Stopy – podstawowe wiadomości z zakresu fizjoterapii i podologii Mgr Agnieszka Wnuk wnuka_aga@interia.pl 504 002 650

STOPA - ANATOMIA

STAW SKOKOWY GÓRNY Skokowo-goleniowy „królewski staw” – pozwala sklepieniu podeszwowemu przyjąć dowolną pozycję w przestrzeni i dostosować się do napotkanych nierówności podłoża Zgięcie i wyprost (które jest które?)

STAW SKOKOWY DOLNY inaczej staw skokowo-piętowo-łódkowy Staw ten jest odpowiedzialny za ruchy: odwracania oraz nawracania. Niezwykła kość skokowa (poddawana działaniu znacznych sił kompresyjnych, nie przyczepiają się o niej żadne mięśnie, lecz jest ze wszystkich stron otoczona przez ścięgna) Zwana kością „uwięzioną”

MIĘŚNIE PODUDZI I STOPY

MIĘŚNIE PODUDZIA I STOPY

ŁUKI STOPY

URAZY Czy odczuwa Pan/Pani jakikolwiek ból w miejscu urazu? Kiedy boli? Czy ból odczuwalny jest gdzieś jeszcze? Proszę pokazać gdzie boli.

Ból Obrzęk Podbiegnięcie krwawe (gdzie??) Niestabilność stawowa Bolesność uciskowa Ograniczenie zakresu ruchomości Ograniczenie funkcji

I STOPIEŃ – minimalna tkliwość i opuchlizna, bez niestabilności, minimalna utrata funkcji II STOPIEŃ – niecałkowite zerwanie więzadła z lekką lub umiarkowaną niestabilnością i bólem oraz obrzękiem, tkliwość oraz ograniczenie zakresu ruchu. Pacjent może chodzić, ale utyka i odczuwa znaczny dyskomfort III STOPIEŃ – niestabilność, znaczny obrzęk, ból, tkliwość, utrata ruchu, większość pacjentów nie jest w stanie chodzić bez pomocy Zadanie (!)

LECZENIE NATYCHMIAST Ochrona Odpoczynek Lód Kompresja Elewacja

LÓD  KRÓTKOTRWAŁE CHŁODZENIE PRZEPLATANE RUCHEM CZYNNYM OBRZĘK – usuwanie obrzęku następuje przez małe kanały drenażowe zwane naczyniami limfatycznymi. Jest to proces bierny wspomagany przez skurcze mięśni i elewację. LÓD  KRÓTKOTRWAŁE CHŁODZENIE PRZEPLATANE RUCHEM CZYNNYM 5 minut lód  RUCH  5 minut lód

ETAPY REHABILITACJI ŚCIĘGIEN Uzależniona od stadia choroby Działanie przeciwbólowe, przeciwobrzękowe, przeciwzapalne Odciążanie (taping, orteza, wkładki, odpoczynek) Stretching tkanek miękkich i mobilizacja stawów Poprawa siły mięśniowej niewydolnych mięśni Ćwiczenia propriocepcji

BÓL STOPY Rozcięgno podeszwowe, zapalenie/ entezopatia powięzi podeszwowej Ból pięty – najczęstsza dolegliwość stopy. Większość bólów pięty poddaje się leczeniu zachowawczemu Atrofia poduszki tłuszczowej Entezopatia ścięgna Achillesa Zapalenie kaletki ścięgna Achillesa

BÓL STOPY DEFORMACJA PALUCHA Paluch sztywny Paluch koślawy

„Zapalenie” powięzi podeszwowej - entezopatia Mylone z ostrogą piętową – 50 % pacjentów z objawami ma osteofity Mniej niż 5% z ostrogami skarży się na ból Jest to entezopatia – brak mediatorów zapalnych Przeważnie nasila się rano, po rozchodzeniu poprawa Ból po długim staniu, tkliwość tej okolicy

PRZYCZYNY Nadwaga Przeciążenie Nagły uraz Zmniejszenie zakresu ruchu stawu skokowego Stopa płaska / stopa wydrążona Napięcie mm łydki i grupy kulszowo-goleniowej

ALGORYTM POSTĘPOWANIA Ćwiczenia rozciągające łydkę, rozcięgno podeszwowe, wkładki ortopedyczne, leki przeciwzapalne Brak poprawy Sprawdzić poprawność wykonywania ćwiczeń Brak poprawy Inna przyczyny? Jeśli nie, to rozważyć unieruchomienie na noc, kortykosteroidy Brak poprawy Jeśli brak poprawy po 6 miesiącach – fala uderzeniowa, leczenie operacyjne

PALUCH SZTYWNY Ograniczenie zgięcia grzbietowego I stawu środstopno-paliczkowego z narastającym osteofitem Ból i obrzęk Zmiany zwyrodnieniowe lub u młodych osób oddzielająca się martwica kostno-chrzęstna

Główne objawy to ból oraz sztywność palucha podczas obciążania Występuj tkliwość uciskowa grzbietu i boku stopy Diagnostyka różnicowa – dna moczanowa, paluch koślawy, paluch darniowy LECZENIE Odpowiednie obuwie Ograniczanie obciążania NLPZ Wkładki Terapia manualna

PALUCH KOŚLAWY Ścięgno mięśnia prostownika długiego palucha, przywodziciel palucha Podatny na dalsze koślawienie Wieloczynnikowa przyczyna (buty, uraz, genetyka, uogólniona wiotkość stawowa) Ból, obrzęk

Leczenie operacyjne w celach estetycznych jest przeciwwskazane Szersze obuwie Wkładki Rozciąganie mięśni Leczenie operacyjne w celach estetycznych jest przeciwwskazane

U kogo należy stosować wkładki?? Optymalne obuwie powinno składać się z miękkiej podeszwy oraz obszernego wnętrza. Kształt buta musi odpowiadać poszerzonemu przodostopiu, jakie występuje w danej deformacji. U kogo należy stosować wkładki??

NABYTE PŁASKOSTOPIE DOROSŁYCH Wysokość sklepienia stopy różni się w obrębie populacji. Istnieje duże zróżnicowanie, a tzw. niskie sklepienie nie jest patologią. Termin płaskostopie powinien odnosić się do patologicznego obniżenia łuku z towarzyszącymi objawami bólowymi. Najczęstszą przyczyną jest dysfunkcja mięśnia piszczelowego tylnego (przykurcz mięśnia brzuchatego łydki lub Achillesa)

Na operacje zawsze jest czas. W deformacjach elastycznych celem leczenia jest odtworzenie prawidłowej orientacji stopy oraz zniesienie dolegliwości bólowych. Na operacje zawsze jest czas.

PODOLOGIA Zabiegi podologiczne mają różnoraki charakter i wymagają od osoby praktykującej ten zawód wiedzy z zakresu nauk medycznych, tj.: diabetologia, dermatologia, chirurgia, ortopedia, opatrywania ran, technik zaopatrzenia ortopedycznego (ortezy, wkładki ortopedyczne). Podolodzy szczególnie często zajmują się profilaktyką i leczeniem stóp sportowców. W Polsce podologia jest jeszcze dziedziną raczkującą. Brak regulacji prawnych dotyczących zakresu działania i kompetencji, które w różnych krajach różnie wyglądają