PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO Mgr Agnieszka Kwiecień - Madej ZACHOWEK PODSTAWY PRAWA CYWILNEGO Mgr Agnieszka Kwiecień - Madej

Cele instytucji Swoboda testowania pociąga za sobą niebezpieczeństwo naruszenia interesów osób najbliższych spadkodawcy, Założenie, że spadek powinny otrzymać osoby z najbliższego kręgu spadkodawcy, Służy ochronie najbliższej rodziny przed legalnymi, zgodnymi z prawem rozrządzeniami majątkowymi spadkodawcy,

Rezerwa a zachowek Rezerwa Zachowek Część rozporządzalna i nierozporządzalna Spadkobiercy konieczni Zachowek Ograniczony krąg uprawnionych Roszczenie o zapłatę określonej sumy

Podmioty uprawnione – art. 991 KC zstępni małżonek rodzice spadkodawcy

Przykład Jeśli spadkodawca zostawił syna, żonę i matkę to wszyscy są w katalogu uprawnionych do zachowku, ALE matka go nie dostanie bo nie dziedziczyłaby z ustawy. Dziedziczyłaby żona z synem – tylko oni są uprawnieni do zachowku!

Wyłączenia: Zachowek nie przysługuje: Osobom, które zostały uznane za niegodne, Zrzekły się dziedziczenia, Odrzuciły spadek Małżonkowi, o który mowa w art. 940 KC, Osobom wydziedziczonym Osoby, o których mowa w pkt. a-c traktowane są jakby nie dożyły otwarcia spadku,

Spadkobiercy uprawnieni do zachowku Możliwa jest sytuacja w której, do zachowku uprawnieni będą spadkobiercy, którzy doszli do dziedziczenia, jeśli ich udział w spadku nie pokrywa należnego zachowku,

2/3 1/2 Wysokość zachowku Trwale niezdolny do pracy, Małoletni, W innych wypadkach, 1/2

Powstanie roszczenia Nieotrzymanie należnego zachowku w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny, powołania do spadku, zapisu, Roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej

Zobowiązani z tytułu zachowku Spadkobiercy powołani do dziedziczenia Osoby na rzecz których zostały uczynione zapisy windykacyjne: Odpowiedzialność posiłkowa, Ograniczona do wartości wzbogacenia, Jeśli jest kilku zapisobierców odpowiadają solidarnie Obdarowani

Odpowiedzialność obdarowanych - art. 994 KC (!) Darowizny niepodlegające zaliczeniu: Drobne, zwyczajowo w danych stosunkach przyjęte, Dokonanych więcej niż 10 lat przed otwarciem spadku na rzecz innych osób niż spadkobiercy i uprawieni do zachowku, A contrario darowizny uczynione na rzecz spadkobierców i uprawnionych do zachowku zaliczają się bez względu na to kiedy zostały dokonane!

Syn Córka Obliczanie zachowku Udział Wysokość zachowku Substrat zachowku Syn 1/2 2/3 lub 1/2 Córka

Obliczanie substratu zachowku SA w Białymstoku I ACa 302/13 – jak obliczyć substrat zachowku: a. obliczenie czystej wartości spadku = aktywa – pasywa b. darowizny dokonane przez spadkodawcę i zapisy windykacyjne Darowizna – stan z chwili dokonania, wartość z chwili ustalania zachowku

Przedawnienie roszczenia o zachowek 1007 KC 5 lat od ogłoszenia testamentu Ogłoszenie testamentu ustnego spisanego – art. 654 KPC Testament ustny niespisany – przesłuchanie ostatniego świadka testamentu ustnego jest równoznaczne z ogłoszeniem testamentu

Dziedziczenie roszczenia o zachowek Art.. 1002 KC Roszczenie z tytułu zachowku przechodzi na spadkobiercę osoby uprawnionej do zachowku, tylko wtedy, gdy spadkobierca ten należy do osób uprawnionych do zachowku po pierwszym spadkodawcy.

Przykład Spadkodawca ma syna i córkę. Zostawia testament na córkę. Syn ma syna (wnuka I spadkodawcy). Syn umiera. Uprawnionym z zachowku jest teraz wnuk, nawet jeśli jest małoletni to jego roszczenie wynosi 1/2 . Gdyby syn zostawił testament na sąsiadkę to ona nie odziedziczy roszczenia o zachowek. W tej sytuacji syn (wnuk) też go nie odziedziczy bo nie jest spadkobiercą.

Kazus Przychodzi do kancelarii Dariusz i mówi, że zmarł jego ojciec Mariusz, pozostawiwszy mu w testamencie cały majątek. Do Dariusza zgłosił się ostatnio brat ojca – Grzegorz, który po brata nie otrzymał nic i domaga się wypłaty zachowku. Grzegorz twierdzi, że należy mu się zachowek w wysokości ¾ udziału. Wyjaśnij Dariuszowi jego sytuację.