospodarcza), Zasada ochrony zasobów narodowych: zasobów naturalnych i dóbr kultury, Zasada ochrony interesów politycznych i gospodarczych państwa w stosunkach z zagranicą, Zasada prawidłowego gospodarowania mieniem publicznym.