Szkoły i doktryny prawne w XIX w. Wiek prawoznawstwa Szkoły i doktryny prawne w XIX w.

Założenia podstawowe doktryna liberalna rządy prawa – rule of law państwo prawa - Rechtsstaat legalizm – prymat ustawy kult kodyfikacji nauka prawoznawstwa

Myśl cywilistyczna

Szkoła historyczna Niemcy – I poł. XIX w. Friedrich Carl von Savigny – O powołaniu naszych czasów do ustawodawstwa i nauki prawa odrzucenie koncepcji prawnonaturalnej naukowe badanie ewolucyjnego procesu powstawania norm prawnych kierunek romanistyczny – pandektystyka

Pozytywizm prawniczy (1/2) połowa XIX w. odrzucenie koncepcji prawnonaturalnej prymat ustawy – prawo stanowione (pozytywne) ustawa jest absolutnym nakazem prawodawcy (suwerena) prawoznawstwo to naukowe badanie tekstu ustawy (kodeksu) – dogmatyzm

Pozytywizm prawniczy (2/2) ustawowy – szkoła egzegezy: Francja – Kodeks Napoleona Austria – ABGB naukowy – Niemcy – pandektystyka – niemiecki kodeks cywilny – BGB z 1896 r. (1900)

Pandektystyka Niemcy – II poł. XIX w. naukowa recepcja prawa rzymskiego Bernhard Windscheid – Podręcznik prawa Pandektów jurysprudencja pojęć systematyka prawa: część ogólna, prawo rodzinne, prawo rzeczowe, prawo obligacyjne (zobowiązań), prawo spadkowe

Naturalizm prawniczy (1/2) przełom XIX i XX w. krytyka pozytywizmu prawniczego socjalizacja prawa publicyzacja prawa wyodrębnieni z prawa cywilnego nowych gałęzi prawa: prawo pracy prawo ubezpieczeń społecznych prawo gospodarcze (przemysłowe)

Naturalizm prawniczy (2/2) jurysprudencja interesów – Rudolf Ihering – jurysprudencja/wykładnia celowościowa (teleologiczna) szkoła wolnego prawa – szwajcarski kodeks cywilny – ZGB z 1907 r. (1912)

Myśl karnistyczna

Szkoła klasyczna (1/2) I poł. XIX w. oparta na filozofii Immanuela Kanta legalizm – n.c.s.l. i n.p.s.l. dogmatyzm woluntaryzm – wina sprawcy indeterminizm

Szkoła klasyczna (2/2) Anselm Feuerbach – kodeks karny bawarski (1813) charakter kary bezwzględny (słuszność) – teorie odwetu (Kant, Hegel) względny (użyteczność) - teoria przymusu psychologicznego (Feuerbach) – prewencja ogólna

Szkoła antropologiczna II poł. XIX w. oparta na rozwoju nauk przyrodniczych i społecznych Cesare Lombroso – Człowiek-zbrodniarz determinizm osoba sprawcy środki zabezpieczające ustawodawstwo eugeniczne i rasowe

Szkoła socjologiczna przełom XIX i XX w. oparta na szkole antropologicznej legalizm Franciszek Liszt przestępczość zjawiskiem społecznym determinizm środki zabezpieczające, resocjalizacja wyodrębnienie kryminologii z prawa karnego