KODEKS KARNY WYKONAWCZY KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI SSR Marta Kożuchowska-Warywoda

KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI Art. 79 k.k.w. sąd wzywa skazanego na karę pozbawienia wolności do stawienia się w wyznaczonym terminie w areszcie śledczym położonym najbliżej miejsce jego stałego pobytu sąd może zarządzić doprowadzenie skazanego do aresztu śledczego bez wezwania jeżeli skazany pomimo wezwania nie stawi się – sąd zarządza jego doprowadzenie Art. 80 k.k.w. – kolejność wykonywania kar W przypadku wykonywania kilku kar skutkujących pozbawieniem wolności wykonuje się je w takiej kolejności, w jakiej wpłynęły do wykonania orzeczenia, którymi wymierzono te kary. w ostatniej kolejności wykonuje się kary zastępcze pozbawienia wolności oraz zastępcze kary aresztu za nieuiszczoną grzywnę kary porządkowe i środki przymusu wykonuje się w pierwszej kolejności

KARA POZBAWIENIA WOLNOŚCI Rodzaje zakładów karnych (art. 69 k.k.w.): dla młodocianych dla odbywających karę po raz pierwszy dla recydywistów penitencjarnych dla odbywających karę aresztu wojskowego Systemy wykonywania kary pozbawienia wolności: programowego oddziaływania - młodociani - dorośli skazani, którzy wyrażą zgodę na współudział w opracowaniu i wykonaniu projektu programu oddziaływania terapeutyczny - skazani z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazani za przestępstwa określone w art. 197-203 k.k. popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, - skazani upośledzeni umysłowo, - skazani uzależnieni od alkoholu lub środków odurzających lub psychotropowych - skazani niepełnosprawni fizycznie lub wymagający oddziaływania specjalistycznego, zwłaszcza opieki psychologicznej, lekarskiej lub rehabilitacyjnej Zwykły – art. 98 k.k.w.

ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Obligatoryjne odroczenie kary pozbawienia wolności – art. 150 k.k.w. Przesłanki: ciężka choroba psychiczna albo inna ciężka choroba zagrażająca życiu skazanego mogąca spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo Opinia biegłych: z wniosków końcowych opinii powinny wynikać dwie okoliczności: - skazany cierpi na ciężką chorobę - umieszczenie skazanego w zakładzie karnym może zagrażać jego życiu lub spowodować dla jego zdrowia poważne niebezpieczeństwo Czas trwania odroczenia: przepis – do czasu ustania przeszkody pogląd, iż sąd powinien określić termin czasu trwania odroczenia

ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Fakultatywne odroczenie wykonania kary pozbawienia wolności art. 151 k.k.w. Przesłanki: ciężkie skutki dla skazanego ciężkie skutki dla rodziny skazanego Zbyt ciężkie skutki – klauzula generalna. Okoliczności nie uzasadniające odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności: niemożność spłaty zobowiązań kredytowych skutki stosowania autoagresji choroba najbliższych w sytuacji, w której zająć się nimi może inny członek rodziny Wyjątek od reguły – odroczenie fakultatywne: kobieta w ciąży kobieta w ciągu 3 lat od urodzenia dziecka

ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Art. 151 § 2 k.k.w. fakultatywne odroczenie wykonania kary – jeżeli liczba osadzonych w ZK lub AŚ przekracza w skali kraju ogólną pojemność zakładów: niedopuszczenie do nadmiernego przeludnienia zakładów karnych kara pozbawienia wolności orzeczona w wymiarze nieprzekraczającym 1 roku art. 110 k.k.w. dopuszcza w wyjątkowych wypadkach osadzenie skazanego w celi mieszkalnej, której powierzchnia mieszkalna przypadająca na skazanego wynosi poniżej 3 m2, ale nie mniej niż 2 m2. Nie dotyczy to skazanych: za przestępstwa z użyciem przemocy lub groźby jej użycia określonych w art. 64 § 1 lub 2 k.k. i z art. 65 k.k. skazanych za przestępstwa określone w art. 197-203 k.k. popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych skazanych za przestępstwo, za które orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze przekraczającym 2 lata

ODROCZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Art. 151 § 3 k.k.w. odroczenie może być udzielone kilkakrotnie, łączny okres odroczenia nie może przekroczyć 1 roku okres odroczenia biegnie od daty wydania pierwszego postanowienia w tym przedmiocie. Uchwała SN z 25.02.2009 r. I KZP 32/08 Do łącznego okresu odroczenia kary pozbawienia wolności, określonego w treści art. 151 § 3 k.k.w. stwarzającego możliwość ubiegania się o warunkowe zawieszenie wykonania kary na podstawie art. 152 k.k.w. okres pomiędzy datą zakończenia wcześniej udzielonego odroczenia a datą kolejnego postanowienia o odroczeniu, wlicza się tylko wówczas, gdy wniosek o kolejne odroczenie został złożony przed zakończeniem wcześniej udzielonego okresu odroczenia.

ZAWIESZENIE WYKONANIA KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Przesłanki zawieszenia kary pozbawienia wolności na etapie postępowania wykonawczego art. 152 k.k.w. kara pozbawienia wolności w wymiarze do 1 roku odroczenie wykonania kary trwało nieprzerwanie przez okres 1 roku Uchwała SN z 15.04.1999 r. I KZP 6/99 Przewidziana w art. 152 § 1 k.k.w. możliwość warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności nieprzekraczającej 2 lat (obecnie jednego roku) istnieje także wówczas, gdy co najmniej roczny okres odroczenia wykonania kary pozbawienia wolności dotyczył takiej kary, której wykonania w wyroku sąd warunkowo zawiesił, a następnie zarządził jej wykonanie i to w sytuacji, kiedy zarządzenie wykonania kary było obligatoryjne.

ZAWIESZENIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Stosując warunkowe zawieszenie wykonania kary sąd stosuje przepisy art. 69-75 k.k. obowiązek badania prognozy skazanego ustalenie jego uprzedniej karalności (art. 69 § 3 k.k.) określenie okresu próby możliwość nałożenia na skazanego obowiązków wymienionych w art. 72 k.k. możliwość oddania skazanego pod dozór kuratora Uchwała SN z 21.12.1999 r. I KZP 45/99 Rozpoczęcie odbywania kary pozbawienia wolności nie stoi na przeszkodzie złożeniu wniosku o warunkowe zawieszenie jej wykonania na podstawie art. 152 k.k.w. ani jego faktycznemu rozpoznaniu.

ZAWIESZENIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Postanowienie SN z 19.01.2017 r. sygn. I KZP 13/16 Przepis art. 4 § 1 k.k. znajduje zastosowanie do wszelkich norm karnych mających materialnoprawny charakter, niezależnie od tego w jakiej ustawie zostały zapisane. Przepis art. 152 § 1 k.k.w. zawiera normę o charakterze materialnoprawnym, a zatem jest objęty gwarancjami wynikającymi z treści art. 4 § 1 k.k. Zwrot „czas orzekania” użyty na gruncie art. 4 § 1 k.k. należy rozumieć nie tylko jako czas wydawania wyroku rozstrzygającego o odpowiedzialności karnej oskarżonego, lecz także czas orzekania we wszystkich fazach postępowania karnego, w których ma zapaść rozstrzygnięcie dotyczące losu osoby, przeciwko której toczy się postępowanie. Przepis art. 152 § 1 k.k.w. wprost odwołuje się do regulacji zawartych w k.k. – nakazując odpowiednie stosowanie przepisów art. 69-75 k.k.

ZAWIESZENIE KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Postanowienie SN z 21.03.2017 r. sygn. III KK 415/16 Do 1 lipca 2015 r. przepis art. 152 § 1 k.k.w. dopuszczał warunkowe zawieszenie wykonania kary, jeżeli odroczenie wykonania kary nie przekraczającej 2 lat pozbawienia wolności trwało przez okres co najmniej roku. Natomiast od 1 lipca 2015 r. warunkowe zawieszenie w tym trybie jest możliwe jedynie w przypadku kary pozbawienia wolności nie przekraczającej roku. Art. 4 § 1 k.k. powinien być stosowany w postępowaniu wykonawczym, jeżeli dochodzi w nim do „orzekania o przestępstwie”, w szczególności co do rozmiarów i form orzeczonej wcześniej w wyroku odpowiedzialności karnej sprawcy i dotyczy to m.in. Orzekania w kwestii zastępczej kary pozbawienia wolności, czy też zaostrzenia rygorów wykonywania kary. W każdym z tych postępowań incydentalnych rozstrzygnięcia kształtują dalsze skutki prawno karne, w tym takie, które pogarszają sytuację skazanego.

ZAWIESZENIE KARY POZBAWIENIA WOLNOSCI Postanowienie SN z 23.05.2017 r. III KK 156/17 Reguły intertemporalne określone w art. 4 § 1 k.k. mają zastosowanie do uregulowań zawartych w art. 152 § 1 k.k., a to z uwagi na materialnoprawny charakter tego ostatniego przepisu. Postanowienie SN z 17 maja 2011 r. III K 73/11 Regulacja zawarta w art. 151 § 2 k.k.w. odnosi się jedynie do pierwszego postanowienia orzekającego pozytywnie w przedmiocie odroczenia wykonania kary. Stan faktyczny – postanowienie z 7.03.2005 r. sąd odroczył wykonania kary na okres 6 miesięcy do 7.09.2005 r., w dniu 29.08.2005 r. skazany złożył wniosek o kolejne odroczenie wykonania kary na okres dalszych 6 miesięcy. Kolejnym postanowieniem z dnia 19.09.2005 r. sąd odroczył skazanemu wykonania kary do dnia 7.03.2006 r. - sąd umorzył postępowanie wskazują, iż określony w art. 152 k.k.w. roczny okres odroczenia wykonania kary obejmuje wyłącznie czas określony w postanowieniach sądu, a nie faktyczny okres pobytu skazanego na wolności.

PRZERWA W WYKONANIU KARY POZBAWIENIA WOLNOSCI Przerwa może zostać orzeczona w przypadku odbywania: kary pozbawienia wolności kary zastępczej za grzywnę lub za karę ograniczenia wolności kary aresztu zastępczej kary aresztu za grzywnę Art. 153 § 1 k.k.w. obligatoryjna przerwa do czasu ustania przeszkody: - wykonywanie kary jest niemożliwe z uwagi na ciężką chorobę, również psychiczną - choroba ta uniemożliwia wykonanie kary pozbawienia wolności Art. 153 § 2 k.k.w. fakultatywna przerwa: - ważne względy rodzinne lub osobiste - nie można udzielić przerwy przed upływem 1 roku od ukończenia poprzedniej przerwy i powrotu do ZK

PRZERWA W WYKONYWANU KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Art. 73 a ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii skazany uzależniony od środków odurzających lub substancji psychotropowych, odbywa karę pozbawienia wolności za przestępstwo popełnione w związku z używaniem tych środków lub substancji możliwość udzielenia przerwy w celu podjęcia leczenia lub rehabilitacji. Warunki: wykazanie przez skazanego, że ma zagwarantowane miejsce leczenia lub rehabilitacji w odpowiednim podmiocie leczniczym, odpowiadającym jego potrzebom terapeutycznym; jeżeli skazanemu do końca odbycia kary pozbawienia wolności pozostało nie więcej niż 2 lata.

PRZERWA W WYKONANIU KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Art. 568 k.p.k. – przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności może być zarządzona w toku postępowania o ułaskawienie do czasu zakończenia tego postępowania. przerwę może zarządzić sąd wydający opinię w sprawie ułaskawienia przerwę może zarządzić również Prokurator Generalny w przypadku, gdy szczególnie ważne powody przemawiają za ułaskawieniem, w szczególności krótki okres pozostały do odbycia kary Art. 564 § 1 k.p.k. – opinię w sprawie o ułaskawienie sporządza sąd I instancji, jeżeli w sprawie o ułaskawienie orzekał sąd odwoławczy – sąd I instancji przesyła mu akta wraz z opinią – celem sporządzenia kolejnej opinii.

PRZERWA W WYKONANIU KARY POZBAWIENIA WOLNOŚCI Ponowna przerwa w odbywaniu kary pozbawienia wolności: zasada - po upływie roku od powrotu do ZK celem kontynuowania odbywania kary Wyjątki od zasady: wypadek choroby psychicznej skazanego wypadek innej ciężkiej choroby skazanego inny wypadek losowy   Postanowienie S.A. w Katowicach z 21.07.2015 r. sygn. II AKZW 1178/15 Wypadek losowy uzasadniający orzeczenie przerwy w wykonaniu kary. Nadzór nad skazanym w czasie przerwy Możliwość nałożenia na skazanego następujących obowiązków: utrzymywania kontaktu z kuratorem niezmieniania miejsca pobytu bez zgody kuratora podjęcia starań o znalezienie pracy zarobkowej meldowania się we wskazanej jednostce policji

ODWOŁANIE PRZERWY I ODROCZENIA WYKONANIA KARY Przesłanki fakultatywnego odwołania odroczenia i przerwy: ustanie przyczyny, dla której udzielono odroczenia lub przerwy skazany nie korzysta z odroczenia (przerwy) w takim celu, w jakim go udzielono skazany rażąco narusza porządek prawny skazany nie wykonuje obowiązków określonych w art. 151 § 4 k.k.w. (podjęcie starań w celu znalezienia pracy, zgłaszanie się do właściwej jednostki policji, poddanie się leczeniu lub rehabilitacji).   Przesłanki obligatoryjnego odwołania odroczenia/przerwy: po udzieleniu skazanemu przez kuratora pisemnego upomnienia ponownie zaistnieją okoliczności wskazane w treści art. 156 § 1 i 2 k.k.w. tymczasowe aresztowanie skazanego w czasie odroczenia wykonania kary – kara pozbawienia wolności podlega wykonaniu z mocy prawa.

WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE ART. 155 K.K.W. Przesłanki warunkowego zwolnienia z odbycia reszty kary: przerwa trwała co najmniej 1 tok skazany odbył co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności kara pozbawienia wolności w wymiarze do 3 lat odpowiednie stosowanie art. 77 k.k. ustanawiającego dodatkowe przesłanki w postaci: postawy skazanego właściwości i warunków osobiste okoliczności popełnienia przestępstwa zachowania skazanego po popełnieniu przestępstwa i w czasie odbywania kary uzasadniają przekonanie, że skazany po zwolnieniu będzie stosował się do orzeczonego środka karnego lub zabezpieczającego i przestrzegał porządku prawnego

WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE ART. 155 K.K.W Czas trwania próby: okres próby obejmuje czas pozostały do odbycia reszty kary, nie może być krótszy niż 2 lata i dłuższy niż 5 lat (art. 80 k.k.w.) wymiar okresu próby sąd określa w postanowieniu o udzieleniu warunkowego przedterminowego zwolnienia. Wyjątki: recydywa specjalna wielokrotna (art. 64 § 2 k.k.) okres próby nie może być krótszy niż 3 lata dożywotnie pozbawienie wolności – okres próby wynosi 10 lat Art. 42 § 4 k.k.s. skazany, który uczynił sobie z popełnienia przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu lub popełnił przestępstw skarbowe działając z zorganizowanej grupie – okres próby nie krótszy niż 3 lata.

WARUNKOWE PRZEDTERMINOWE ZWOLNIENIE Obowiązki związane z warunkowym przedterminowym zwolnieniem: dozór kuratora, osoby godnej zaufania lub organizacji obligatoryjny dozór – wobec sprawcy skazanego z art. 197-203 k.k. popełnione w związku z zaburzeniem preferencji seksualnych, młodocianego sprawcy przestępstwa umyślnego, sprawca określony w art. 64 k.k. oraz sprawca skazany na karę dożywotniego pozbawienia wolności obowiązki określone w art. 72 § 1 k.k. w przypadku, kiedy szkoda wyrządzona przestępstwem nie została naprawiona – obowiązek określony w art. 72 § 2 k.k. Art. 169 § 2 k.k.w. – skazany oddany pod dozór jest obowiązany niezwłocznie, najpóźniej w ciągu 7 dni od powzięcia wiadomości o tym, że orzeczono wobec niego dozór – zgłosić się do kuratora zawodowego sądu rejonowego, w okręgu którego dozór ma być wykonywany.

ODWOŁANIE WARUNKOWEGO PRZEDTERMINOWEGO ZWOLNIENIA Obligatoryjne odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia: skazany w okresie próby popełnił umyślne przestępstwo, za które orzeczono karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania Skazany za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej wobec osoby najbliższej lub innej osoby małoletniej zamieszkującej z nim – w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, ponownie używając przemocy lub groźby bezprawnej wobec ww. osób Fakultatywne odwołanie warunkowego przedterminowego zwolnienia: skazany w okresie próby rażąco narusza porządek prawny, w szczególności popełnił inne przestępstwo Skazany uchyla się od dozoru Skazany uchyla się od wykonania nałożonych obowiązków lub orzeczonych środków karnych, przepadku lub środków kompensacyjnych

DOZÓR ELEKTRONICZNY Właściwość sądu penitencjarnego – orzeka na wniosek skazanego, jego obrońcy, prokuratora, sądowego kuratora zawodowego i dyrektora ZK. Przesłanki odbycia kary w systemie dozoru elektronicznego: orzeczono karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 1 roku nie zachodzą przesłanki z art. 64 § 2 k.k. (recydyw wielokrotna) jest to wystarczające dla osiągnięcia celów kary skazany posiada miejsce stałego pobytu osoby pełnoletnie zamieszkujące ze skazanym wyraziły pisemną zgodę obejmująca również przeprowadzanie czynności kontrolnych Skazany, który jeszcze nie rozpoczął odbywania kary: jeżeli względy bezpieczeństwa i poziom demoralizacji, a także inne szczególne okoliczności nie przemawiają za potrzebą osadzenia go w ZK   Skazany, który rozpoczął odbywania kary w ZK: jeżeli przemawia za tym dotychczasowa postawa i zachowanie skazanego.

Wyrok S.A. w Szczecinie z 10.05.2017 r. sygn. AKzw 544/17 DOZÓR ELEKTRONICZNY Wyrok S.A. w Szczecinie z 10.05.2017 r. sygn. AKzw 544/17 Przesłanki udzielenie skazanemu zezwolenia na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego mają charakter ocenny, jednakże sąd nie może skupiać się tylko na okolicznościach dotyczących czynu i czynić je decydującymi, bowiem w tym postępowaniu sąd penitencjarny ma ustalić czy cechy sprawcy, a więc jego postawa, właściwości i warunki osobiste, w różnych ich aspektach, pozwolą w sposób niezakłócony osiągnąć cele szczególno-prewencyjne kary odbywanej w tym systemie. Kodeks karny wykonawczy przewiduje znacznie węższy zakres celów wykonywania kary pozbawienia wolności niż dyrektyw wymiaru kary określonych w art. 53 § 1 k.k., a więc celów którym ma służyć wymiar kary. W postępowaniu wykonawczym „znika” stopień winy, stopień społecznej szkodliwości czynu, a także społeczne oddziaływanie kary.

Postanowienie S.A. w Katowicach z 28.12.2016 r. II AKz 1989/16 DOZÓR ELEKRONICZNY Postanowienie S.A. w Katowicach z 28.12.2016 r. II AKz 1989/16 Zgodę na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego można wyrazić jedynie temu skazanemu, wobec którego orzeczono karę lub kary pozbawienia wolności kolejno odbywane w wymiarze nieprzekraczającym jednego roku, bez względu na to, w jakim wymiarze kara ta lub suma kar pozostała jeszcze do wykonania w momencie rozpoznania wniosku skazanego. Decyzja sądu o skróceniu wykonywania orzeczonej kary na podstawie art. 75 § 3 a k.k. w niczym nie narusza „struktury” kary pozbawienia wolności, w szczególności nie zmienia (obniża) jej wymiaru (wysokości) gdyż skrócenie orzeczonej kary (pozbawienia wolności) na podstawie art. 75 § 3 a k.k. wywołuje taki sam skutek prawny jak zaliczenie na poczet orzeczonej kary np. okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w tej albo innej sprawie, a ów skutek polega na tym, że wykonywania tak „skróconej” kary pozbawienia wolności kara ta w zakresie, w jakim doszło do jej „skrócenia” jest traktowana tak, jakby została już odbyta.

Wyrok S.A. w Szczecinie z 6.10.2017 r. sygn. II AKzw 1165/17 DOZÓR ELEKRONICZNY Wyrok S.A. w Szczecinie z 6.10.2017 r. sygn. II AKzw 1165/17   Warunkiem decydującym o możliwości udzielenia zezwolenia, o jakim mowa w art. 43 la § 1 k.k.w., jest suma kar orzeczonych, a nie wymiar (suma) kar pozostających do odbycia w czasie przeczekania w przedmiocie udzielenia tego zezwolenia. Odroczenie wykonania kary nie znosi (nie eliminuje) wykonalności kary i nie zmienia wzajemnej relacji pomiędzy karami podlegającymi odbyciu kolejno po sobie. Postanowienie S.A. w Krakowie z 20.12.2013 r. II AKz2 1355/13 - postanowienie o odroczeniu wykonania kary jedynie przesuwa w czasie moment faktycznego jej odbycia, nie oznacza natomiast, że kara traci charakter wykonywanej.

DOZÓR ELEKTRONICZNY Postanowienie SA w Katowicach z 21.03.17 r. s. II AKzw 246/17 W chwili orzekania o dopuszczalności tzw. dozoru elektronicznego konieczne jest m.in. ustalenie, które z kar pozbawienia wolności podlegają wykonaniu w jakim zakresie, albowiem to suma kar podlegających wykonaniu, a nie suma kar orzeczonych powinna być rozstrzygającą. Stanowisko to tym bardziej jest przekonujące w świetle ratio legis art. 75 § 3 a k.k., którego podstawą jest wyważenie dolegliwości kary, jaką winien ostatecznie odczuć skazany, w przypadku zarządzenia do wykonania kary warunkowo zawieszonej w kontekście całego przebiegu okresu próby. Skoro zatem skazanemu skrócono wymiar kary zarządzonej do wykonania do 1 roku pozbawienia wolności, winien on móc skorzystać z wszystkich dobrodziejstw jakie się z tym wiążą, w tym i możliwości ubiegania się o odbywanie ww. kary w warunkach SDE.

Dziękuję za uwagę !!!