Procedura Niebieskiej Karty opracowała: Ewa Konopka

Jak było dawniej ? Do 2011r. „Niebieską Kartę” zakładali policjanci i pracownicy socjalni w przypadku interwencji wobec przemocy w rodzinie.

Procedura „Niebieskiej Karty” jest procedurą szczególną, stosowaną w przypadkach występowania zjawiska przemocy w rodzinie. Procedura ta uregulowana została w  Rozporządzeniu Rady Ministrów z  dnia 13 września 2011 r. w  sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” wydanym jako akt wykonawczy na podstawie art. 9d ust. 5 ustawy z  dnia 29 lipca 2005 r. o  przeciwdziałaniu przemocy w  rodzinie.

Celem nadrzędnym „Niebieskiej Karty” jest ujawnianie przemocy w rodzinie oraz usprawnianie pomocy jej ofiarom.

„Niebieskie Karty” to procedura interwencji wobec przemocy w rodzinie, na którą składa się odpowiednia dokumentacja i tryb postępowania w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia zaistnienia przemocy.

Procedura NIEBIESKIE KARTY , to ogół czynności podejmowanych i realizowanych w związku z uzasadnionym podejrzeniem zaistnienia przemocy w rodzinie, przez przedstawicieli : jednostek organizacyjnych Pomocy Społecznej, GKRPA, Policji, Oświaty i Ochrony Zdrowia Uzasadnione podejrzenie: samo wszczęcie procedury powinno następować w sytuacjach, w których jedynie zaistnieje podejrzenie stosowania przemocy, nawet nie poparte żadnymi dowodami Dalsze prowadzenie procedury wymaga, aby przypuszczenie stosowania przemocy zostało uzasadnione (uprawdopodobnione).

Procedura „Niebieskie Karty” nakłada na szkołę konkretne zadania w przypadku uzasadnionego podejrzenia o stosowanie wobec ucznia przemocy domowej, jeżeli np. uczeń:

Ma ślady przemocy fizycznej – ślady uderzeń, oparzeń, siniaki, rany, często zdarzające się opuchlizny, złamania, zwichnięcia itd., Ma ślady przemocy psychicznej – moczenie, nadmierna potliwość, bóle, zaburzenia mowy związane z napięciem nerwowym itd., Przejawia trudności w nawiązywaniu kontaktu, niską samoocenę, wycofanie, lęki, depresję, płaczliwość, zachowania destrukcyjne, agresję, apatię, nieufność, uzależnianie się od innych, zastraszenie, unikanie rozmów itd., Ma brudny strój, nieodpowiedni do pory roku, rozwój, wzrost i wagę nieadekwatne do wieku, nie korzysta z pomocy lekarza mimo przewlekłej choroby itd.

Nauczyciele powinni w takich przypadkach ocenić skalę problemu w kontekście sytuacji rodzinnej ucznia oraz rozważyć potrzebę założenia „Niebieskiej Karty”. Nie można podejmować decyzji bez namysłu ! Decyzję o założeniu „Niebieskiej Karty” warto podjąć po konsultacjach i w porozumieniu z zespołem wychowawczym szkoły.

KARTA A – wszczęcie procedury Wypełniają przedstawiciele (ta służba, która pierwsza dowie się o przemocy): Pomocy Społecznej Gminnej Komisje RPA Policji Oświaty Ochrony Zdrowia Wypełnienie formularza NK powinno nastąpić w obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że została dotknięta przemocą w rodzinie – gdy niewykonalne – bez udziału tej osoby.

To oznacza, że wszczęcie procedury na terenie szkoły następuje przez wypełnienie formularza „Niebieska karta” – A w obecności ucznia, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięty przemocą w rodzinie. W przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec niepełnoletniego ucznia, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury, przeprowadza się w obecności rodzica opiekuna prawnego lub faktycznego

Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem ucznia przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej ( babcia, dziadek, pełnoletnie rodzeństwo, wychowawca klasy).

Działania z udziałem dziecka, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięte przemocą w rodzinie, powinny być prowadzone w miarę możliwości w obecności pedagoga szkolnego lub psychologa.

Nigdy nie pytamy dziecka o przemoc seksualną Nigdy nie pytamy dziecka o przemoc seksualną! Robi to psycholog, wypełniając Niebieską Kartę Miś

Co roku w całym kraju prowadzonych jest ok Co roku w całym kraju prowadzonych jest ok. 5000 przesłuchań dzieci do 15 roku życia w sprawach dotyczących przemocy i wykorzystywania seksualnego

Przyjazne Pokoje Przesłuchań Dzieci (przykłady) Bydgoszcz

Bydgoszcz Bydgoszcz

Żagań Mielec

Gryfino Tarnowskie Góry

Co dalej z wypełnioną KARTĄ A ? Osoba wszczynająca procedurę przekazuje wypełniony formularz do przewodniczącego Zespołu Interdyscyplinarnego niezwłocznie, ale nie później, niż w terminie 7 dni (kopia pozostaje u wszczynającego procedurę) Przewodniczący ZI – niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu 3 dni przekazuje go członkom zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej

W skład gminnego zespołu interdyscyplinarnego , który decyduje jakie działania podjąć, aby poprawić sytuację dziecka, co do którego istnieje podejrzenie, że jest dotknięte przemocą w rodzinie, wchodzi : pracownik socjalny policjant przedstawiciel ochrony zdrowia reprezentant gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych W ramach procedury w skład zespołu interdyscyplinarnego oraz grupy roboczej wchodzi także przedstawiciel oświaty.

Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta –A” osobie, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B” Formularz „Niebieska Karta – B” jest to pouczenie dla osób dotkniętych przemocą ( np. gdzie szukać pomocy) W przypadku, gdy przemoc w rodzinie dotyczy niepełnoletniego ucznia, formularz „Niebieska Karta – B” przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie.

WAŻNE ! Formularza „Niebieska Karta – B” nie przekazuje się osobie, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie.

I co dalej ? Odbywa się posiedzenie ZI lub grupy roboczej. ( mogą do niej należeć lekarz, pielęgniarka, psycholog, pedagog, nauczyciel, policjant, pracownik OPS, kurator, ksiądz.) Członkowie zespołu bądź grupy roboczej wypełniają formularz „Niebieska Karta – C” . Robią to w obecności zaproszonej osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, która nie ma obowiązku stawienia się na spotkanie. Nie grozi jej za to żadna sankcja, nie wstrzymuje to prac zespołu. Członkowie grupy proponują formy pomocy w organizacji indywidualnego planu pomocy dla osoby ( a właściwie dla całej rodziny), wobec której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie.

W dalszej kolejności członkowie zespołu bądź grupy roboczej wypełniają formularz „Niebieska Karta – D” w obecności osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Osoba ta zostaje wezwana na posiedzenie zespołu bądź grupy roboczej. Jeżeli domniemany sprawca przemocy nie stawi się na wezwanie zespołu, bądź grupy roboczej, to taka sytuacja nie wstrzymuje dalszych działań specjalistów.

W następnej kolejności obowiązkiem zespołu jest : wnikliwe przeanalizowanie sprawy przygotowanie planu pomocy rodzinie realizowanie go w dalszej części procedury

Przykłady proponowanych form pomocy udzielanej rodzinie, w której występuje przemoc: praca socjalna, w tym cykliczne wizyty w środowisku; poinformowanie o warunkach korzystania ze świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej; wystąpienie do prokuratora z wnioskiem o zastosowanie właściwych środków zapobiegawczych; zajęcia specjalistyczne: korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, socjoterapeutyczne oraz inne zajęcia o charakterze terapeutycznym; objęcie rodziców/opiekunów pomocą pedagogiczno-psychologiczną w formie: porad, konsultacji, warsztatów lub szkoleń; skierowanie osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej ze wskazaniem co do dalszych ewentualnych konsultacji medycznych;

Zakończenie procedury jest możliwe w dwóch przypadkach: ustania przemocy w  rodzinie i  uzasadnionego przypuszczenia o  zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w  rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy rozstrzygnięcia o  braku zasadności podejmowania działań

Zakończenie procedury wymaga udokumentowania- protokół podpisany przez przewodniczącego O zakończeniu procedury powiadamia są podmioty uczestniczące w procedurze – po jej zakończeniu

Należy pamiętać, że wszczęcie procedury „Niebieskiej Karty” nie jest równoznaczne z zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa. „Niebieska Karta” dokumentuje sytuację, stanowi ważny dowód w sprawie karnej. Jednak, aby sprawca został ukarany, potrzebne jest złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy Policja lub prokurator zajmą się sprawą z własnej inicjatywy.

Dziękuję za uwagę