Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Półprzewodnikowe układy w.cz. prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Politechnika Warszawska Instytut Systemów Elektronicznych ul. Nowowiejska 15/19, 00-665 Warszawa e-mail: JAD@ise.pw.edu.pl, tel: (48-22) 8253709 fax: (48-22) 8252300 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przyrządy półprzewodnikowe stosowane w zakresie w.cz. i mikrofal Wzmacnianie: tranzystory bipolarne – BJT tranzystory bipolarne heterozłączowe – HBT tranzystory unipolarne MESFET MOSFET HEMT diody tunelowe (historia) Mieszanie i detekcja: diody z kontaktem ostrzowym (fale mm) diody Schottky’ego (fale mm) tranzystory bipolarne tranzystory polowe Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przyrządy półprzewodnikowe stosowane w zakresie w.cz. i mikrofal cd. Generowanie sygnałów: dioda tunelowa (historia) dioda lawinowa (fale mm) dioda Gunna (fale mm) tranzystory bipolarne tranzystory polowe Kontrolowanie sygnałów (przestrajanie częstotiwości, przełączniki, przesuwniki fazy, tłumiki): dioda waraktorowa dioda Schottky’ego dioda PIN tranzystor polowy FET Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przyrządy półprzewodnikowe stosowane w zakresie w.cz. i mikrofal cd. Powielanie częstotliwości: diody waraktorowe tranzystory bipolarne tranzystory polowe (unipolarne) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Odbiornik superheterodynowy Sygnał pośredniej częstotliwości p.cz. (IF) Sygnał pasma podstawowego (Base Band) Sygnał wielkiej częstotliwości w.cz. (RF) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Konwersja wejściowego sygnału w. cz. na sygnał p. cz Konwersja wejściowego sygnału w.cz. na sygnał p.cz. w odbiorniku superheterodynowym Amplituda sygnału Filtr pasmowo- przepustowy IF Sygnał oscylatora lokalnego Rys1-4 Sygnał o częstotliwości pośredniej Sygnał o częstotliwości lustrzanej fIF fS fLO fI f Sygnał odbierany w.cz. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Nadajnik mikrofalowy z przemianą częstotiwości Do anteny Mieszacz fp ± f0 Nadawany sygnał w.cz. (RF) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Realizacja funkcji układowych Wzmacnianie sygnałów Mieszanie sygnałów Generacja sygnałów Modulacja sygnałów Detekcja sygnałów Powielanie częstotliwości sygnałów Regulacja i kontrola sygnałów (tłumienie amplitudy, zmiana przesunięcia fazy, przełączanie sygnałów) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Funkcje układowe Sygnał wejściowy: Sygnał wyjściowy: Wzmacnianie Funkcja przenoszenia układu lub charakterystyka przyrządu: Sygnał na wyjściu: Sygnał wejściowy: Sygnał wyjściowy: Wzmacnianie sygnału Detekcja amplitudy sygnału lub mieszanie sygnałów Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Sygnał dwutonowy na wejściu: Wyraz kwadratowy charakterystyki układu Sygnał na wyjściu: Składnik kwadratowy sygnału: Zniekształcenia nieliniowe Mieszanie sygnałów !!! Częstotliwości – różnicowa i sumacyjna Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Detektory AM Detektory diodowe diody Schottky’ego diody z kontaktem ostrzowym diody tunelowe Charakterystyka I(U) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Dioda p-n, dioda Schotky’ego – obwód zastępczy dla wcz Nieliniowe elementy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Charakterystyka dynamiczna diodowego detektora AM Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

a) Czułość prądowa detektora: PARAMETRY DETEKTORA a) Czułość prądowa detektora: Przyrost składowej stałej zwarciowego prądu wyjściowego detektora Moc sygnału wejściowego w.cz. b) WFS na wejściu detektora c) Rezystancja wyjściowa Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Mieszacze sygnałów w.cz. Mieszacze diodowe Mieszacze tranzystorowe Mieszacze pojedyńcze Mieszacze zrównoważone Mieszacze podwójnie zrównoważone Mieszacze jednowstęgowe (z eliminacją sygnału lustrzanego) Mieszacz kwadratowy Mieszacz mnożący Typ przyrządu Typ układu Zasada pracy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Właściwości mieszaczy Mieszacz pojedyńczy: brak izolacji między wejściem sygnału w.cz. i wejściem heterodyny oraz wyjściem p.cz., na wyjściu obecność wszystkich sygnałów Mieszacz zrównoważony: izolacja między wejściem sygnału w.cz. i wejściem heterodyny, izolacja między wyjściem p.cz. i wejściem sygnału w.cz. lub między wyjściem p.cz. i wejściem heterodyny Mieszacz podwójnie zrównoważony: izolacja między wszystkimi wejściami i wyjściem p.cz. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

b) Współczynnik szumów PARAMETRY MIESZACZA: a) Straty mieszania: PSA - dysponowana moc źródła sygnału w.cz., P0 - moc czynna sygnału wyjściowego o częstotliwości pośredniej b) Współczynnik szumów Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

W definicji współczynnika szumów mieszacza: Pn1 = kT0df to dysponowana moc szumów cieplnych generowanych w impedancji wewnętrznej ZS generatora sygnału znajdującej się w standardowej temperaturze odniesienia T0 = 290 K, Pn2 = GT Pn1 + Pni = GT kT0 df + Pni to całkowita moc szumów na wyjściu składająca się z mocy szumów cieplnych generatora sygnału znajdującego się w standardowej temperaturze odniesienia T0 wzmocnionych GT razy przez układ oraz z mocy szumów własnych układu Pni generowanych wewnątrz układu. Szumy na wejściu mieszacza są szumami mieszczącymi się w paśmie df, wokół częstotliwości fS sygnału wejściowego mieszacza, natomiast szumy na wyjściu mieszacza są szumami mieszczącymi się w paśmie df ulokowanym wokół częstotliwości pośredniej fo sygnału wyjściowego mieszacza. !!!! Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

PARAMETRY MIESZACZA cd. c) WFS na wejściu sygnałowym mieszacza d) WFS na wejściu heterodyny e) Impedancja wyjściowa mieszacza f) Izolacja między wejściem sygnału w. cz. i wejściem heterodyny g) Izolacja między wejściem sygnału w.cz. na wyjściu p.cz. h) Izolacja między wejściem sygnału heterodyny i wejściem sygnału w.cz. i) Izolacja między wejściem sygnału heterodyny i wyjściem p.cz. j) Zakres liniowy charakterystyki dynamicznej mieszacza Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Diodowy mieszacz pojedynczy (kwadratowy) Sygnał p.cz. (IF) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Tranzystorowy mieszacz pojedyńczy (kwadratowy) Wyjście p.cz. Sygnał wejściowy – suma sygnału w.cz. i sygnału pompy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwód zastępczy tranzystora polowego dla w.cz. Elementy nieliniowe Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Schemat blokowy diodowego mieszacza zrównoważonego Sygnał w.cz. (przetwarzany) Sygnał p.cz. Sygnał pompy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wyjście p.cz. f0 f0 fp fp fs fs Dwubramkowe FET Układ Gilberta Schematy mieszaczy zrównoważonych z tranzystorami FET (zrównioważenie dla sygnału w.cz.) Wyjście p.cz. f0 f0 3 dB/1800 3 dB/1800 3 dB/1800 3 dB/1800 fp fp fs fs Dwubramkowe FET Układ Gilberta Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Schemat blokowy diodowego mieszacza podwójnie zrównoważonego Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Schemat blokowy podwójnie zrównoważonego mieszacza z tranzystorami FET Wyjście p.cz. Wejście sygnału pompy Wejście sygnału w.cz. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Schemat blokowy jednostopniowego wzmacniacza tranzystorowego Źródło sygnału Obciążenie Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wzmocnienie i stabilność wzmacniacza Skuteczne wzmocnienie mocy: Współczynnik odbicia na wejściu: Współczynnik odbicia na wyjściu: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

W obwodzie wzmacniacza możliwe są oscylacje (niestabilność), gdy albo impedancja wejściowa, albo impedancja wyjściowa, albo obie jednocześnie, posiadają ujemną część rzeczywistą, co w dziedzinie współczynnika odbicia jest równoważne nierównościom |Γwe |> 1 i/lub |Γwe|> 1 a) stabilność bezwarunkowa, gdy warunki |Γwe|< 1 oraz |Γwy| < 1 są spełnione dla dowolnych, pasywnych impedancji źródła sygnału i impedancji obciążenia (tzn. dla dowolnych Γs i ΓL, co do modułu mniejszych od jedności); b) stabilność warunkowa, gdy warunki Γwe < 1 oraz Γwy < 1 mogą być spełnione tylko dla współczynników odbicia Γs i ΓL (impedancji) źródła sygnału i obciążenia mieszczących się w pewnych zakresach wartości. Przypadek taki nazywany jest także potencjalną niestabilnością. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Warunki stabilności wzmacniacza: Konieczne i wystarczające warunki bezwarunkowej stabilności wzmacniacza: oraz Δ = S11S22 – S21S12 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Tylko gdy tranzystor jest przyrządem bezwarunkowo stabilnym możliwe jest uzyskanie w układzie wzmacniacza maksymalnego skutecznego wzmocnienia mocy GTmax. Wzmocnienie GTmax uzyskuje się przy zrealizowaniu na wejściu i na wyjściu tranzystora dopasowania energetycznego (dopasowania na impedancję sprzężoną), które jest równoważne spełnieniu jednocześnie warunków oraz Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wartość maksymalnego skutecznego wzmocnienia mocy: gdzie: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

W przypadku wzmacniacza potencjalnie niestabilnego: równania |Γwe| = 1 oraz |Γwy| = 1 określają okręgi stabilności, które są granicami rozdzielającymi obszary stabilności i niestabilności na płaszczyznach ΓS i ΓL. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przykłady położenia okręgów stabilności na płaszczyźnie ΓL obciążenia wzmacniacza Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwody dopasowujące wzmacniacza w postaci linii mikropaskowych Layout metalowych pasów linii mikropaskowych Wy We Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Punkt przecięcia trzeciego rzędu Zależność mocy sygnału wyjściowego o częstotliwości podstawowej i o częstotliwości zniekształceń intermodulacyjnych trzeciego rzędu Punkt przecięcia trzeciego rzędu PWY Kompresja 1 dB IP3 Zakres dynamiczny bez zniekształceń Sygnał o częstot. podstaw. Zakres dynamiczny Minimalny sygnał detekowalny Szumy tła WE Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wzmacniacz o minimalnym współczynniku szumów F = Fmin , gdy Γs = Γsopt , a na wyjściu ΓL = Γ*wy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wzmacniacz zrównoważony Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wzmacniacz zrównoważony: wzmocnienie mocy wzmacniacza zrównoważonego jest takie samo jak wzmocnienie wzmacniacza pojedynczego z dokładnością do strat mocy w sprzęgaczach kierunkowych na wejściu i na wyjściu układu, b) wzmacniacz zrównoważony ma współczynnik szumów równy współczynnikowi szumów wzmacniacza pojedynczego z dokładnością do składnika związanego z szumami cieplnymi stratnego sprzęgacza kierunkowego na wejściu, c) maksymalna moc wyjściowa wzmacniacza zrównoważonego jest dwa razy większa (minus moc tracona w sprzęgaczach kierunkowych) od maksymalnej mocy wyjściowej wzmacniacza pojedynczego, d) uszkodzenie jednego ze wzmacniaczy pojedynczych nie oznacza całkowitego uszkodzenia wzmacniacza zrównoważonego; przy uszkodzeniu jednego ze wzmacniaczy pojedynczych wzmocnienie wzmacniacza zrównoważonego maleje o 6 dB, e) zniekształcenia intermodulacyjne we wzmacniaczu zrównoważonym są mniejsze w porównaniu do zniekształceń wnoszonych przez wzmacniacz pojedynczy (przy tym samym poziomie mocy sygnału wejściowego). Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Wzmacniacz rozłożony Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

W układzie rzeczywistym: straty Rwe tranzystorów i w liniach n - liczba tranzystorów FET, gm - transkonduktancja tranzystorów, Z0g i Z0d - impedancje charakterystyczne linii transmisyjnych wzmacniacza, odpowiednio, bramki i drenu oraz θg i θd - odpowiednio, przesunięcia fazy wnoszone przez jedno ogniwo linii transmisyjnej bramki i linii transmisyjnej drenu Gdy θg = θd W układzie rzeczywistym: straty Rwe tranzystorów i w liniach transmisyjnych Nopt = 4 - 5 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Generatory sygnałów w.cz. Analiza liniowa: Warunek amplitudy generacji – start oscylacji Warunek fazy generacji – częstotliwość oscylacji Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Generator jako system z dodatnim sprzężeniem zwrotnym Wzmocnienie systemu ze sprzężeniem zwrotnym: Warynek generacji: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Warunki generacji czwórnikowego układu generatora Warunek amplitudy: Warunek fazy: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwód generatora z dwójnikowym przyrządem czynnym z ujemną rezystancją Zd + ZL = 0 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Warunek generacji – w dziedzinie impedancji: Warunek amplitudy: Warunek fazy: Warunek generacji – w dziedzinie współczynnika odbicia: Warunek amplitudy: Warunek fazy: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwód zastępczy generatora z wielowrotowym przyrządem czynnym Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Macierz M musi być macierzą osobliwą, tzn: M = Sd(U, ω) SL(ω) - I Warunek generacji: Macierz M musi być macierzą osobliwą, tzn: det (M) = 0 Warunek amplitudy: Re { det (M) } = 0 Warunek fazy: Im {det (M) } = 0 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Generatory o dużej stałości częstotliwości z rezonatorami kwarcowymi, f < 100 MHz z rezonatorami dielektrycznymi, f> 1 GHz Generatory przestrajane z diodami waraktorowymi (przestrajanie wąskopasmowe) z rezonatorami YIG (przestrajania szerokopasmowe) Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Schemat oscylatora tranzystorowego z rezonatorem dielektrycznym Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwód zastępczy diody waraktorowej Γ = 0,5 – 1,5 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Generator Clappa przestrajany diodą waraktorową Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Dodatnie sprzężene zwrotne stosowane w oscylatorach w.cz. Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Kulka YIG jako przestrajany rezonator w.cz. Obwód zastępczy Konstrukcja układu Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Uproszczony schemat generatora przestrajanego rezonatorem YIG Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przełączniki sygnałów w.cz. Z diodami PIN Z tranzystorami FET Typy: SPST - 1WE1WY SPDT – 1WE2WY SPMT - 1WEkWY Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Parametry przełączników a) Straty wnoszone – w stanie włączenia i w stanie wyłączenia b) Dopasowanie na wejściu c) Dopasowanie na wyjściu d) Częstotliwościowy zakres pracy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Obwód zastępczy diody PIN a) stan rozwarcia b) stan zwarcia Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Tranzystor FET jako element przełączający Stan rozwarcia Stan zwarcia Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Uproszczony obwód zastępczy przełącznika sygnału w.cz. 1WE1WY (SPST) Przełącznik szeregowy Przełącznik równoległy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Uproszczony obwód zastępczy przełącznika sygnału w.cz. 1WE2WY (SPDT) Szeregowe włączenie elementów kontrolujących λ Równoległe włączenie elementów kontrolujących Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przesuwniki fazy Przesuwniki fazy analogowe Przesuwniki fazy cyfrowe 1-no bitowy (dwustanowy 00, 1800) 2-wu bitowy (czterostanowy 00, 900, 1800, 2700) 3-ro bitowy (ośmiostanowy 00, 450, 900, 1350, 1800, 2250, 2700, 3150) 4-ro bitowy 5-cio bitowy 6-cio bitowy Dopasowanie na wejściu i na wyjściu Częstotliwościowe pasmo pracy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przesuwniki fazy, wersje układowe: 1)z przełączanymi liniami transmisyjnymi 2) z linią transmisyjną obciążoną 3) odbiciowe 4) z przełączanymi filtrami 5) typu wzmacniacz Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Jednobitowy przesuwnik fazy z przełączanymi liniami Przesunięcie fazy: Opóźnienie czasowe: Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Czterobitowy przesuwnik fazy z przełączanymi liniami Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przesuwnik fazy z linią transmisyjną obciążoną Z dwoma elementami reaktancyjnymi Z jednym elementem reaktancyjnym Współczynnik odbicia: Przesunięcie fazy: Współczynnik transmisji: b = B/Y0 unormowanej susceptancji Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Odbiciowy przesuwnik fazy Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Odbiciowe przesuwniki fazy Z rozgałęzieniem hybrydowym Z cyrkulatorem Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Przesuwnik fazy z przełączanymi filtrami Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Regulowane tłumiki sygnałów w.cz. Typ T Typ π Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

Tłumik typu T: Tłumik typu π: Wartości rezystancji k = U2/U1 Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska

MMUS- mikrofalowy monolityczny układ scalony Prof. dr hab. Janusz A. Dobrowolski Instytut Systemów Elektronicznych, Politechnika Warszawska