Opis przymiotnika i przysłówka w Słowosieci Marek Maziarz *, Maciej Piasecki*, Stanisław Szpakowicz #, Justyna Wieczorek *, Michał Kaliński * * Katedra Inteligencji Obliczeniowej Politechnika Wrocławska, Wrocław, Polska # School of Electrical Engineering and Computer Science University of Ottawa, Ottawa, Ontario, Canada Politechnika Wrocławska

Plan prezentacji Politechnika Wrocławska

1.Przymiotnik i przysłówek w WordNecie princetońskim 2.Przymiotnik w Słowosieci 3.Przysłówek w Słowosieci 4.Wnioski Plan prezentacji Politechnika Wrocławska

Przymiotniki i przysłówki w WordNecie Politechnika Wrocławska

WordNet 3.1 rzeczowniki przede wszystkim przysłówków jest mało przymiotnik drugi na podium Politechnika Wrocławska

Słowosieć 3.0 podobna sytuacja w Słowosieci Politechnika Wrocławska

struktura gronowa (similarity) WordNet - przymiotnik antonimia scala grona Politechnika Wrocławska

Słowosieć - przymiotnik struktura hierarchiczna (hiponimia) antonimia ważnym dodatkiem inne relacje też ważne Politechnika Wrocławska

WordNet - przysłówek izolowane synsety przymiotnik jako baza derywacyjna przymiotnik jako baza derywacyjna Politechnika Wrocławska

WordNet - przysłówek Politechnika Wrocławska hierarchia hiponimiczna przymiotnik jako baza derywacyjna przymiotnik jako baza derywacyjna

Gęstość relacji (tylko główne relacje) [relacji na jednostkę leksykalną] PWN 3.1Słowosieć 3.0 rzeczownik czasownik przymiotnik przysłówek emo Politechnika Wrocławska

Przymiotnik w Słowosieci Politechnika Wrocławska

jasny kolor jest jasny jasność koloru zależy od… bardzo jasny jasny sweter Przymiotniki w Słowosieci 2 typy przymiotników: jakościowe – relacyjne brzegowy * Ten piasek jest brzegowy * brzegowość piasku * bardzo brzegowy piasek brzegowy Politechnika Wrocławska

brzegowy -orzecznik -ość postpozycja -bardzo Przymiotniki w Słowosieci 2 typy przymiotników: jakościowe – relacyjne jasny +orzecznik +ość prepozycja +bardzo Politechnika Wrocławska

Przymiotniki w Słowosieci 2 typy przymiotników: jakościowe – relacyjne jasny +orzecznik +ość prepozycja +bardzo brzegowy -orzecznik -ość postpozycja -bardzo drewniany +orzecznik -ość prepozycja -bardzo Politechnika Wrocławska

Przymiotniki w Słowosieci 3 typy przymiotników: jakościowe – relacyjne - materiałowe Liczba znaczeń leksykalnych Politechnika Wrocławska

Przymiotniki w Słowosieci Relacje: synonimia międzyparadygmatyczna: brzegowy  brzeg hiponimia: jasnoczerwony  czerwony wartość cechy: ciężki  ciężar gradacyjność: gorący  ciepły  letni  … określnik: kary  koń, głupi  człowiek rola – subiekt: cieniolubny  lubić stopień wyższy: dobry  lepszy Politechnika Wrocławska

Przymiotniki w Słowosieci Politechnika Wrocławska

Przysłówek w Słowosieci Politechnika Wrocławska

Czy przysłówek jest potrzebny wordnetom? Należy do klasy otwartej leksemów autosemantycznych (wespół z rzeczownikiem, czasownikiem i przymiotnikiem). Nie wszystkie przysłówki da się derywować od przymiotnika. Nie wszystkie przymiotniki tworzą swoje przysłówki. Pomimo tego, że na derywację od przymiotnika do przysłówka patrzy się jak na transpozycję, znaczenia nie pokrywają się w takim samym stopniu, jak w przypadku par czasownik – gerundium czy przymiotnik – rzeczownik na – ość. Przysłówek w Słowosieci Politechnika Wrocławska

Przysłówek w Słowosieci System relacji leksykalno-semantycznych w obrębie przysłówka stanowi kopię systemu relacji synsetów dla przymiotnika jakościowego. Relacje synsetów: – hiponimia: gorączkowo 1 → nerwowo 1, – wartość cechy: intensywnie 2 → intensywność 1, – gradacyjność: brązowawo 1 → brązowo 2, – synonimia międzyrejestrowa: dziwnie 1 ↔ dziwno 1. Politechnika Wrocławska

Relacje jednostek leksykalnych: – antonimia: apriorycznie 1 'a priori' ↔ aposteriorycznie 1 'a posteriori', – konwersja: lepiej 1 (niż…) ↔ gorzej 1 (niż…), – synonimia międzyrejestrowa: dziwnie 1 → dziwny 1, – stopień (wyższy, najwyższy): (naj)lepiej 1 → dobrze 1, – derywacyjność: intonacyjnie 1 → intonacja 3. Przysłówek w Słowosieci Politechnika Wrocławska

Jeżeli ktoś/coś robi coś X, to robi to Y. Jeżeli ktoś/coś robi coś Y, to niekoniecznie robi to X. Przysłówek w Słowosieci Testy podstawieniowe Politechnika Wrocławska

Jeżeli ktoś/coś robi coś gorączkowo 1, to robi to nerwowo 1. Jeżeli ktoś/coś robi coś nerwowo 1, to niekoniecznie robi to gorączkowo 1. Zaakceptować czy odrzucić? Przysłówek w Słowosieci Politechnika Wrocławska

mądrze 4 (adv) og. `w sposób niełatwy do zrozumienia, skomplikowany, uczony, naukowy, specjalistyczny’ Jakkolwiek mądrze by to nie brzmiało, naukowcy uważają, że emitowane podczas naturalnego, spontanicznego „odwrócenia spinów atomu niezjonizowanego wodoru międzygwiezdnego” fale o długości 21 cm mogą dostarczyć przekaz z innych, odległych planet. Politechnika Wrocławska

Wnioski Politechnika Wrocławska

Wnioski 1.System relacji w obrębie części przymiotnikowej i przysłówkowej jest hierachiczny (hiponimia/wartość cechy) 2.Struktura przysłówka dziedziczy wiele rozwiązań przymiotników jakościowych. 3.W przypadku przysłówka otrzymaliśmy większą gęstość relacji niż w WordNecie. 4.Dla przymiotnika ta gęstość jest taka sama, ale mamy precyzyjniejsze relacje (hiponimia zam. similarity). Politechnika Wrocławska

Work supported by the Polish Ministry of Education and Science, Project CLARIN-PL. Politechnika Wrocławska

Dziękujemy za uwagę Politechnika Wrocławska

Jak wprowadzaliśmy przysłówki Przysłówek powstał w procesie półautomatycznym. Najpierw wybraliśmy częste przymiotniki jakościowe Słowosieci. Od nich – za pomocą Derywatora – utworzyliśmy przysłówki. I „przetłumaczyliśmy” relacje przymiotnikowe na relacje przysłówkowe. Cały proces in vitro – sprawdziliśmy jakość. Zmiany przepisaliśmy na Słowosieć (in vivo). Każdą jednostkę i każdy lemat potem pieczołowicie poprawialiśmy. Politechnika Wrocławska

Lematy przymiotnikowe Lematy przymiotnikowe o znaczeniach jakościowych Derywowane lematy przysłówkowe Derywator Jak wprowadzaliśmy przysłówki Przysłówkowe jednostki leksykalne Przysłówkowe jednostki leksykalne Politechnika Wrocławska Specjalne reguły filtrujące

Lematy przymiotnikowe Lematy przymiotnikowe o znaczeniach jakościowych Derywowane lematy przysłówkowe Derywator Jak wprowadzaliśmy przysłówki Przysłówkowe jednostki leksykalne Przysłówkowe jednostki leksykalne P 0 = 53÷84% filtrowanie P I = 76÷99% P II = 65÷96% P I = 76÷99% P II = 65÷96% in vitro Politechnika Wrocławska

Lematy przysłówków Jednostki leksykalne przysłówki przymiotniki WordNetu in vivo przymiotniki Jak wprowadzaliśmy przysłówki P III = 75÷83% Politechnika Wrocławska

pokrycie k Pokrycie korpusu przez przysłówki Słowosieci Lematy przysłówkowe o danej frekwencji tylko przysłówki Korpus Słowosieci, 2G tokenów Korpus Słowosieci, 2G tokenów Jak wprowadzaliśmy przysłówki ca 1000 przestarzałych