Nazwa – pojęcie i podziały Zagadnienia wstępne Nazwa – pojęcie i podziały

Nazwa - pojęcie Nazwą jest każde wyrażenie, które w danym języku może pełnić w zdaniu funkcję podmiotu lub orzecznika. Np. „student”, „pierwszy”, „piękno” Budowa nazwy – forma zewnętrzna, na którą składają się wypowiadane słowa lub dźwięki.

Przedmioty, które są oznaczane przez nazwy to desygnaty nazwy Przedmioty, które są oznaczane przez nazwy to desygnaty nazwy. Konotacja – relacja między nazwą a jej znaczeniem. Denotacja – relacja między nazwą a desygnatem, na który nazwa wskazuje. Sposób użycia nazwy (rola znaczeniowa) – supozycje: 1. Supozycja prosta 2. Supozycja formalna 3. Supozycja materialna

Treść nazwy Treść nazwy obejmuje zespół cech przypisany wszystkim desygnatom danej nazwy. Możemy wyróżnić cechy istotne – konstytutywne (jednoznacznie charakteryzujące dany desygnat) i cechy konsekutywne (uzupełniające, dodatkowe).

Podział nazw Ze względu na budowę nazwy n. proste np. „stół”, „drzwi”, „czerwień” n. złożone np. „piękne drzewo”, „człowiek, który właśnie wsiadł do autobusu”

2. Ze względu na treść nazwy - n. jednoznaczne n. wieloznaczne n. równoznaczne

3. Ze względu na sposób wskazania na desygnaty n. indywidualne np. „Wrocław”, „Jan Kowalski” n. generalne np. „samochód”, „książka”

4. Ze względu na przedmioty, do których nazwy się odnoszą n. konkretne np. „pies”, „budynek” n. abstrakcyjne np. „miłość”, „uczucie”

5. Ze względu na jednoznaczność wskazania na desygnat nazwy n. ostre (o wyraźnie oznaczonej treści językowej) np. „kwadrat” n. nieostre (o niewyraźnie oznaczonej treści językowej) np. „strumyk”

6. Ze względu na liczbę desygnatów n. puste (bezprzedmiotowe) np. „kwadratowe koło” n. jednostkowe np. „najwyższa góra na świecie” n. ogólne np. „drzwi”

7. Ze względu na strukturę desygnatów n. zbiorowe np. „las”, „biblioteka” - n. niezborowe np. „drzewo”, „książka”

Treść a zakres nazwy Nazwy równoznaczne – nazwy posiadające tę samą treść. Nazwy równoważne – posiadające ten sam zakres. Zakres nazwy – zbiór desygnatów danej nazwy. Każda nazwa równoznaczna jest zarazem nazwa równoważną, ale nie każda nazwa równoważna jest jednocześnie nazwą równoznaczną.

Stosunki między zakresami nazw Stosunek zamienności Stosunek nadrzędności Stosunek podrzędności Stosunek niezależności Stosunek przeciwieństwa Stosunek sprzeczności Stosunek podprzeciwnieństwa