Obieg i archiwizacja dokumentów dr Krzysztof Koźmiński Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

Decyzja administracyjna jako akt administracyjny * decyzja = jedna z prawnych form działania administracji „Jest ona władczym, jednostronnym oświadczeniem woli organu administracji publicznej, opartym na przepisach prawa administracyjnego i określającym sytuację prawną konkretnie wskazanego adresata (strony) w indywidualnie oznaczonej sprawie“ M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne..., s. 142. * art. 104 k.p.a. (decyzja rozstrzyga sprawę co do istoty w całości lub części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji

Przykłady z orzecznictwa: „Nie można mówić o załatwieniu sprawy w rozumieniu art. 104 k.p.a., jeżeli decyzja została sporządzona przez organ, ale nie została doręczona. Taką decyzją ani organ ani strona nie są związani.“ Wyrok NSA z dnia 27 listopada 2012 r., sygn. akt II GSK 1708/11 „Niedopuszczalne jest domniemanie formy działania organu w postaci decyzji administracyjnej; musi ono wynikać z powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego.“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 18 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Wa1368/12 „Nie można domniemywać stosowania władczej i jednostronnej formy działania, jaką jest decyzja administracyjna, tylko z okoliczności sprawy lub z samego przepisu art. 104 k.p.a, ani też z art. 7 u.s.g. lub art. 6 u.s.w., lecz podstawę do jej wydania trzeba wyprowadzić z powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego“ Wyrok NSA z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt II GSK 911/11

Przykłady z orzecznictwa: „To nie forma, lecz treść merytoryczna decyduje o tym, z jakim rodzajem aktu administracyjnego mamy do czynienia w konkretnej sprawie. Wydanie postanowienia, które mylnie nazwano decyzją, nie powoduje, że mamy do czynienia z decyzją. Podobnie jak w przypadku decyzji, nadanie mylnej nazwy postanowieniu nie zmienia jego charakteru prawnego.“ Wyrok NSA z dnia 15 czerwca 2012 r., sygn. akt II OSK 497/11 „Za decyzję administracyjną uznaje się takie oświadczenie woli organu administracji, które wywiera skutki prawne w sferze stosunku administracyjnoprawnego (ukształtowanie, zmiana lub wygaśnięcie tego stosunku).“ Wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2012 r., sygn. akt 654/11

Przykłady z orzecznictwa: „Zalecenia pokontrolne nie są decyzją administracyjną, gdyż nie zawierają woli organu, a jedynie opis stwierdzonych nieprawidłowości i wskazania co do ich naprawy. Zalecenia w żadnym przypadku nie mogą zostać uznane za rozstrzygnięcie o istocie sprawy.“ Postanowienie WSA w Warszawie z dnia 7 października 2011, sygn. akt VI SA/Wa 1663/11. „Przyznanie lub odmowa przyznania zasiłku osobie czasowo pozostającej bez pracy jest decyzją administracyjną. Jest to bowiem rozstrzygnięcie sprawy administracyjnej aktem jednostronnym skierowanym na zewnątrz i regulującym uprawnienia indywidualne“ Wyrok NSA z dnia 8 lutego 1983 r., sygn. akt SA/Wr 559/82.

Przykłady z orzecznictwa: „Decyzja o umorzeniu postępowania jest decyzją o znaczeniu czysto procesowym, formalnym i kończy sprawę w danej instancji w "inny sposób" niż poprzez jej rozstrzygnięcie co do istoty w całości lub części.“ Wyrok WSA w Krakowie z dnia 15 października 2012 r., sygn. akt II SA/Kr 661/12 „Przepis art. 104 k.p.a. przewiduje formę decyzji dla rozstrzygnięcia sprawy co do istoty, a nie poszczególnych kwestii wynikających z toku postępowania. Forma decyzji odnosi się zatem do decyzji merytorycznych sprawy, natomiast w formie postanowienia rozstrzyga się wszelkie sprawy wynikające w toku postępowania w indywidualnych sprawach stosownie do art. 123 § 2 k.p.a.“ Wyrok NSA z dnia 1 lutego 2012 r., sygn. akt II OSK 2153/10

Przykłady z orzecznictwa: „...zdaniem Sądu, nie można podzielić poglądu Skarżącej, wskazującego na to, iż unieważnienie egzaminu powinno zyskać formę decyzji administracyjnej. W świetle wcześniejszych ustaleń prawnych i uwag niewątpliwym jest jednak, iż jest to akt mieszczący się w imperium organów, stanowiący realizację jednego z zadań zleconych organom na podstawie ustawy i w konsekwencji także rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu. W związku z tym, że unieważnienie nie ma formy decyzji... postępowania w przedmiocie unieważnienia egzaminu maturalnego nie można potraktować jako typowego postępowania administracyjnego, m.in. z uwagi na fakt, że podmioty przeprowadzające wskazane wyżej czynności są od siebie niezależne, zaś ich czynności - niezaskarżalne, a ponadto, żaden przepis prawa nie daje im upoważnienia do wydawania w tym zakresie decyzji administracyjnych” Wyrok NSA z dnia 6 grudnia 2007 r., sygn. akt I OSK 838/07

Przykłady z orzecznictwa: „Brak rozstrzygnięcia o istocie sprawy uniemożliwia zakwalifikowanie pisma jako chociażby ułomnej decyzji.“ Postanowienie NSA z dnia 10 marca 2011 r., sygn. akt I OSK 229/11 „Nie można domniemywać władczej i jednostronnej formy działania, jaką jest decyzja administracyjna, tylko z okoliczności sprawy lub z samego przepisu art. 104 k.p.a., lecz podstawę prawną do wydania decyzji trzeba wyprowadzić z powszechnie obowiązujących przepisów prawa materialnego.“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 4 grudnia 2008 r., sygn. akt I SA/Wa 708/08 „Wniosek o zwrot czesnego za jeden semestr studiów magisterskich, z powodu nieprzystąpienia do egzaminów, nie podlega rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej w rozumieniu art. 104 k.p.a.“ Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 15 lipca 2008 r., sygn. akt II SA/B320/08

Przykłady decyzji administracyjnych: a) odmowa zwrotu prawa jazdy po jego zatrzymaniu (wyrok NSA z dnia 28 listopada 1984 r., sygn. akt SA/Wr 566/84); b) odmowa lub zwolnienie od uiszczania opłaty za zajęcia dydaktyczne na studiach zaocznych (postanowienie NSA z dnia z dnia 12 stycznia 2000 r., sygn. akt II SA/Wr 499/99); c) przyjęcie kandydata na aplikację notarialną (wyrok NSA z dnia 4 marca 1999 r., sygn. akt II SA 1537/98); d) odmowa Ministra Sprawiedliwości przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe w innym sądzie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 lutego 1998 r., sygn. akt II RN 116/97) e) decyzja organu szkoły wyższej o skreśleniu studenta z listy studentów (wyrok NSA z dnia 19 grudnia 1985 r., sygn. akt SA/Gd 577/85)

Przykłady aktów administracji publicznej, które nie są decyzjami administracyjnymi: a) maszynowe wypisy urządzenia liczącego, określające liczbę rozmów telefonicznych i wykazujące wysokość należnej opłaty za użytkowanie aparatu telefonicznego (wyrok NSA z dnia 20 marca 1981 r., sygn. akt SA 317/81) b) zgoda dziekana wydziału na podjęcie przez studenta studiów na innym kierunku (wyrok NSA z dnia 16 czerwca 1987 r., sygn. akt SA/Wr 227/87) c) akty organów uczelni dotyczące przyznanie, odmowy przyznana, cofnięcia stypendium socjalnego studentowi (postanowienie NSA z dnia 16 kwietnia 1987 r., sygn. akt I SA 448/87) d) ocena z egzaminu praktycznego na prawo jazdy (postanowienie NSA z dnia 29 maja 2008 r., sygn. akt II SA/Bk 22/08)

Art. 3. § 1. Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. § 2. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na: 1) decyzje administracyjne; 2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty; 3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie; 4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa....

“...ustawodawca przyznał sądom administracyjnym kompetencję do orzekania o zgodności z prawem takich aktów administracji publicznej, które nie są decyzjami administracyjnymi, ani też postanowieniami. Akty te ponadto muszą mieć charakter publicznoprawny...“ A. Kabat, Komentarz do art. 3 ustawy-Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, LEX. - w bogatym orzecznictwie sądów administracyjnych za „inny akt lub czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa” uznawano np. zarządzenie pokontrolne o którym mowa w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 czerwca 2009 r., sygn. akt: II GSK 1009/08) Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącej przedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, można wnieść po uprzednim wezwaniu na piśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności – do usunięcia naruszenia prawa. (art. art. 52 par. 3 p.p.s.a)

Rodzaje decyzji administracyjnych 1. a) deklaratoryjne b) konstytutywne 2. a) stanowcze (definitywne) b) prowizoryczne (tymczasowe) *(tylko w sprawach, w ktorych występuje problem zagadnienia wstępnego) 3. a) pozytywne *(przyznające stronie uprawnienie albo realizujące żądanie strony – np. decyzja o zmianie nazwiska) b) negatywne *(odmawia przyznania prawa albo nie uwzględnia żądania – np. zakaz odbycia imprezy artystycznej)

a) wydawane niezależnie od woli adresata 4. a) wydawane niezależnie od woli adresata b) wydawane na skutek woli stron 5. a) swobodne *(wydawane w ramach tzw. uznania administracyjnego) b) związane *(przepisy nie pozostawiają organom luzu interpretacyjnego) 6. a) ostateczne *(nie służy na nie odwołanie w administracyjnym toku instancji) b) nieostateczne *(przysługuje na nie zwyczajny środek zaskarżenia: odwołanie i wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy)

Deklaratywność vs. konstytutywność „Zgodnie z podziałem na akty konstytutywne i deklaratoryjne, tylko pierwsze z nich tworzą, zmieniają lub uchylają stosunki administracyjnoprawne, natomiast drugie jedynie nadają istniejącym już stosunkom określony kształt prawny. Różnica w sposobie kształtowania stosunków prawnych w obu przypadkach wynika z innego zdeterminowania podstawą prawną. Skutek aktu konstytutywnego powstaje z mocy danego aktu, a nie z mocy ustawy, która ustala tylko możliwość konkretyzacji swych postanowień i wyznaczenia jej własnych skutków przez akt administracyjny. Z kolei zadaniem aktów deklaratoryjnych jest potwierdzenie skutków prawnych, które wynikają wprost z ustawy i są przez nią zdeterminowane. Akt deklaratoryjny obowiązuje ex tunc, natomiast „stwarza nową sytuację prawną przez to, iż to, co było dotąd w sferze uprawnień czy obowiązków wynikających z aktu normatywnego (generalnego), jest w drodze takiego aktu realizowane”. Skutek decyzji deklaratoryjnej jest więc skutkiem ipso iure, który istnieje od chwili wypełnienia stanu faktycznego normy, a wydanie decyzji deklaratoryjnej oznacza autorytatywne stwierdzenie pewnego faktu. „Konieczność wydania takiego aktu wynika z potrzeb etapu realizacji prawa, w którym ze skutków prawnych wyciągane są doniosłe konsekwencje praktyczne”. J. Goździewicz-Biechońska, Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (cechy szczególne), PiP 2010/2/95-108.

„W nauce prawa administracyjnego ukształtowany został doktrynalny podział decyzji na konstytutywne i deklaratoryjne; jednocześnie wskazywano, że jest to podział zawodny, sporny i w dalszym ciągu wywołujący dyskusje. Decyzje konstytutywne i deklaratoryjne różnią się treścią i skutkiem prawnym, który wywołują. I tak, należy wskazać, że: - decyzja konstytutywna, jest tego rodzaju aktem administracyjnym, na podstawie którego powstaje, zmienia się lub gaśnie konkretny stosunek prawny; do sfery prawnej danego podmiotu decyzja ta wprowadza zawsze coś nowego, dotychczas nie istniejącego, z reguły poprzez rozszerzenie lub zwężenie zakresu jego uprawnień lub obowiązków. Oddziaływanie decyzji na sferę prawną rozpoczyna się z chwilą jej doręczenia; - decyzja deklaratoryjna, jest tego rodzaju aktem administracyjnym, który jedynie stwierdza istnienie lub nieistnienie pewnego stosunku prawnego w ogóle, w całej jego treści, lub też w pewnej jego części; do sfery prawnej danego podmiotu decyzja ta nie wprowadza nic nowego, ustala jedynie granice tej sfery prawnej, usuwa z niej elementy sporne, wątpliwe. Oddziaływanie decyzji na sferę prawną rozpoczyna się od chwili, kiedy dany stosunek prawny powstał czy też rzekomo miał powstać.“ A. Gomułowicz, Powstawanie zobowiązań podatkowych, Monitor podatkowy, nr 6/1998.

„Nauka prawa podatkowego przejęła od nauki prawa administracyjnego podział decyzji na konstytutywne i deklaratoryjne. Jednakże ordynacja podatkowa nie wprowadza normatywnego podziału decyzji na konstytutywne i deklaratoryjne, natomiast używa zwrotu “decyzja ustalająca”, “decyzja określająca”. Decyzji ustalającej - w nauce prawa podatkowego - przypisuje się charakter konstytutywny, a decyzji określającej - charakter deklaratoryjny.“ A. Gomułowicz, Powstawanie zobowiązań podatkowych, Monitor podatkowy, nr 6/1998.

Przykłady z orzecznictwa: „Uznaniowy charakter decyzji nie zwalnia organu od przeprowadzenia stosownego postępowania mającego na celu zebranie całego materiału dowodowego i dokonanie jego wszechstronnej oceny, natomiast sąd badający zaskarżoną decyzję bada, czy nie nosi ona cech dowolności, a więc czy organ rozstrzygający zebrał cały materiał dowodowy i dokonał wyboru określonego sposobu załatwienia sprawy po wszechstronnym i dogłębnym rozważeniu wszystkich okoliczności faktycznych, właściwie uzasadniając swoje stanowisko.“ Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 22 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Gd 1231/11

Treść decyzji administracyjnej art. 107. § 1. Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania, oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. § 2. Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

Osnowa decyzji * treść rozstrzygnięcia osnowa decyzji = obowiązek albo uprawnienie (np. udzielenie pozwolenia wodnoprawnego; zwolnienie z opłaty) „...brak w piśmie rozstrzygnięcia o istocie sprawy bądź podpisu osoby reprezentującej organ administracji powoduje, że pisma nie można uznać za decyzję administracyjną, o tyle pominięcie organu bądź adresata decyzji albo wadliwe lub niejasne ich określenie może wywołać - w zależności od stopnia naruszenia - różnego rodzaju skutki prawne, począwszy od konieczności stwierdzenia nieważności decyzji z powodu rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), poprzez wzruszalność decyzji, aż po konieczność sprostowania oczywistej omyłki, niemajacej wpływu na treść i skuteczność decyzji.“ Wyrok WSA w Lublinie z dnia 14 czerwca 2011 r., sygn. akt II SA/Lu 171/11

Oznaczenie organu - pozwala m.in. zrekonstruować tok instancyjny i właściwość - powinna być podana pełna nazwa organu (a nie częściowa albo skrót) - może prostować i wyjaśnić decyzję (art. 113 k.p.a.!) „...z orzecznictwa NSA wynika jednoznacznie tendencja wykluczająca traktowanie pisma jako decyzji, jeżeli brakuje w nim wzmianki o oznaczeniu organu, który decyzję (pismo) wydał“ M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne..., s. 149-150. „Obowiązkiem organu jest precyzyjne określenie obowiązku adresata i sposobu jego wykonania tak, aby adresat decyzji nie miał żadnych wątpliwości jakiego zachowania wymaga się od niego“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 6 czerwca 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 822/11

„Oznaczenie organu polega na podaniu pełnej nazwy organu i jego siedziby (adresu). Zgodnie z orzecznictwem sądowym (por. wyżej, pkt 5) brak oznaczenia organu pozbawia dany akt charakteru decyzji administracyjnej. Wydaje się jednak, że brak oznaczenia organu w części tzw. nagłówkowej decyzji nie powoduje takiego skutku, jeżeli podpis osoby upoważnionej do wydania decyzji został opatrzony pieczęcią dostatecznie identyfikującą konkretny organ administracji publicznej. Oznaczenie organu ma doniosłe znaczenie dla oceny, czy decyzję wydał właściwy organ administracji publicznej. [podkr.- K.K.]“ A. Wróbel, Komentarz do art. 107 KPA, LEX.

Data wydania - terminy zaskarżenia biegną dopiero od doręczenia decyzji, ale np.: art. 156 par. 1 pkt 3 k.p.a. - brak daty w decyzji = wada, która może zostać usunięta w trybie sprostowania decyzji „Decyzja powinna zawierać datę swojego wydania. Przez datę wydania decyzji należy rozumieć datę wydania decyzji na piśmie lub datę ogłoszenia decyzji ustnie, z tym że datą wydania decyzji pisemnej jest dzień podpisania decyzji zawierającej wymagane prawem składniki (zob. wyrok SN z dnia 2 października 2002 r., III RN 149/01)... Błędne oznaczenie daty wydania decyzji może być przedmiotem sprostowania, natomiast brak tej daty nie pozbawia pisma charakteru decyzji administracyjnej, lecz stanowi wadliwość, która może być usunięta w trybie art. 113.“ A. Wróbel, Komentarz do art. 107 KPA, LEX.

Przykłady z orzecznictwa: „Data wydania (sporządzenia) decyzji zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a. jest czynnością procesową wywołującą oznaczone, choć nie wszystkie skutki prawne. Owe skutki prawne sprowadzają się do: 1) określenia momentu czasowego, w którym będzie oceniana legalność decyzji; podstawa prawna decyzji powinna odpowiadać stanowi prawnemu obowiązującemu w dniu jej wydania, a ustalony w toku postępowania administracyjnego stan faktyczny sprawy powinien odpowiadać stanowi rzeczywistemu z daty wydania decyzji, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej; 2) wyznaczenia terminu, w którym sprawa powinna być załatwiona; 3) skutków wynikających z przepisów szczególnych, np. określenie momentu czasowego, w którym będą oceniane przesłanki uzasadniające wznowienie postępowania (art. 145 § 1 pkt 5 k.p.a.)" Wyrok NSA z dnia 25 kwietnia 2006 r., sygn. akt II OSK 714/05

Podstawa prawna - przepisy prawa administracyjnego materialnego! (wyjątki: art. 105, 138 par. 1 pkt 2 i 3 k.p.a.) - tylko przepisy aktów powszechnie obowiązującego prawa! „Powołanie jedynie numerów Dziennika Ustaw nie może zostać uznane za powołanie podstawy prawnej decyzji ani jej uzasadnienie.“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 5 lipca 2011 r., sygn. akt II SA/Wa 930/11

Oznaczenie strony

„Decyzja powinna zawierać oznaczenie strony lub stron. Oznaczenie strony będącej osobą fizyczną polega na podaniu jej imienia (imion) oraz nazwiska i miejsca zamieszkania, a także ewentualnie innych danych (np. PESEL, NIP), zaś w odniesieniu do osób prawnych, państwowych jednostek organizacyjnych i organizacji społecznych nieposiadających osobowości prawnej - ich nazwy oraz siedziby“ A. Wróbel, Komentarz do art. 107 KPA, LEX.

Podpis „1. Decyzja administracyjna organu kolegialnego (zgodnie z zasadą pisemności postępowania - art. 14 § 1 k.p.a.) jest ,,opatrywana podpisami" osób uczestniczących w jej przyjęciu albo przez sporządzenie odrębnego dokumentu, który jest podpisywany przez wszystkie osoby uczestniczące w jego przyjęciu, albo też przez ujęcie treści rozstrzygnięcia przyjętego w wyniku głosowania w protokole posiedzenia, do którego załączona jest podpisana przez uczestników posiedzenia lista obecności członków organu kolegialnego. Taka praktyka podpisywania decyzji administracyjnych (art. 104 k.p.a.) podejmowanych przez kolegialne organy orzekające jest zgodna z art. 107 § 1 k.p.a. 2. Organ administracji publicznej obowiązany jest z urzędu do doręczenia stronie postępowania jednego uwierzytelnionego odpisu decyzji, a nie jej oryginału (art. 109 § 1 k.p.a.).“ Wyrok SN z dnia 12 grudnia 2003 r., sygn. akt III RN 135/03 „Uchwała organu kolegialnego, stanowiąca decyzję administracyjną, wymaga podpisania przez wszystkich członków organu biorących udział w jej podjęciu.“ Wyrok NSA z dnia 27 lutego 2003 r., sygn. akt II SA 455/02

Przykłady z orzecznictwa: „Powołanie przepisu o charakterze odsyłającym nie może zostać uznane za spełnienie warunku koniecznego składników tej decyzji, to jest powołania jej podstawy prawnej.“ Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2012 r., sygn. akt II UK 122/12 „Akt organu administracji publicznej pomimo nieposiadania w pełni formy przewidzianej w art. 107 § 1 k.p.a. stanowi decyzję administracyjną, pod warunkiem jednak, że zawiera minimum elementów niezbędnych do takiego zakwalifikowania. Za elementy takie uznaje się: oznaczenie organu administracji publicznej wydającego określony akt, wskazanie adresata tegoż aktu, rozstrzygnięcie o istocie sprawy oraz podpis osoby reprezentującej organ administracji.“ Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 11 października 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 368/12

Przykłady z orzecznictwa: „Zezwolenie jako decyzja administracyjna powinno zawierać elementy wymienione w art. 107 § 1 k.p.a. Poza tym zezwolenie zawiera elementy szczególne określone w art. 18 [ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków]. Jednym z tych elementów są warunki cofnięcia zezwolenia. Pamiętać należy, że warunki te określa wyczerpująco art. 32 p.d.g. i gmina nie może w treści zezwolenia zamieścić innych przypadków, gdyż nie upoważnia do tego delegacja ustawowa. Niezamieszczenie okoliczności cofnięcia zezwolenia powoduje, że i tak obowiązują bezwzględnie obowiązujące przepisy p.d.g.“ H. Palarz, Zadania gminy jako regulatora rynku wodociągowo-kanalizacyjnego, PUG 13/2013.

Uzasadnienie decyzji administracyjnej art. 107 k.p.a. § 3. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno w szczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem przepisów prawa. § 4. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzji wydanych na skutek odwołania. § 5. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lub porządek publiczny.

Przykłady z orzecznictwa: „Istotną częścią ustaleń faktycznych, które winny się znaleźć w uzasadnieniu decyzji jest uporządkowane, chronologiczne przedstawienie przebiegu przedmiotowego postępowania, a także innych postępowań administracyjnych, sądowoadministracyjnych i toczących się przed sądami powszechnymi, jeżeli ich przebieg i efekty mają znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.“ Wyrok WSA w Kielcach z dnia 15 listopada 2012 r., sygn. akt II SA/Ke 694/12 „Motywy decyzji muszą być tak ujęte, aby strona nie posiadająca wykształcenia prawniczego i wiedzy specjalistycznej z zakresu medycyny pracy mogła zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, którymi kierował się organ przy jej wydaniu“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 31 maja 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 283/11

Przykłady z orzecznictwa: „Pominięcie w uzasadnieniu decyzji okoliczności faktycznych, mogących mieć istotny wpływ na rozstrzygnięcie sprawy, stwarza przesłankę do uznania naruszenia przez organ przepisów o postępowaniu administracyjnym w stopniu wywierającym istotny wpływ na wynik sprawy.“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 października 2012 r., sygn. akt II SA/Wa 689/12 „Przepis art. 107 § 1 k.p.a. nie wprowadza obowiązku złożenia czytelnego podpisu.“ Wyrok WSA z dnia 18 lipca 2012 r., sygn. akt IV SA/Wr 77/12

Przykłady z orzecznictwa: „Za niedopuszczalne uznać należy powoływanie się w treści uzasadnienia decyzji na fakt popełnienia przestępstw w stosunku do których nastąpiło zatarcie skazania. Takie przestępstwa uznaje się za niebyłe.“ Wyrok NSA z dnia 9 października 2010 r., sygn. akt II OSK 89/12 „Niezbędnym elementem decyzji jest podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji w imieniu organu. Brak podpisu pod decyzją administracyjną powoduje, że decyzja taka stanowi projekt, który nie wchodzi jeszcze do obrotu prawnego i to mimo doręczenia go stronie.“ Wyrok WSA w Rzeszowie z dnia 12 września 2012 r., sygn. akt II SA/Rz 559/12

Przykłady z orzecznictwa: „Co do zasady uzasadnienie decyzji administracyjnej nie posiada samodzielnego bytu prawnego, chociaż nie można wykluczyć sytuacji, że organ administracji zamieści w uzasadnieniu decyzji rozstrzygnięcie, które powinno znaleźć się w sentencji. Samodzielny byt prawny może mieć ta część decyzji administracyjnej, której rozstrzygnięcie dotyczy określonego przedmiotu oraz ta część, której rozstrzygnięcie, dotyczy określonego podmiotu. Uchylenie decyzji administracyjnej w części może nastąpić wówczas, gdy zawarte w niej rozstrzygnięcie da się podzielić pod względem podmiotowym lub przedmiotowym.“ Wyrok NSA z dnia 26 kwietnia 2012 r., sygn. akt II OSK 250/11 „Motywy rozstrzygnięcia muszą być tak ujęte, aby strona zainteresowana mogła zrozumieć i w miarę możliwości zaakceptować zasadność przesłanek faktycznych i prawnych, którymi kierował się organ przy jej wydaniu.“ Wyrok WSA z dnia 19 kwietnia 2012 r., sygn. II SA/Bk 98/12

Przykłady z orzecznictwa: „Prawidłowo zredagowane, pod względem merytorycznym i prawnym, uzasadnienie decyzji administracyjnej ma podstawowe znaczenie dla stosowania zasady przekonywania, wyrażonej w art. 11 k.p.a., a realizowanej na podstawie art. 107 § 3 k.p.a. Mocą przywołanej zasady organ jest zobowiązany do wyjaśnienia stronom zasadności przesłanek, którymi kierował się przy załatwieniu sprawy. Uzasadnienie decyzji winno być elementem decydującym o przekonaniu strony, co do trafności rozstrzygnięcia. Zasada przekonywania nie zostanie zaś zrealizowana, gdy organ pominie milczeniem niektóre twierdzenia, nie odniesie się do faktów istotnych dla danej sprawy lub nie przedstawi w sposób wyczerpujący wykładni stosowanych przepisów prawa.“ Wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt IV SA/Wr 268/11

Przykłady z orzecznictwa: „Lakoniczność uzasadnienia, jak też brak szczegółowego odniesienia się do wszystkich zarzutów odwołania, wskazuje co prawda na niedochowanie należytej dbałości o jego jakość, co prowadzi w dalszej kolejności do uchybienia zasadzie przekonywania (art. 11 k.p.a.), jednak nie dyskredytuje podjętego rozstrzygnięcia. Jeżeli motywy podjętej decyzji są w uzasadnieniu wystarczająco wyeksponowane, a rezultat postępowania jest zgodny z prawem, to samo formalne naruszenie przepisów k.p.a., powstałe na etapie redagowania jej uzasadnienia, nie może być oceniane jako istotne.“ Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Wa 1565/11 „Uzasadnienie prawne decyzji polega na wyjaśnieniu podstawy prawnej z przytoczeniem przepisów prawa poprzez podanie treści przepisów. Nie wystarczy przytoczenie numeracji artykułów (paragrafów, ustępów).“ Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 6 marca 2012 r., sygn. akt II SA/Bk 753/11

Przykłady z orzecznictwa: „Choć decyzja powinna zawierać pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, to jednak do elementu takiego pouczenia nie należy informacja, że w przypadku uchybienia terminu można złożyć wniosek o przywrócenie terminu oraz że ewentualny wniosek o przywrócenie terminu należy złożyć w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Ta ostatnia okoliczność jest oceniana przez organ niezależnie od wiedzy strony o treści tego przepisu.“ Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 2lutego 2013 r., sygn. akt III SA/Gd 522/11 „Brak spójności między sentencją decyzji a jej uzasadnieniem świadczy, że przy podejmowaniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy naruszył przepisy o postępowaniu, a to art. 138 § 2 k.p.a. w związku z art. 107 § 3 k.p.a. w stopniu mającym istotny wpływy na wynik sprawy.“ Wyrok WSA w Warszawie z 12 maja 2011 r., sygn. akt VII SA/Wa 1725/10

Przykłady z orzecznictwa: „Decyzje wydane na zasadzie uznania administracyjnego pozostają pod kontrolą sądu administracyjnego, ale zakres kontroli jest inaczej ukształtowany. Sąd bada bowiem zgodność z prawem, nie wnika zaś w celowość wydania decyzji i rozstrzygnięcia w niej zawartego. Z tego też względu sądowa kontrola zmierza do ustalenia, czy na podstawie przepisów dopuszczalne było wydanie decyzji uznaniowej, czy przy jej wydaniu organ nie przekroczył granic uznania administracyjnego i czy uzasadnił rozstrzygnięcie dostatecznie zindywidualizowanymi przesłankami“ Wyrok NSA z dnia 19 lipca 2007 r., sygn. akt I OSK 1682/06

Generalny akt administracyjny

Generalny akt administracyjny „...stanowisko, według którego wszystkie czynności prawne organów administracji publicznej o charakterze jednostronnym skutkują albo ustanowieniem normy generalno-abstrakcyjnej (określane aktem normatywnym), albo normy indywidualno-konkretnej (określane aktem administracyjnym), wypadnie ocenić jako nietrafne. Nosi ono piętno nadmiernego uproszczenia problemu. Pomija bowiem liczne unormowania ustawowe, przewidujące takie formy działania administracji publicznej, które w powyższych schematach się nie mieszczą. Sięgając zaś do starszych nieco podręczników do prawa administracyjnego, należy również stwierdzić, że nie uwzględnia ono wcześniejszego stanowiska doktryny, która wskazywała większą różnorodność prawnych form działania administracji publicznej.“ E. Frankiewicz M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, PiP nr 12/2003.

„Przepisy obowiązującego prawa zawierają liczne unormowania potwierdzające to, że decyzje lub decyzje administracyjne, o jakich najczęściej w nich mowa, nie mają rozstrzygać spraw imiennie oznaczonych adresatów. Przykłady takich szczególnych unormowań zawierają m.in. przepisy ustawy z dnia 6 września 2001r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. Nr 126, poz. 1381 ze zm.), dalej określanej jako „Prawo farmaceutyczne”. Przepis art. 121 tej ustawy stanowi: „1. W razie uzasadnionego podejrzenia, że produkt leczniczy lub wyrób medyczny nie odpowiada ustalonym dla niego wymaganiom jakościowym, wojewódzki inspektor farmaceutyczny wydaje decyzję o wstrzymaniu na terenie swego działania obrotu określonych serii produktu leczniczego lub wyrobu medycznego. O podjętej decyzji wojewódzki inspektor farmaceutyczny powiadamia niezwłocznie Głównego Inspektora Farmaceutycznego. 2. Decyzję o wstrzymaniu obrotu produktem leczniczym lub wyrobem medycznym na obszarze całego kraju podejmuje Główny Inspektor Farmaceutyczny. ... 4. Decyzje, o których mowa w ust. 1 i 2 mogą być opatrzone klauzulą natychmiastowej wykonalności.”.

„Upoważnienie do wydawania podobnych co do charakteru „decyzji”, przewidziane jest także w art. 121.a. i w art. 122 Prawa farmaceutycznego. I w tych przepisach mowa jest o wydawaniu przez Głównego Inspektora Farmaceutycznego decyzji o wycofaniu z obrotu produktów leczniczych i wyrobów medycznych, w sytuacjach w tych przepisach określonych. Rzecz jednak znamienna, że normując wydawanie tych decyzji ustawodawca... nie przewidział też, aby miały być one wydawane według odmiennych, niż określone w kpa, zasad i w odmiennym trybie. Można wobec tego domniemywać, że decyzje te winny być wydawane w trybie i winny mieć formę określoną w przepisach kpa. Jednakże nie mają one charakteru decyzji wydawanych w sprawach indywidualnych. Wydając je, Główny Inspektor Farmaceutyczny lub wojewódzki inspektor farmaceutyczny, będzie je kierować do nie określonego imiennie kręgu adresatów. Decyzja zawierająca nakaz wycofania z obrotu produktu leczniczego lub wyrobu medycznego adresowana będzie do każdego, kto jest w posiadaniu takiego produktu, czy wyrobu i zamierza uczynić go przedmiotem obrotu.“

„Podobne unormowania zawierają inne jeszcze ustawy. Jedynie tytułem przykładu można tu wymienić art. 25 ust. 2 pkt 2 i 4 ustawy z dnia 6 IX 2001r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384), określanej dalej jako „ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach”. Przepis ten stanowi, że: „W celu zapobieżenia szerzeniu się choroby zakaźnej powiatowy (portowy) inspektor sanitarny, w drodze decyzji administracyjnej, może ... zakazać korzystania z wody do picia i na potrzeby gospodarcze pochodzącej z ujęć, co do których istnieje podejrzenie skażenia...”, może też: „wprowadzić czasowy zakaz wstępu do pomieszczeń skażonych.” oraz: „wprowadzić zakaz spożywania żywności podejrzanej o skażenie...” E. Frankiewicz M. Szewczyk, Generalny akt administracyjny, PiP nr 12/2003.

Przypadek decyzji ws. tzw. „dopalaczy“ Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej Art. 27. 1. W razie stwierdzenia naruszenia wymagań higienicznych i zdrowotnych, państwowy inspektor sanitarny nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie w ustalonym terminie stwierdzonych uchybień. 2. Jeżeli naruszenie wymagań, o których mowa w ust. 1, spowodowało bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia ludzi, państwowy inspektor sanitarny nakazuje unieruchomienie zakładu pracy lub jego części (stanowiska pracy, maszyny lub innego urządzenia), zamknięcie obiektu użyteczności publicznej, wyłączenie z eksploatacji środka transportu, wycofanie z obrotu środka spożywczego, przedmiotu użytku, materiału i wyrobu przeznaczonego do kontaktu z żywnością, kosmetyku lub innego wyrobu mogącego mieć wpływ na zdrowie ludzi albo podjęcie lub zaprzestanie innych działań; decyzje w tych sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu. 3. Z powodów i w trybie określonych w ust. 2 państwowy inspektor sanitarny nakazuje likwidację hodowli lub chowu zwierząt.

wadą nieważności. Ma ona charakter generalnego aktu administracyjnego, „W ustnych motywach rozstrzygnięcia Sąd podkreślił, że decyzja generalna Głównego Inspektora Sanitarnego z 2 października 2010 r. nie jest dotknięta wadą nieważności. Ma ona charakter generalnego aktu administracyjnego, którego indywidualizacja nastąpiła po doręczeniu egzemplarza decyzji określonemu adresatowi. (tj. prowadzącemu działalność związaną z produkcją lub sprzedażą tzw. dopalaczy). Wprawdzie na egzemplarzu decyzji brak jest wyraźnego oznaczenia adresata, tym niemniej nie oznacza to, że adresata nie określił. W przypadku tego rodzaju specyficznych aktów administracyjnych, jak decyzja wydawana w oparciu o art. 27 ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, indywidualizacja adresata następuje po doręczeniu decyzji i w oparciu o sporządzony rozdzielnik wymieniający osoby, które prowadzą działalność związaną z obrotem tzw. dopalaczami. Nie można również twierdzić, że decyzja nie weszła do obrotu prawnego skoro została doręczona adresatom przez upoważnionych pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej, co potwierdza chociażby złożenie przez skarżących w terminie wniosków o ponowne rozpatrzenie sprawy.“ Komunikat Rzecznika Prasowego WSA w Warszawie z dnia 21.02.2012 r., BIP

„Główny Inspektor Sanitarny uznał, że produkty te nie mogą znajdować się w obrocie jako stwarzające bezpośrednie zagrożenie nie tylko zdrowia, ale i życia ludzi... W stosownie do treści art. 27 upis decyzji tej nadano rygor natychmiastowej wykonalności... Decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego dotyczyła wszystkich punktów sprzedaży oraz producentów wyrobów o nazwie "T.", określanych jako przeznaczone do celów kolekcjonerskich oraz innych o podobnym działaniu... WGłówny Inspektor Sanitarny zauważył, że w sytuacji gdy organ administracji publicznej zastosuje przepis art. 62 kpa, powinien wydać jedną decyzję administracyjną, w której rozstrzyga o prawach i obowiązkach wszystkich stron postępowania. Organ administracji może zastosować konstrukcję z art. 62 kpa gdy w postępowaniu rozstrzygana jest sprawa administracyjna tożsama pod względem przedmiotowym, czyli której rozstrzygnięcie ukształtuje sytuację wielu podmiotów. Stwierdził, że w niniejszej sprawie zarówno co do stanu faktycznego jak i prawnego zachodzi tożsamość spraw administracyjnych, albowiem przedmiotem sprawy są tzw. "środki przeznaczone do celów kolekcjonerskich", których stosowanie przez ludzi prowadzi do potencjalnego zagrożenia życia i zdrowia. Te same środki wprowadzane były do obrotu przez różne podmioty, co powoduje, że sprawa dotyczy interesów prawnych większej liczby stron... "Decyzja" Głównego Inspektora Sanitarnego z dnia [...] października 2010 r. w sprawie produktu o nazwie "T." nie zawiera oznaczenia strony lub stron i doręczona została w postaci kserokopii... Wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 lutego 2012 r., sygn. akt VII SA/Wa 2391/11

...Analizując kontrolowaną sprawę pod kątem wystąpienia powyższych przesłanek Sąd doszedł do przekonania, że decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego, jakkolwiek jest obarczona pewnymi wadami i oparta na niedostatecznie zgromadzonym materiale dowodowym, to jednak nie jest dotknięta wadą rażącego naruszenia prawa... Sąd nie stwierdził również naruszenia art. 156 § 1 pkt 4 kpa poprzez brak oznaczenia w decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego zindywidualizowanego adresata będącego stroną postępowania. Charakter przedmiotowej decyzji zbliża ją bowiem w ocenie Sądu do kategorii aktów o charakterze generalnym. Zarówno w praktyce stosowania prawa, jak i doktrynie oraz orzecznictwie sądowoadministracyjnym występuje pojęcie generalnego aktu administracyjnego, który może posiadać cechy władcze i służyć realizacji celów organu administracji publicznej w granicach umocowania ustawowego. Taki akt jest wydany przez organ administracji publicznej w znaczeniu ustrojowym lub funkcjonalnym, na podstawie przepisów prawa, ma charakter ogólny i władczy i zawiera w swej treści nowe normy prawne lub dokonuje interpretacji norm już wcześniej ustanowionych, a niekiedy zawiera wyłącznie urzędowe informacje rzutujące na proces stosowania prawa...

...Zdaniem Sądu decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego jest zbliżona charakterem właśnie do kategorii generalnych aktów administracyjnych i zawiera w sobie elementy władcze, polegające na zakazie obrotu, produkcji lub dystrybucji produktów, których użycie może spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego, a zatem istotne zagrożenie sanitarne. Indywidualizacja decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego nastąpiła po doręczeniu egzemplarza tej decyzji określonemu adresatowi, który prowadzi działalność związaną z produkcją lub sprzedażą tzw. dopalaczy, czyli produktów objętych postępowaniem prowadzonym przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Wprawdzie na egzemplarzu decyzji brak jest wyraźnego oznaczenia adresata, tym niemniej nie oznacza to, że organ nie określił tego adresata, któremu następnie decyzja została doręczona. W przypadku tego rodzaju specyficznych aktów administracyjnych jak decyzja wydawana w oparciu o art. 27 upis indywidualizacja adresata następuje po doręczeniu decyzji i w oparciu o sporządzony rozdzielnik wymieniający ustaloną listę osób, które prowadzą działalność związaną z obrotem tzw. dopalaczami... W tym zakresie zgodzić się należy z twierdzeniem Głównego Inspektora Sanitarnego, że tego rodzaju decyzje, choć skierowane są do indywidualnie określonych adresatów, mają jednak w znacznym stopniu charakter rzeczowy, w którym podstawowe znaczenie ma przedmiot rozstrzygnięcia, zaś indywidualizacja stron następuje dopiero po doręczeniu egzemplarza decyzji podmiotom zobowiązanym do jej wykonania...

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 14 § 1 kpa w zw. z art ...Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 14 § 1 kpa w zw. z art. 109 § 1 kpa, należy zauważyć, że bezsporne jest, iż egzemplarz decyzji Głównego Inspektora Sanitarnego został skarżącej doręczony wyłącznie w formie kserokopii. Stanowi to niewątpliwie uchybienie, wynikające z niedbałości organu. Egzemplarz decyzji powinien bowiem zostać opatrzony odpowiednim poświadczeniem "za zgodność z oryginałem" przez upoważnionego pracownika organu... Przede wszystkim należy podkreślić, że elementem, który decyduje o istocie decyzji i jej ważności jest podpis pracownika upoważnionego do wydawania decyzji w imieniu organu. W niniejszej sprawie niewątpliwie taki podpis został złożony, albowiem decyzja Głównego Inspektora Sanitarnego została podpisana przez P. B. będącego wówczas Zastępcą Głównego Inspektora Sanitarnego bezspornie umocowanego do podpisywania tego rodzaju aktów administracyjnych w imieniu Głównego Inspektora Sanitarnego. Skarżącej został natomiast doręczony egzemplarz tej decyzji w formie kserokopii, co jednak nie powoduje, że na oryginale decyzji brak jest właściwego oryginalnego podpisu upoważnionego pracownika działającego w imieniu organu i że ta decyzja nie istnieje w obrocie prawnym. Sąd w szczególności nie zgodził się z zarzutami skarg, że akt ten stanowi wyłącznie projekt i nie jest decyzją administracyjną. Nie można również twierdzić, że decyzja nie weszła do obrotu prawnego skoro została doręczona adresatom przez upoważnionych pracowników Państwowej Inspekcji Sanitarnej...“

Zajęcie stanowiska przez inny organ Art. 106. § 1. Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ (wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po zajęciu stanowiska przez ten organ. § 2. Organ załatwiający sprawę, zwracając się do innego organu o zajęcie stanowiska, zawiadamia o tym stronę. § 3. Organ, do którego zwrócono się o zajęcie stanowiska, obowiązany jest przedstawić je niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia mu żądania, chyba że przepis prawa przewiduje inny termin. § 4. Organ obowiązany do zajęcia stanowiska może w razie potrzeby przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. § 5. Zajęcie stanowiska przez ten organ następuje w drodze postanowienia, na które służy stronie zażalenie. § 6. W przypadku niezajęcia stanowiska w terminie określonym w § 3 stosuje się odpowiednio przepisy art. 36-38.

Przykłady z orzecznictwa: „Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ, wydanie decyzji przed rozpoznaniem zażalenia na postanowienie w przedmiocie zajęcia stanowiska, o którym mowa w art. 106 § 5 k.p.a., narusza przepis art. 106 § 1 k.p.a.” Uchwała siedmiu sędziów NSA z dnia 9 listopada 1998 r., sygn. akt OPS 8/98 „Niezasięgnięcie przed wydaniem decyzji wymaganego przez prawo stanowiska innego organu (art. 106 § 1 k.p.a.) nie stanowi rażącego naruszenia prawa (art. 156 § 1 k.p.a.), lecz jedynie może uzasadniać wznowienie postępowania w sprawie (art. 145 § 1 pkt 6)” Wyrok NSA z dnia 29 grudnia 1986 r., sygn. akt II SA 1035/86

Przykłady z orzecznictwa: „Bezzasadne jest uznanie, że na organie administracji prowadzącym postępowanie główne ciąży obowiązek zapewnienia stronom tego postępowania czynnego udziału w postępowaniu uzgodnieniowym. Postępowanie uzgodnieniowe jest postępowaniem odrębnym od postępowania głównego. To na organie prowadzącym postępowanie uzgodnieniowe ciąży obowiązek zapewnienia stronom tego postępowania czynnego w nim udziału. Pozbawienie strony postępowania głównego możliwości czynnego udziału w postępowaniu uzgodnieniowym może stanowić podstawę do złożenia przez tę stronę wniosku o wznowienie postępowania uzgodnieniowego.“ Wyrok NSA z dnia 22 czerwca 2009 r., sygn. akt II OSK 1016/08

Przykłady z orzecznictwa: „Organ podejmujący rozstrzygnięcie w indywidualnej sprawie z zakresu administracji publicznej (w tzw. postępowaniu głównym) nie może sprawdzać czy weryfikować postanowień podejmowanych przez inne organy na podstawie art. 106 § 5 k.p.a. (w tzw. postępowaniu uzgodnieniowym), w tym w zakresie doręczeń tych postanowień. Wadliwość postępowania uzgodnieniowego prowadzonego przez organ współdziałający nie skutkuje wadliwością postępowania głównego, gdyż możliwe jest wzruszenie postanowienia wydanego w postępowaniu uzgodnieniowym w trybie wznowienia postępowania.“ Wyrok NSA z dnia 24 lutego 2009 r., sygn. akt II OSK 239/08

Natychmiastowa wykonalność decyzji Art. 108. § 1. Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności, gdy jest to niezbędne ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać od strony stosownego zabezpieczenia. § 2. Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany decyzji również po jej wydaniu. W tym przypadku organ wydaje postanowienie, na które służy stronie zażalenie. - wyjątek od zasady, zgodnie z którą konsekwencją zasady dwuinstancyjności jest reguła, iż nie wykonuje się decyzji wydanych w I instancji ! - organ orzeka w ramach uznania administracyjnego !

Przykłady z orzecznictwa: „1. Instytucja przewidziana w art. 108 k.p.a. ma charakter wyjątku od zasady niewykonywania decyzji nieostatecznych. Przesłanki uzasadniające taki rygor muszą być zatem poddawane ścisłej wykładni. 2. Nakazy inspektora pracy mają charakter decyzji administracyjnych oraz że żaden przepis prawa nie przewiduje obowiązku natychmiastowego ich wykonania. Takich regulacji nie zawiera ani ustawa o Państwowej Inspekcji Pracy, ani powoływane przez organy orzekające przepisy Kodeksu pracy. Do powyższych nakazów ma zatem w pełni zastosowanie art. 108 k.p.a.” Wyrok NSA z dnia 30 czerwca 2006 r., sygn. akt I OSK 116/06 „Decyzji o zwolnieniu ze służby w Policji funkcjonariusza ukaranego dyscyplinarną karą wydalenia z tej służby może być na podstawie art. 108 § 1 KPA nadany rygor natychmiastowej wykonalności.” Wyrok SN z dnia 4 grudnia 2002 r., III RN 201/01 „Rygor natychmiastowej wykonalności może być nadany tylko decyzji nieostatecznej.” Wyrok z dnia 24 stycznia 2000 r., sygn. akt IV SA/2560/97

Związanie organu wydaną decyzją Art. 109. § 1. Decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. § 2. W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie. Art. 110. Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej. Art. 112. Błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania albo wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. „Związanie oceną prawną oznacza, że ani organ administracji, ani sąd administracyjny, nie mogą w przyszłości formułować innych, nowych ocen prawnych, które pozostawałyby w sprzeczności z poglądem wcześniej wyrażonym w uzasadnieniu wyroku i mają obowiązek podporządkowania się mu w pełnym zakresie. Ocena prawna traci moc wiążącą tylko w przypadku zmiany prawa, zmiany istotnych okoliczności faktycznych sprawy oraz w wypadku wzruszenia we właściwym trybie orzeczenia zawierającego ocenę prawną” Wyrok WSA w Opolu z dnia 3 lipca 2012 r., sygn. akt II SA/Op 239/12

Uzupełnienie i sprostowanie decyzji

Ugoda art. 114-122 k.p.a. Ugoda może być zawarta, gdy (przesłanki muszą być spełnione łącznie!): postępowanie toczy się przed organem administracji publicznej w sprawie występują „strony” (przynajmniej dwie!) przemawia za tym charakter sprawy zawarcie ugody przyczyni się do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania nie sprzeciwia się temu przepis prawa

Niedopuszczalność ugody Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne Art. 30. 1. Właściciele gruntów mogą, w drodze pisemnej ugody, ustalić zmiany stanu wody na gruntach, jeżeli zmiany te nie wpłyną szkodliwie na inne nieruchomości lub na gospodarkę wodną; ugoda nie może dotyczyć wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. 2. Realizacja postanowień ugody jest możliwa po zatwierdzeniu, w drodze decyzji, odpowiednio przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta; z wnioskiem o zatwierdzenie ugody występują umawiający się właściciele gruntów.

Postanowienia Art. 123. § 1. W toku postępowania organ administracji publicznej wydaje postanowienia. § 2. Postanowienia dotyczą poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania, lecz nie rozstrzygają o istocie spraw, chyba że przepisy kodeksu stanowią inaczej. - postanowienie o zatwierdzeniu ugody (art. 119 k.p.a.) odnosi się do istoty sprawy i kończy postępowanie w danej instancji ! - o byciu postanowieniem decyduje nie nazwa aktu, ale jego treść ! (np. błędne nazwanie postanowienia „decyzją” nie zmienia charakteru postanowienia i konsekwencji prawnych)

Treść postanowienia art. 124 k.p.a. Postanowienie powinno zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej - datę jego wydania - oznaczenie strony lub stron albo innych osób biorących udział w postępowaniu - powołanie podstawy prawnej - rozstrzygnięcie - pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego - podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do jego wydania lub, jeżeli postanowienie wydane zostało w formie dokumentu elektronicznego, powinno być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu

Podsumowanie: