Lekcja Temat: „Dziś umarłym śpiewać muszę” – jakie pytania kryją treny J. Kochanowskiego?

Jan Kochanowski (ur w Sycynie, zm. 22 sierpnia 1584 w Lublinie) jest najsłynniejszym polskim poetą doby Renesansu, jest także pierwszym polskim poetą wielkiego formatu. Był osobą niezwykle wykształconą, oczytaną, dużo podróżował po Europie. Bez wahania można go nazwać człowiekiem Renesansu. Zaadaptował na polskie warunki większość antycznych gatunków, takich jak pieśń, tren, fraszka. Odwołując się do kultury i literatury antycznej, czerpiąc z nich wzorce stworzył (wraz z Mikołajem Rejem) podwaliny polskiego języka literackiego. Do najsłynniejszych dzieł poety należą cykle utworów: Pieśni, Fraszki, napisane pod koniec życia Treny oraz oparty na historii wojny trojańskiej dramat Odprawa posłów greckich.

Czym są treny? Tren (słowo pochodzenia greckiego) to utwór liryczny o charakterze żałobnym, którego rodowód sięga starogreckiej poezji funeralnej. Tren to wiersz blisko spokrewniony z takimi gatunkami, jak: elegia, epicedium czy lament. Poświęcony jest on zmarłej osobie i wyraża żal po jej stracie, przedstawia jej cnoty, bohaterskie czyny, zasługi.

Interpretacja: TREN V Poeta porównuje Urszulę do drzewka oliwkowego, które zostaje nieopatrznie ścięte. Córka Kochanowskiego została ukazana jako bardzo delikatne, małe dziecko, które ma przed sobą całe życie (,,Jeszcze ani gałązek, ani listków rodząc”). Podmiot liryczny uosabia śmierć dziewczynki jako ogrodnika, który przez nieuwagę ściął drzewko oliwkowe zamiast chwastu. W ten sposób wskazuje na przypadkowość śmierci dziecka. Kochanowski był bardzo silnie związany z Urszulą, dlatego używa w trenie zdrobnień, a także nazywa ją wprost,,Najmilszą Orszulą”. Pozostałe wersy opisują obraz śmierci córki na oczach rodziców.

 Znajdź zdrobnienia, których użył poeta wobec swojej córki.

TREN VII Atmosfera w tym utworze jest bardzo pesymistyczna. Poeta ukazuje moment pogrzebu córki, kiedy wpada w rozpacz po jej stracie. Załamuje się i traci nadzieję na lepsze jutro. Wszystkie rzeczy i ubrania Urszulki, przypominają mu o córce.

 Kto jest adresatem tego trenu? Wskaż cytaty.  Poszukaj w wierszu łagodnych określeń złych i nieprzyjemnych rzeczy, takich jak śmierć, itp.

Eufemizm To jakieś inne, łagodniejsze określenie złej lub nieprzyjemnej rzeczy. Eufemizmów często używa się jako określenie śmierci, tematów tabu, lub z delikatności i uprzejmości. Powinien wywoływać u nas neutralne lub pozytywne skojarzenia.

TREN VIII W tym trenie opisana jest sytuacja w domu Kochanowskich po starcie córki. Podmiot mówi, że choć w domu jest dużo osób, to wydaje się być bardzo smutno i pusto. Opowiada, jak za życia dziewczynka rozsiewała wokół siebie radość, śpiewała i pocieszała rodziców gdy byli smutni.. Teraz Kochanowskiemu brakuje jej obecności, ogrania go smutek i na darmo wypatruje swojej córki.

Podaj zwroty z trenu, które świadczą o tym, że jest on skierowany do Urszulki.

Kondolencje Wyrażone w uroczystych słowach współczucie i żal z powodu śmierci bliskiej osoby. Kondolencje mogą mieć formę pisemną (list, ogłoszenie w prasie) lub być wypowiedziane do konkretnej osoby.

 Napisz kondolencje, które mógłbyś złożyć poecie z powodu śmierci jego córki.

ZADANIE DOMOWE ZAD.1 STR.265