Dobór pryzmatów metodą Madox’a Copyright, 2016 © Piotr Michałowski

Budowa szkiełka Madox’a Szkiełko Madox’a jest zbudowane z położonych obok siebie bardzo silnych soczewek cylindrycznych (ponad 50 dptr cyl). Dodatkowo soczewki są zabarwione na kolor czerwony. Obserwowane przez szkiełko przedmioty są widoczne jako czerwone smugi. Dlatego należy badać w ciemni, aby ograniczyć obserwację tylko jednego punktu. Widać wtedy obraz tylko jednej czerwonej kreski

Wprowadzenie Dobór pryzmatów zaczynamy od koordynacji obrazu obu oczu w poziomie. Przed prawym okiem wstawiamy szkiełko Madox’a ustawione paskami poziomo. Ponieważ jedno oko widzi tylko świecący punkt a drugie czerwoną kreskę (czyli zupełnie różne obrazy), występuje pełna dysocjacja obrazów bez próby fuzji.

Koordynacja w poziomie Badamy w ciemnym pomieszczeniu Przed pacjentem umieszczamy jaskrawo świecący punkt. Prosimy pacjenta by określił po której stronie czerwonej kreski jest punkt. OL OP

Koordynacja w poziomie Przed lewe oko wstawiamy pryzmat skierowany bazą (podstawą) w kierunku czerwonej linii. Moc pryzmatu zmieniamy aż punkt znajdzie się na czerwonej linii. OL OP

Koordynacja w poziomie Przed lewe oko wstawiamy pryzmat skierowany bazą (podstawą) w kierunku czerwonej linii. Moc pryzmatu zmieniamy aż punkt znajdzie się na czerwonej linii. OL OP

Koordynacja w pionie Obracamy szkiełko Madox’a liniami ustawionymi pionowo. Prosimy pacjenta by określił po której stronie czerwonej kreski jest punkt (u góry czy na dole). OL OP

Koordynacja w pionie Przed lewe oko wstawiamy pryzmat skierowany bazą (podstawą) w kierunku czerwonej linii (do dołu lub do góry). Moc pryzmatu zmieniamy aż punkt znajdzie się na czerwonej linii. OL OP

Koordynacja w pionie Przed lewe oko wstawiamy pryzmat skierowany bazą (podstawą) w kierunku czerwonej linii (do dołu lub do góry). Moc pryzmatu zmieniamy aż punkt znajdzie się na czerwonej linii. OL OP

Ustalenie mocy i bazy wypadkowego pryzmatu Jeżeli występują składowe poziome i pionowe potrzebnej korekcji pryzmatycznej, to trzeba ustalić moc i bazę jednego pryzmatu który zastąpi oba. Przykład: Jeżeli ustalono pryzmat bazą do góry 9 dptr pryzm i 12 dptr pryzm bazą do skroni to wypadkową moc oczytamy na okręgu o wielkości 15 dptr pryzm i położenie bazy na skali Tabo równe 37 stopni

Ustalenie składowych mocy pryzmatu Linijką pryzmatyczną poziomą i pionową

Ustalenie składowych mocy pryzmatu Krzyżem Madox’a z 5 metrów lub 1 metra Często trzeba przeliczyć stopnie na dioptrie pryzmatyczne

Ustalenie składowych mocy pryzmatu Pryzmatem nastawnym Risley’a ' = *(cos +1) gdzie: ' - moc pryzmatyczna układu  - moc każdego pryzmatu obrotowego  - kąt między bazami pryzmatów obrotowych

Ustalenie składowych mocy pryzmatu Pryzmtem wbudowanym w foropter.

Ustalenie składowych mocy pryzmatu Soczewkami pryzmatycznymi

Pryzmat na jedno oko czy dwa? Pryzmaty o małej mocy można zastosować na jedno oko i zastosować przed okiem zezującym. Jeżeli jest to oko prawe to bazę trzeba obrócić o 180o gdyż dobieraliśmy pryzmaty przed lewym okiem. Podzielenie pryzmatu na oba oczy powoduje zmniejszenie mocy (grubości bazy). Trzeba moc podzielić na dwa. I przed prawym obrócić bazę o 180o.

Przed jednym czy dwoma? Nigdy nie stosujmy folii i mikropryzmatów przed jednym słabiej widzącym okiem, bo pogarszamy możliwość włączenia się słabszego oka do współpracy z lepszym

Pryzmat? Mikropryzmat? Folia? Pryzmaty gładkie są produkowane o mocy do 10÷12 (czasem do 16) dptr pryzm Grubość utrudnia zarówno produkcję jak i montaż. Pryzmat 10 dptr pryzm ma grubość podstawy około 10 mm (przy szerokości tarczy 50 mm) Mikropryzmaty są wykonywane do 45 dioptrii pryzm Pogarsza widzenie z powodu pasków. Ograniczony rozmiar i moc tylko sferyczna Folie mikropryzmatyczne są dostępne do 40 dptr pryzm. Jeszcze bardziej pogarszają widzenie łatwo się odklejają, brudzą i żółkną

Materiał Materiał na wykonywanie pryzmatów musi być wolny od aberracji chromatycznych (Liczba Abbe’go >50) Zastosowanie materiałów o niższej liczbie Abbe’go zdecydowanie zmniejsza ostrość widzenia

Liczba Abbego, działanie pryzmatyczne soczewki a ostrość wzroku 0,35 0,40 0,45 0,50 0,55 0,60 0,65 0,70 0,75 0,80 0,85 0,90 0,95 1,00 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Visus Moc pryzmatyczna 31,0 36,0 51,6 41,0 58,0

Pamiętajmy! Badamy zawsze oddzielnie składową poziomą i pionową. Dodajemy „geometrycznie” obie składowe. Jeśli możliwe dzielimy pryzmat na oba oczy. Stosujemy rozwiązania i materiały najmniej ograniczające ostrość widzenia.