Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego Gospodarka niskoemisyjna w perspektywie finansowej UE 2007-2013 i 2014-2020 województwa mazowieckiego 29 czerwca 2016 Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego w kształtowaniu niskoemisyjnej gospodarki. Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007- 2013 poprzez dofinansowanie projektów z zakresu gospodarki niskoemisyjnej, w znacznym stopniu przyczynił się do polepszenia stanu środowiska na terenie Mazowsza Promowanie gospodarki niskoemisyjnej –to jeden z głównych obszarów wsparcia w perspektywie finansowej UE Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego 2014-2020 Regionalne Programy Operacyjne Województwa Mazowieckiego mają swój udział w kształtowaniu niskoemisyjnej gospodarki. Samorząd Województwa Mazowieckiego motywuje mieszkańców regionu do troski o klimat poprzez udzielenie dofinansowania na realizację projektów realizowanych w ramach Działania 4.3 Ochrona powietrza, energetyka RPO WM 2007-2013, ale także kierując środki na realizację założeń RPO WM 2014-2020 dedykując działaniom niskoemisyjnym całą IV oś priorytetową o nazwie – Przejście na gospodarkę niskoemisyjną

Regionalny Program Operacyjny Województwa Mazowieckiego 2007- 2013 Główny obszar wsparcia realizujący cel niskoemisyjnej gospodarki to efektywność energetyczna i odnawialne źródła energii ze wsparciem 61,6 mln € pochodzących z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Efekty: zrealizowano 28 inwestycji z zakresu odnawialnych źródeł energii oraz 38 projektów termomodernizacyjnych budynków użyteczności publicznych. 14,5 mln EUR zostało skierowane na podobne działania w ramach instrumentu finansowego – inicjatywa JESSICA (udzielono 18 pożyczek na realizację projektów). Dotychczas realizowane w tym obszarze projekty przyczyniły się do: budowy instalacji OZE o łącznej mocy prawie 51 MW, oszczędności energii pierwotnej o wartości blisko 415 tys. GJ rocznie, zmiany emisji głównych zanieczyszczeń powietrza, tj. dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłów, dwutlenku węgla łącznie o prawie 72 tys. ton rocznie. Podstawową decyzją mającą na celu przechodzenie Mazowsza na gospodarkę niskoemisyjną było skierowanie w RPO WM 2007-2013 kwoty 61 646 276 euro na działania związane z efektywnością energetyczną i odnawialnymi źródłami energii. Dzięki przyznanemu dofinansowaniu możliwe było zrealizowanie 28 inwestycji z zakresu odnawialnych źródeł energii oraz 38 projektów termomodernizacyjnych budynków użyteczności publicznych. Ponadto 14,5 mln euro zostało skierowane na podobne działania w ramach instrumentu finansowego – inicjatywa JESSICA (udzielono 18 pożyczek na realizację projektów). Dotychczas realizowane w tym obszarze projekty przyczyniły się do: - budowy instalacji OZE o łącznej mocy prawie 51 MW, - oszczędności energii pierwotnej o wartości blisko 415 tys. GJ rocznie, zmiany emisji głównych zanieczyszczeń powietrza, tj. dwutlenku siarki, tlenków azotu, pyłów, dwutlenku węgla łącznie o prawie 72 tys. ton rocznie. JESSICA: Najważniejszą zaletą Inicjatywy Jessica jest jej zwrotny charakter, który w obliczu utrudnionego dostępu do finansowania zewnętrznego, umożliwia zwiększenie efektywności interwencji publicznej. Należy również podkreślić, iż efekty wdrożenia Inicjatywy to nie tylko korzyści o charakterze społeczno-gospodarczym, lecz także wielkie doświadczenie na kontynuację tego typu projektów w obecnej perspektywie finansowej 2014-2020.

Alokacja decyzja ZWM 4.11.2014 (EUR) Plan finansowy w podziale na osie priorytetowe w ramach RPO WM 2014-2020 Oś priorytetowa Fundusz Alokacja decyzja ZWM 4.11.2014 (EUR) % alokacji programu SUMA OP 1 - Badania i innowacje w nauce oraz gospodarce EFRR 278 217 130 13% SUMA OP 2 - Wzrost e-potencjału Mazowsza 153 599 843 7% SUMA OP 3 - Rozwój potencjału innowacyjnego i przedsiębiorczości 213 369 786 10% SUMA OP 4 - Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 324 359 153 16% SUMA OP 5 – Gospodarka przyjazna środowisku 91 442 566 4% SUMA OP 6 - Jakość życia 116 411 947 6% SUMA OP 7 - Rozwój regionalnego systemu transportowego 367 285 892 18% SUMA OP 8 - Rynek pracy EFS 137 885 055 SUMA OP 9 - Wspieranie włączenia społecznego i walka z ubóstwem 172 375 061 8% SUMA OP 10 - Edukacja dla rozwoju regionu 161 901 986 SUMA OP 11 - Pomoc Techniczna 72 991 719 3% SUMA 1 544 686 317 74% EFS, w tym bez PT 545 153 821 26% 472 162 102 23% EFRR/EFS 2 089 840 138 100% Plan finansowy w podziale na osie priorytetowe w ramach RPO WM 2014-2020 został zaprezentowany w załączonej tabeli. Kolorem zielonym została zaznaczona IV oś priorytetowa o nazwie – Przejście na gospodarkę niskoemisyjną, dedykowana działaniom niskoemisyjnym. Należy zwrócić uwagę iż stanowi ona drugą co do wielkości pod względem alokowania środków finansowych UE, oś priorytetową w całym Programie, co świadczy wysokim poziomie wagi jaką Samorząd Województwa Mazowieckiego przywiązuje do działań energetyczno-klimatycznych.

Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii 37 707 260 EUR Oś Priorytetowa IV Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 324 359 153 EUR Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii 37 707 260 EUR Typy projektów: Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych Sieci dystrybucyjne średnich i niskich napięć Cel Wskaźnik   Jednostka pomiaru Fundusz Wartość docelowa (2023) Dodatkowa zdolność wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych MW EFRR 40 Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych tony równoważnika CO 2 50 000 AD 1. W ramach Działania wsparciem zostaną objęte projekty polegające na budowie, rozbudowie oraz przebudowie infrastruktury mające na celu produkcję energii elektrycznej i/lub cieplnej. W szczególności inwestycje w budowę/przebudowę:  instalacji/jednostek wytwórczych energii elektrycznej/ cieplnej przy wykorzystaniu energii wiatru, słońca (fotowoltaika, kolektory słoneczne), biomasy, biogazu, geotermii, pomp ciepła oraz wody (wraz z ewentualnym podłączeniem do sieci dystrybucyjnej/przesyłowej);  instalacji do produkcji biokomponentów i biopaliw II i III generacji. Wsparciem objęte będą urządzenia bądź instalacje do produkcji energii elektrycznej lub cieplnej, których łączna maksymalna moc zainstalowana nie będzie przekraczała następujących limitów: - energia wodna - do 5 MWe, - energia wiatru - do 5 MWe, - energia słoneczna - do 2 MWe/MWt, - energia geotermalna - do 2 MWt/ MWe, - energia biogazu - do 1 MWe, - energia biomasy - do 5 MWt/MWe, AD 2. Sieci dystrybucyjne średnich i niskich napięć  budowa lub przebudowa sieci skutkującej zwiększeniem przepustowości infrastruktury elektroenergetycznej oraz umożliwiających przyłączanie jednostek wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Projekty będą realizowane dotyczyć będą sieci dystrybucyjnej średniego i niskiego napięcia poniżej 110 kV.

Działanie 4.2 Efektywność energetyczna 78 621 521 EUR Typy projektów: Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej Termomodernizacja wielorodzinnych budynków mieszkalnych Wysokosprawna kogeneracja Cel Oś Priorytetowa IV Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 324 359 153 EUR Wskaźnik   Jednostka pomiaru Fundusz Wartość docelowa (2023) Liczba zmodernizowanych energetycznie budynków szt. EFRR 400 Zmniejszenie rocznego zużycia energii pierwotnej w budynkach publicznych kwh/rok 109 000 000 Liczba gospodarstw domowych z lepszą klasą zużycia energii gospodarstwa domowe 7 300 Moc zainstalowana energii elektrycznej i cieplnej MW 13 Szacowany roczny spadek emisji gazów cieplarnianych tony równoważnika CO 2 78 500 AD. 1 i 2 W ramach wspierane będą inwestycje z zakresu poprawy efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej oraz wielorodzinnych budynków mieszkalnych w szczególności promując jej kompleksowy wymiar tj. głęboką modernizację energetyczną, w tym z możliwością wymiany źródeł ciepła oraz możliwością zastosowania odnawialnych źródeł energii . W ramach modernizacji energetycznej wsparcie będzie skierowane na bardzo szeroki zakres prac, w tym m.in:  ocieplenie obiektu: wymiana okien, drzwi zewnętrznych;  wymiana oświetlenia na energooszczędne;  przebudowę systemów grzewczych (wraz z wymianą źródła ciepła na bardziej efektywne energetycznie i ekologiczne lub podłączenie do sieci ciepłowniczej/chłodniczej)  instalacja/przebudowa systemów chłodzących, w tym również z zastosowaniem OZE;  budowa i przebudowa systemów wentylacji i klimatyzacji wraz z rekuperacją;  zastosowanie automatyki pogodowej; zastosowanie systemów zarządzania energią w budynku itp. AD 3. Wspierane będą inwestycje z zakresu budowa, rozbudowa jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w wysokosprawnej kogeneracji w tym również z OZE,  przebudowa jednostek wytwarzania ciepła, w wyniku której jednostki te zostaną zastąpione jednostkami wytwarzania energii w wysokosprawnej kogeneracji,

Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza 208 030 372 EUR Poddziałanie 4.3.1 Ograniczanie zanieczyszczeń powietrza i rozwój mobilności miejskiej - 111 124 789 EUR Poddziałanie 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT - 96 905 583 EUR Typy projektów: Ograniczenie ,,niskiej emisji” Sieci ciepłownicze i chłodnicze Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej Energooszczędne oświetlenie zewnętrzne (ulic, placów i dróg) Oś Priorytetowa IV Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 324 359 153 EUR AD 1. Ograniczenie ,,niskiej emisji W ramach działania wsparcie udzielane będzie na realizację projektów dotyczących likwidacji „niskiej emisji” w regionie. Interwencja w działaniu będzie skierowana na realizację przyłączy do sieci ciepłowniczej/chłodniczej oraz wymianę starych kotłów, pieców, urządzeń grzewczych wykorzystujących paliwa stałe na źródła ciepła spalające biomasę lub wykorzystujące paliwa gazowe w tym również z zastosowaniem mikrokogeneracji.  wymiana czynnika grzewczego (kotłów, pieców, urządzeń grzewczych) w gospodarstwach domowych  wymiana czynnika grzewczego (kotłów, pieców, urządzeń grzewczych) w ramach lokalnych źródeł ciepła tj. kotłowni zasilających kilka budynków oraz kotłowni osiedlowych  podłączenie do sieci ciepłowniczej/chłodniczej AD 2. Sieci ciepłownicze i chłodnicze  budowa lub przebudowa sieci ciepłowniczej i chłodniczej spełniającej wymogi „efektywnego systemu ciepłowniczego i chłodniczego”39 w celu przyłączenia nowych odbiorców do sieci (w szczególności w celu likwidacji indywidualnych i zbiorowych źródeł niskiej emisji)  modernizacja sieci cieplnej/chłodniczej w celu redukcji strat energii w procesie dystrybucji ciepła, również poprzez wdrażanie systemów zarządzania ciepłem i chłodem wraz z infrastrukturą wspomagającą. AD 3. Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej: Interwencja podejmowana w ramach Działania ukierunkowana jest na zwiększenie roli transportu miejskiego, jako alternatywy dla motoryzacji indywidualnej w miastach oraz ich obszarach funkcjonalnych. Realizowane będą przedsięwzięcia służące zwiększeniu wykorzystania niskoemisyjnego transportu zbiorowego i innych przyjaznych środowisku form mobilności miejskiej. Tj. autobusy niskoemisyjne, Parkingi ,,Parkuj i Jedź”, Ścieżki i infrastruktura rowerowa, Organizacja i zarządzanie ruchem – ITS AD 4 w ramach ZIT realizowane będą inwestycje z zakresu polityki parkingowej- Parkingi ,,Parkuj i Jedź” , Ścieżki i infrastruktura rowerowa

Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza 208 030 372 EUR Cel Oś Priorytetowa IV Przejście na gospodarkę niskoemisyjną 324 359 153 EUR Wskaźnik   Jednostka pomiaru Fundusz Wartość docelowa (2023) Liczba zakupionych lub zmodernizowanych jednostek taboru pasażerskiego w publicznym transporcie zbiorowym komunikacji miejskiej szt. EFRR 10 Długość wybudowanych lub przebudowanych dróg dla rowerów km 150 Liczba wybudowanych lub przebudowanych obiektów "parkuj i jedź” 18 Liczba miejsc postojowych w wybudowanych obiektach „parkuj i jedź” 1 900 Długość sieci ciepłowniczej 19

Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie 2015/2016 Typ projektu Termin Alokacja EUR Działanie 4.1 Odnawialne źródła energii typ projektu „Infrastruktura do produkcji i dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych” 30.05.2016 -26.09.2016 10 000 000 Działanie 4.3.2 Mobilność miejska w ramach ZIT typ projektu – Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej – ZIT - Parkingi ,,Parkuj i Jedź” 31.03.2016 -29.07.2016 15 000 000 typ projektu – Rozwój zrównoważonej multimodalnej mobilności miejskiej – ZIT - Ścieżki i infrastruktura rowerowa 29.02.2016 -29.07.2016 43 848 065 Działanie 4.2 Efektywność energetyczna typ projektu - Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej 31.12.2015 -16.05.2016 14 000 000

Harmonogram planowanych do ogłoszenia naborów wniosków o dofinansowanie w II połowie 2016 r. Typ projektu Termin Alokacja EUR Działanie 4.2 Efektywność energetyczna typ projektu - Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej październik 2016 15 076 248 grudzień 2016 19 655 380 Działanie 4.3 Redukcja emisji zanieczyszczeń powietrza typ projektu: Mobilność miejska Projekty kompleksowe, obejmujące: Centra przesiadkowe P+R, Ścieżki rowerowe, Autobusy niskoemisyjne, Inteligentne Systemy Transportu Oświetlenie uliczne wrzesień 2016 25 675 492 typ projektu : Ścieżki i infrastruktura rowerowa 10 000 000

Instrumenty finansowe – kontynuacja działań w RPO WM 2014-2020 Działania z zakresu efektywności energetycznej, rewitalizacji obszarów zmarginalizowanych, odnawialnych źródeł energii oraz w zakresie innowacji w MŚP. Środki do dyspozycji EBI - 100 mln EUR. Instrumenty finansowe: 26 stycznia 2016 r. Zarząd Województwa podjął decyzję o powierzeniu EBI zadań dotyczących wdrażania instrumentów finansowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020, w ramach którego będą realizowane działania z zakresu efektywności energetycznej, rewitalizacji obszarów zmarginalizowanych, odnawialnych źródeł energii oraz w zakresie innowacji w MŚP. Na realizację tych działań zaplanowano środki w łącznej wysokości 100 mln euro. Przy czym szacunkowo przyjmuje się, że na działania innowacyjne dla MŚP przypadnie kwota w wysokości 54,07 mln euro, na działanie w zakresie odnawialnych źródeł energii (OZE) alokacja wyniesie 6,50 mln euro, na działanie efektywności energetycznej - 18,5,00 mln euro oraz rewitalizację obszarów zmarginalizowanych – 25,00 mln euro. Jednak o tym, jak będą wdrażane nowe działania, będzie wiadomo w drugiej połowie roku po podpisaniu umowy z EBI.

Dziękuję za uwagę!