Raport o sytuacji i perspektywach mikro i małych firm w województwie świętokrzyskim Tomasz Kierzkowski Departament Klienta Biznesowego Kielce, 25 marca 2013

1 Już po raz trzeci na początku roku Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm Dostarczenie unikalnej wiedzy o mikro i małych firmach, które odgrywają znaczącą rolę w gospodarce (1,7 mln firm, 4,5 mln zatrudnionych, 37% PKB), Reprezentatywne wyniki na poziomie krajowym i lokalnym na bazie 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Lepsze rozumienie potrzeb mikro i małych firm oraz poznanie problemów i barier związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, Temat specjalny – e-gospodarka, czyli wykorzystanie technologii informacyjnych w mikro i małych firmach, Jak co roku - 16 konferencji regionalnych (w każdym województwie w marcu-kwietniu 2013 roku), Raport w wersji polskiej i angielskiej udostępniony na stronie Mikro firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników, Małe firmy – przedsiębiorstwa zatrudniające do 49 pracowników,

2 Obniżenie Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Mikro i Małych Firm spowodowane głównie przez znaczący spadek oceny sytuacji gospodarczej i sytuacji branży Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm syntetyczna miara nastrojów właścicieli firm Wskaźniki w ramach badania mogą przyjmować wartości od 50 do 150, przy czym 50 oznacza dużo gorzej, 75 – gorzej, 100 – ani lepiej, ani gorzej, 125 – lepiej, 150 – dużo lepiej 8 obszarów wchodzących w skład Ogólnego Wskaźnika Koniunktury Poprzednie 12 miesięcy Następne 12 miesięcy +~4 -7,6 -4,5 -1,4 -0,9 -0,8 -0,2 -1,0 -0,7 R/R

3 Firmy dużo lepiej oceniają obszary, na które mają wpływ. W porównaniu z ostatnim badaniem, gorsze perspektywy na kolejny rok. Zdecydowanie najniższa ocena - oba czynniki poza zasięgiem wpływu firmy Dużo lepsza ocena. Ostatnie 12 miesięcy ocenione wyżej niż rok temu Najwyższa ocena i najmniejsze zmiany w stosunku do ubiegłorocznych badań Odniesienie do ubiegłorocznego badania

4 Najbardziej stabilna sytuacja firm produkcyjnych, widoczne pogorszenie koniunktury w budownictwie Produkcja - stabilnie, dostosowywanie się do sytuacji rynkowej, innowacyjność, rozwój eksportu, Usługi – najwyższy poziom wskaźnika, chociaż spowolnienie ma wpływ na nastroje przedsiębiorców, Handel – najniższy poziom wskaźnika, często firmy lokalne – wyzwaniem konkurencja dużych firm, Budownictwo – zmniejszanie się portfela zamówień, wzrost opóźnień w terminowym ściąganiu należności Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm

5 Najbardziej obniżył się wskaźnik dla firm lokalnych o długim stażu, najwyższy poziom optymizmu mają młode firmy Obszar działania firmyCzas istnienia Lokalizacja siedziby firmy Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm Zmiana wskaźnika YoY Ocena zwiększa się wraz z rozwojem i poszerzaniem obszaru działania firmy Najwyższy i najbardziej stabilny poziom wskaźnika wśród młodych firm działających do 3 lat. Po raz pierwszy mierzono poziom wskaźnika w zależności od lokalizacji w mieście lub na obszarach wiejskich i nie odnotowano istotnej różnicy w poziomie wskaźnika

6 Województwo świętokrzyskie – trochę oficjalnej statystyki Źródło: Działalność przedsiębiorstw niefinansowych w roku 2010, Główny Urząd Statystyczny Liczba mikro i małych firm Aktywne mikro firmy (2,7%) Aktywne małe firmy1 394 (2,7%) Aktywne mikro i małe firmy na 1000 mieszkańców 37,0 (Polska 44,7) Zatrudnienie Mikro firmy (2,7%) Małe firmy (2,7%) Inwestycje Średnie nakłady (tys. PLN) mikro firmy 28,6 (Polska 15,0) Średnie nakłady inwestycyjne (tys. PLN) małe firmy 247,1 (Polska 320,9) Przychody Średnie przychody (tys. PLN) mikro firmy 436 (Polska 435) Średnie przychody (mln PLN) małe firmy 6,9 (Polska 8,5)

7 Świętokrzyskie: Ogólny Wskaźnik Koniunktury Mikro i Małych Firm nieznacznie niższy niż średnia krajowa Świętokrzyskie: Ocena poprzednich 12 miesięcy niższa niż średnio w Polsce Firmy lepiej niż średnio w Polsce oceniają perspektywy kolejnych 12 miesięcy Podregiony: Najwyższa ocena w podregionie sandomiersko- jędrzejowskim – dużo lepiej ocenione ostatnie 12 miesięcy, Duży spadek Wskaźnika r/r w podregionie kieleckim.

8 Ocena sytuacji w poprzednich 12 miesiącach – w stosunku do średniej krajowej najgorzej ocenione przychody, najlepiej zatrudnienie +2,8 -0,7 -2,0 -1,7 -1,2 -2,1 +0,2 -1,0 -0,4 Świętokrzyskie vs Polska Świętokrzyski e

9 Firmy z województwa świętokrzyskiego z dużo większym optymizmem oceniają następne 12 miesięcy +0,2 +1,2 +0,3 +1,5 +1,1 +0,6 -0,8 -0,6 -1,6 Świętokrzyskie vs Polska Świętokrzyski e

10 Stopniowo zwiększa się wykorzystanie zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Skłonność do korzystania ze źródeł zewnętrznych rośnie wraz z wielkością firmy (co piąta firma mikro oraz co druga firma mała korzysta z finansowania zewnętrznego) Polska: rosnący udział zewnętrznego finansowania działalności bieżącej i inwestycji Finansowanie inwestycji* *Możliwa była więcej niż jedna odpowiedź Finansowanie działalności bieżącej +2 p.p.

11 Polska: przyczyny niekorzystania z finansowania zewnętrznego wynikają przede wszystkim z polityki firm Dostępność do finansowania zewnętrznego nie jest problemem – poziom korzystania z kredytu wynika z polityki samych firm, Potencjał do dalszego wzmocnienia rozwoju polskich przedsiębiorstw poprzez większe wykorzystanie finansowania zewnętrznego, Planowane zmiany w sposobie dystrybucji środków unijnych dla firm (zwrotne instrumenty finansowe), powinny zwiększyć zainteresowanie finansowaniem zewnętrznym

12 W roku 2013 świętokrzyskie firmy znacznie częściej będą korzystać z zewnętrznego finansowania bieżącej działalności Udział finansowania zewnętrznego w ostatnich 12 miesiącach aż o 8 pp. niższy od średniej krajowej – w podregionie sandomiersko-jędrzejowskim jedynie co 10 firma korzystała z finansowania zewnętrznego, W roku 2013 znaczący wzrost popytu na zewnętrzne finansowanie – zwłaszcza w podregionie kieleckim.

13 Odsetek inwestujących firm ze świętokrzyskiego zbliżony do średniej krajowej Odsetek firm inwestujących zmaleje z 44% w roku 2012 do 29% w roku 2013, Faktyczny odsetek inwestujących firm w roku 2013 może być wyższy – w ubiegłych latach rzeczywisty odsetek wyższy od planowanego, Większy odsetek inwestujących firm w podregionie kieleckim.

14 W roku 2013 świętokrzyskie firmy w większym stopniu niż firmy z innych regionów korzystać będą z kredytów inwestycyjnych Kredyt, leasing i dotacje unijne najpopularniejszymi zewnętrznymi źródłami finansowania inwestycji, Korzystanie z kredytu najczęściej deklarowały firmy z podregionu kieleckiego.

15 Polska: Rosnące znaczenie eksportu mikro i małych firm Odsetek mikro i małych eksporterów Wyniki badania dla firm eksportujących +3 p.p. Stopniowy wzrost działalności eksportowej mikro i małych firm (wzrost o + 3 p.p. w okresie 2 lat) Już blisko 200 tysięcy firm deklaruje eksport (12% spośród wszystkich mikro i małych firm), Wyraźnie lepsza ocena sytuacji firmy i przychodów wśród firm eksportowych w porównaniu z pozostałymi przedsiębiorstwami, Przychody z eksportu to jedyny w całym badaniu wskaźnik, którego wartość w roku 2012 przekroczyła poziom z roku 2010.

16 Mniejszy odsetek eksporterów w województwie świętokrzyskim Wzrost odsetka eksporterów w stosunku do poprzednich badań (2% , 6% ), Tendencja pozytywna – coraz więcej firm myśli o eksporcie.

17 Przedsiębiorcy ze świętokrzyskiego dobrze oceniają jakość usług świadczonych firmom przez lokalną administrację Ocena wyższa o 1 pp. od średniej krajowej, Wynik wyższy od średniej krajowej w obu podregionach,

18 Świętokrzyskie: Innowacyjność produktowa mikro i małych firm Odsetek firm wprowadzających innowacje produktowe zbliżony do średniej krajowej, W kolejnych 12 miesiącach większy odsetek innowacyjnych firm w podregionie kieleckim.

19 Bariery rozwoju według mikro i małych firm Po raz pierwszy w ankiecie pytanie o bariery rozwojowe, Największe bariery dla mikro i małych firm są związane z zewnętrznymi uwarunkowaniami prowadzenia działalności gospodarczej, Świętokrzyskie – bariery wymieniane częściej niż średnio w Polsce: Konkurencja innych firm, Przepisy prawne, Zatory płatnicze, Sądownictwo gospodarcze. Niska rentowność działalności, dostęp do programów pomocowych oraz kwalifikacje pracowników nie są takim problemem jak w innych województwach. Właściciele firm byli proszeni o skwantyfikowanie każdej z barier w skali od 1 (brak bariery) do 5 (bardzo ważna bariera)

20 E-gospodarka tematem specjalnym raportu – jak mikro i małe firmy korzystają z technologii informacyjnych? 87% firm wykorzystuje komputery w działalności biznesowej, Chociaż prawie każda mikro i mała firma ma dostęp do Internetu, nie jest on w pełni wykorzystywany w działalności biznesowej.

21 Firmy ze świętokrzyskiego w mniejszym stopniu wykorzystują Internet do prowadzenia działalności gospodarczej Działania reklamowe z wykorzystaniem Internetu Posiadanie strony internetowej W obszarze e-gospodarki wynik wyższy od średniej krajowej w kategorii: (1) korzystanie z bankowości elektronicznej oraz (2) stosowanie oprogramowania wspomagającego zarządzanie firmą. Wykorzystanie Internetu do kontaktu z administracją

22 Praktyczne kwestie wykorzystania technologii informacyjnych w mikro i małych firmach – 6 analiz w Raporcie Nowe technologie informacyjne w zarządzaniu mikro i małymi firmami (Polska Izba Gospodarcza Zaawansowanych Technologii) Rynek IT w Polsce i perspektywy jego rozwoju (Bank Pekao SA) Aspekty prawne prowadzenia sprzedaży i promocji w Internecie (dLK Korus Okoń Radcowie Prawni sp.p.) Tworzenie i zarządzanie stroną internetową (home.pl) Promocja mikro i małej firmy w Internecie (Google Polska) Bankowość elektroniczna dla firm (Bank Pekao SA)

23 Raport w polskiej i angielskiej wersji językowej jest dostępny na stronie internetowej Banku Pekao SA pod adresem: Dziękuję za uwagę!