Decyzje art. 207 – 215 O.p.

Decyzje – cel instytucji Decyzja: - zasadnicza forma orzeczenia merytorycznego organu podatkowego kończąca prowadzone w określonej instancji postępowanie podatkowe, - rozstrzyga sprawę co do istoty (np. ustala wysokość zobowiązania podatkowego) lub w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji (np. umarza postępowanie w sprawie).

Decyzje – treść Każda decyzja wydana w postępowaniu podatkowym musi zawierać: 1) oznaczenie organu podatkowego; 2) datę jej wydania; 3) oznaczenie strony; 4) powołanie podstawy prawnej; 5) rozstrzygnięcie; 6) uzasadnienie faktyczne i prawne; 7) pouczenie o trybie odwoławczym – jeżeli służy odwołanie; 8) podpis osoby upoważnionej, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego, a jeżeli decyzja została wydana w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny albo podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP.

Decyzje – treść Szczegółowe przepisy prawa podatkowego mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja. A) Decyzja, w stosunku do której może zostać wniesiona skarga do sądu administracyjnego zawiera pouczenie o możliwości wniesienia skargi (np. decyzja dyrektora izby administracji skarbowej utrzymująca w mocy decyzję naczelnika urzędu skarbowego w sprawie określenia wysokości zobowiązania podatkowego), B) Decyzja nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (np. decyzja wymierzająca zobowiązanie) zawiera również pouczenie o odpowiedzialności karnej za usunięcie, ukrycie, zbycie, darowanie, zniszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie albo uszkodzenie składników majątku strony, mające na celu udaremnienie zabezpieczenia lub egzekucji obowiązku wynikającego z tej decyzji.

Decyzje – treść Uzasadnienie decyzji – stanowi realizację normy art. 124 O.p.: zasada przekonywania – organy powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwianiu sprawy, aby w miarę możliwości doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez stosowania środków przymusu. 1) Uzasadnienie faktyczne decyzji – zawiera w szczególności wskazanie: a) faktów, które organ uznał za udowodnione, b) dowodów, którym dał wiarę, oraz c) przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności. 2) Uzasadnienie prawne decyzji – zawiera wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa.

Decyzje – treść Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony. Jednakże uzasadnienie musi zawierać decyzja: uwzględniająca w całości żądanie strony, która została wydana na skutek odwołania (czyli decyzja organu odwoławczego) oraz przyznająca ulgę w zapłacie podatku (np. decyzja o umorzeniu zaległości podatkowej). Decyzję doręcza się stronie na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Organ, który wydał decyzję jest nią związany od chwili jej doręczenia.

Decyzje – uzupełnienie braków Uzupełnienie braków decyzji Strona może, w terminie 14 dni od doręczenia jej decyzji, zażądać jej uzupełnienia: a) co do rozstrzygnięcia lub b) co do prawa odwołania, prawa wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Organ wydający decyzję może natomiast z urzędu dokonać uzupełnienia braków decyzji w każdym czasie. UWAGA! Uzupełnienie braków decyzji następuje w drodze decyzji, natomiast odmowa uzupełnienia następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Termin do wniesienia odwołania lub skargi biegnie dopiero od dnia doręczenia decyzji uzupełniającej braki lub od dnia doręczenia postanowienia o odmowie uzupełnienia decyzji.

Decyzje – sprostowanie Sprostowanie decyzji Organ może z urzędu lub na żądanie strony prostować: błędy rachunkowe i  inne oczywiste omyłki w wydanej decyzji. Sprostowanie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie. Uwaga! Organ może również sprostować pouczenie zawarte w decyzji dotyczące wniesienia w stosunku do decyzji skargi do sądu administracyjnego. Sprostowanie w tym zakresie następuje w drodze decyzji, a odmowa sprostowania w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Decyzje – wyjaśnienie treści Wyjaśnienie treści decyzji Organ podatkowy, który wydał decyzję: z urzędu lub na żądanie strony albo na żądanie organu egzekucyjnego, wyjaśnia wątpliwości co do jej treści. Wyjaśnienie następuje w drodze postanowienia, na które służy zażalenie.

Postanowienia art. 216 - 219 O.p.

Postanowienia Postanowienie: - uzupełniająca forma rozstrzygania organu podatkowego, dotyczy poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania podatkowego (tzw. kwestii proceduralnych), nie rozstrzyga o istocie sprawy, chyba że przepisy Ordynacji stanowią inaczej (np. postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania).

Postanowienia Niezbędnymi elementami postanowienia są: 1) oznaczenie organu podatkowego; 2) data wydania; 3) oznaczenie strony lub innej osoby biorącej udział w postępowaniu; 4) powołanie podstawy prawnej; 5) rozstrzygnięcie; 6) pouczenie, czy i w jakim trybie służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego; 7) podpis osoby upoważnionej, z podaniem jej imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego (ewentualnie kwalifikowany podpis elektroniczny albo podpis potwierdzony profilem zaufanym ePUAP).

Postanowienia Postanowienie musi zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne jedynie w przypadkach, gdy: 1) służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego (zażalenie na postanowienie przysługuje jedynie, gdy Ordynacja tak stanowi) oraz 2) gdy wydane zostało na skutek zażalenia na postanowienie. W ww. 1 przypadku można jednak odstąpić od uzasadnienia postanowienia, gdy uwzględnia ono w całości żądanie strony (nie dotyczy to zatem postanowienia wydanego na skutek zażalenia, a więc wydanego np. przez organ odwoławczy).

Postanowienia Przepisy prawa podatkowego mogą określać także inne składniki, które powinno zawierać postanowienie. Postanowienie nakładające na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji zawiera również pouczenie o odpowiedzialności karnej za usunięcie, ukrycie, zbycie, darowanie, zniszczenie, rzeczywiste lub pozorne obciążenie albo uszkodzenie składników majątku strony, mające na celu udaremnienie zabezpieczenia lub egzekucji obowiązku wynikającego z tego postanowienia.

Postanowienia Doręczanie postanowień Doręcza się na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej takie postanowienie, od którego służy zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego, Uwaga! W pozostałych przypadkach postanowień można nie doręczać.

Decyzje i postanowienia - różnice Różnice między decyzją a postanowieniem: 1) decyzja rozstrzyga sprawę co do istoty lub w inny sposób kończy postępowanie w danej instancji, natomiast postanowienie ma tylko charakter procesowy i dotyczy poszczególnych kwestii wynikających w toku postępowania (tzw. kwestii proceduralnych) i nie rozstrzyga sprawy co do istoty, o ile przepisy nie stanowią inaczej; 2) decyzja może być skierowana tylko do strony postępowania (np. podatnika, płatnika), natomiast postanowienia także do innych osób biorących udział w postępowaniu (np. świadków i biegłych);

Decyzje i postanowienia - różnice Różnice między decyzją a postanowieniem: 3) decyzja, co do zasady, zawiera uzasadnienie faktyczne i prawne (z wyłączeniem przypadku gdy uwzględnia ona w całości żądanie strony), natomiast postanowienie zawiera takie uzasadnienie tylko wtedy, gdy służy na nie zażalenie lub skarga do sądu administracyjnego albo gdy zostało wydane na skutek zażalenia na postanowienie (czyli w trybie odwoławczym); 4) Odmienny środek zaskarżenia: od decyzji wydanej w I instancji służy odwołanie, natomiast od postanowienia służy zażalenie;

Decyzje i postanowienia - różnice Różnice między decyzją a postanowieniem: 5) odwołanie przysługuje od każdej decyzji, natomiast zażalenie na postanowienie służy tylko wtedy, gdy ustawa tak stanowi (postanowienie na które nie służy zażalenie, strona może zaskarżyć tylko w odwołaniu od decyzji); 6) decyzja zawsze podlega doręczeniu (na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej), natomiast postanowienie doręcza się tylko wtedy, gdy przysługuje na nie zażalenie lub skarga (również na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej).

Odwołania i zażalenia art. 220 - 239 O.p.

Odwołania Odwołanie – środek zaskarżenia przysługujący stronie postępowania od decyzji organu podatkowego I instancji. Odwołanie realizuje zasadę dwuinstancyjności (art. 127 Ordynacji oraz Konstytucja RP), zgodnie z którą postępowanie podatkowe jest dwuinstancyjne. Odwołanie wnosi się do właściwego organu odwoławczego – organu wyższego stopnia (np. dyrektora izby administracji skarbowej) za pośrednictwem organu, który wydał decyzję w I instancji (np. naczelnika urzędu skarbowego).

Odwołania W przypadku wydania decyzji w I instancji przez: Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, dyrektora izby administracji skarbowej, lub samorządowe kolegium odwoławcze (a więc organy, które zasadniczo są organami odwoławczymi) odwołanie od decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym (brak przekazania sprawy do innego organu). Zasadę tę stosuje się odpowiednio do dyrektora Biura Krajowej Informacji Podatkowej. Uwaga! W przypadku wydania w I instancji przez naczelnika urzędu celno-skarbowego decyzji (gdy organ ten sporządził wynik kontroli celno-skarbowej), odwołanie od tej decyzji rozpatruje ten sam organ podatkowy, stosując odpowiednio przepisy o postępowaniu odwoławczym.

Odwołania - Od decyzji organu podatkowego wydanej w I instancji służy stronie odwołanie tylko do jednej instancji (zasada dwuinstancyjności). - Odwołanie wnosi się w terminie 14 dni od daty doręczenia stronie decyzji (lub ewentualnie: dnia doręczenia decyzji uzupełniającej braki decyzji oraz dnia zawiadomienia spadkobierców o środkach odwoławczych wniesionych przez spadkodawcę). Odwołanie może być złożone: pisemnie lub ustnie do protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej przez elektroniczną skrzynkę podawczą organu podatkowego lub portal podatkowy.

Odwołania - treść Odwołanie powinno zawierać: zarzuty przeciw decyzji (np. decyzji … z dnia … Nr … zarzucam naruszenie art… ustawy…), określać istotę i zakres żądania (np. wnoszę o uchylenie decyzji w całości i umorzenie postępowania) oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie (np. dowody z dokumentów, z zeznań świadków, z oględzin i inne). odwołanie powinno również spełniać wymogi każdego pisma procesowego, co oznacza, iż powinno zawierać: - oznaczenie organu do którego jest kierowane, wskazanie osoby, od której pochodzi oraz jej adresu (miejsca zamieszkania, lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności) lub adres do doręczeń w kraju, a także podpis wnoszącego.

Odwołania - treść - Odwołanie wniesione w formie dokumentu elektronicznego powinno być uwierzytelnione, zawierać dane w ustalonym formacie, zawartym we wzorze podania określonym w odrębnych przepisach (jeżeli te przepisy nakazują wnoszenie podań według określonego wzoru) oraz zawierać adres elektroniczny wnoszącego podanie. Uwaga! Odwołanie jest środkiem odwoławczym względnie dewolutywnym – organ, który wydał decyzję przekazuje je organowi odwoławczemu w ciągu 14 dni, chyba że uzna, iż zasługuje ono w całości na uwzględnienie – wówczas organ, który wydał decyzję, wydaje nową decyzję, którą zmieni lub uchyli dotychczasową. Od nowej decyzji służy stronie odwołanie.

Odwołania - treść Przekazując sprawę organowi odwoławczemu organ, który wydał decyzję zobowiązany jest do: ustosunkowania się do przedstawionych zarzutów, poinformowania strony o sposobie ustosunkowania się do nich. Realizacja zasady prawdy obiektywnej: Organ odwoławczy może przeprowadzić na żądanie strony lub z urzędu dodatkowe postępowanie w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecić przeprowadzenie tego postępowania organowi, który wydał decyzję.

Zażalenia art. 236 - 239 O.p.

Zażalenia Zażalenie – środek odwoławczy przysługujący stronie lub uczestnikowi postępowania od wydanych w toku postępowania postanowień. Uwaga! Zażalenie - przysługuje jedynie wtedy, gdy Ordynacja tak wyraźnie stanowi, np. zażalenie na postanowienie w sprawie połączenia postępowań. Postanowienie, na które nie służy zażalenie (np. o włączeniu do akt sprawy innych rozstrzygnięć), strona może zaskarżyć tylko w treści odwołania od decyzji. Zażalenie wnosi się w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia stronie (lub zawiadomienia spadkobierców o środkach odwoławczych wniesionych przez spadkodawcę).

Zażalenia Uwaga! W sprawach nieuregulowanych w Ordynacji do zażaleń mają zastosowanie przepisy dotyczące odwołań. Oznacza to m.in., że: zażalenie jest zasadniczo rozpatrywane przez organ wyższego stopnia, zażalenie wnosi się za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie oraz że zażalenie powinno zawierać zarzuty przeciw postanowieniu, określać istotę i zakres żądania oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie. zażalenie winno zawierać wszystkie elementy wymagane dla każdego pisma procesowego.

Rozstrzygnięcia organu odwoławczego art. 233 - 235 O.p.

Rozstrzygnięcia organu odwoławczego Zasadniczo organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się bowiem obowiązuje zasada zakazu reformationis in peius, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny (nieostre kryteria!). Organ odwoławczy może wydać trojakiego rodzaju decyzję, tj.: utrzymuje w mocy decyzję organu I instancji (jeśli w jego ocenie nie zaistniały podstawy do uchylenia zaskarżonej decyzji – decyzja organu I instancji jest prawidłowa formalnie i trafna merytorycznie);

Rozstrzygnięcia organu odwoławczego 2) uchyla decyzję organu I instancji: a) w całości lub w części – i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy (np. określa niższą wysokość zobowiązania podatkowego) lub uchylając tę decyzję – umarza postępowanie w sprawie (np. z uwagi na przedawnienie zobowiązania); b) w całości i sprawę przekazuje do rozpatrzenia właściwemu organowi I instancji, jeżeli decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości (np. decyzję w I instancji wydał naczelnik urzędu skarbowego w X, a powinien naczelnik urzędu skarbowego w Y); c) w całości i przekazuje sprawę do ponownego rozpatrzenia przez ten organ, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości lub w znacznej części. Przekazując sprawę, organ odwoławczy wskazuje okoliczności faktyczne, które należy zbadać przy ponownym rozpatrzeniu sprawy;

Rozstrzygnięcia organu odwoławczego 3) umarza postępowanie odwoławcze (gdy np. okoliczności uzasadniające umorzenie z uwagi na bezprzedmiotowość postępowania zaistniały dopiero w postępowaniu odwoławczym). Uwaga: Samorządowe kolegium odwoławcze (organ wyższego stopnia) uprawnione jest do wydania decyzji uchylającej i rozstrzygającej sprawę co do istoty jedynie w przypadku, gdy przepisy prawa nie pozostawiają sposobu jej rozstrzygnięcia uznaniu organu podatkowego I instancji. Oznacza to, iż SKO nie może merytorycznie rozstrzygać w przypadku, gdy organ wydający zaskarżoną decyzję działa w ramach tzw. władzy dyskrecjonalnej (uznaniowej). W takich przypadkach samorządowe kolegium odwoławcze uwzględniając odwołanie, ogranicza się do uchylenia zaskarżonej decyzji.

Rygor natychmiastowej wykonalności art. 239b O.p.

Rygor natychmiastowej wykonalności Ważna reguła! Decyzja nieostateczna, nakładająca na stronę obowiązek podlegający wykonaniu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (decyzja organu I instancji nakładająca zobowiązanie podatkowe) nie podlega wykonaniu. Wyjątek: podlega wykonaniu decyzja I instancji, której nadano rygor natychmiastowej wykonalności. (dotyczy to przykładowo decyzji naczelnika urzędu skarbowego określającej wysokość zobowiązania podatkowego w podatku VAT, od której przysługuje odwołanie do dyrektora izby administracji skarbowej.

Rygor natychmiastowej wykonalności Organ I instancji, w drodze postanowienia, może nadać decyzji nieostatecznej rygor natychmiastowej wykonalności, gdy spełniona jest co najmniej jedna z następujących przesłanek: 1) organ podatkowy posiada informacje, z których wynika, że wobec strony toczy się postępowanie egzekucyjne w zakresie innych należności pieniężnych; 2) strona nie posiada majątku o wartości odpowiadającej wysokości zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, na którym można ustanowić hipotekę przymusową lub zastaw skarbowy, które korzystałyby z pierwszeństwa zaspokojenia; 3) strona dokonuje czynności polegających na zbywaniu majątku znacznej wartości; 4) okres do upływu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego jest krótszy niż 3 miesiące.

Rygor natychmiastowej wykonalności Bezwzględnym warunkiem umożliwiającym nadanie rygoru jest również dodatkowo w każdym przypadku uprawdopodobnienie przez organ podatkowy z powołaniem się na określone dowody, że zobowiązanie wynikające z decyzji nie zostanie wykonane. Na postanowienie w sprawie nadania rygoru służy zażalenie, lecz wniesienie zażalenia nie wstrzymuje wykonania decyzji. Uwaga! Nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności nie skraca terminu płatności, wynikającego z decyzji lub przepisu prawa (np. terminu płatności z decyzji ustalającej wysokość zobowiązania w podatku od nieruchomości).

Rygor natychmiastowej wykonalności Nie nadaje się rygoru natychmiastowej wykonalności: a) decyzji ustalającej lub określającej wysokość zobowiązania podatkowego, wysokość zwrotu podatku lub wysokość odsetek za zwłokę albo orzekającej o odpowiedzialności podatkowej płatnika lub inkasenta, osoby trzeciej albo spadkobiercy, w zakresie objętym wnioskiem o określenie wysokości podatku objętego zwolnieniem w związku z zastosowaniem się do interpretacji indywidualnej, która została zmieniona (art. 14m § 3 Ordynacji), b) decyzji wydanej z zastosowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania (art. 119a Ordynacji). Uwaga! Decyzja o zabezpieczeniu zobowiązania ma rygor natychmiastowej wykonalności z mocy prawa, chyba że przyjęto zabezpieczenie.