 Czym są przeciwutleniacze?  Funkcje przeciwutleniaczy  Dozwolone przeciwutleniacze stosowane w przemyśle spożywczym  Naturalne przeciwutleniacze  Flawonoidy  Podział flawonoidów  Wolne rodniki

Przeciwutleniacze (antyoksydanty, antyutleniacze) – grupa związków chemicznych, które są stosowane w zapobieganiu niepożądanym procesom utleniania, przez co przedłużają trwałość produktów. Przeciwutleniacze to substancje chemiczne, wytwarzane przez organizmy. Działają jako pewien rodzaj tarczy obronnej, chroniąc nasz organizm przed molekułami wytwarzanymi przez tlen, czyli inaczej mówiąc: przed wolnymi rodnikami. Według naukowców przeciwutleniacze dostarczone organizmowi mogą pomóc w zapobieganiu różnym chorobom oraz spowolnić proces starzenia. Działając odpowiednio, można ich szkodliwy wpływ zredukować do minimum. Owoce i warzywa zawierające naturalne przeciwutleniacze

Polegają na neutralizowaniu wolnych rodników tlenowych. Funkcję przeciwutleniaczy pełnią witaminy: A, C, E oraz betakaroten a z pierwiastków magnez i selen. Przeciwutleniające właściwości wykazują też występujące w owocach i ziołach bioflawonoidy. Funkcje niektórych przeciwutleniaczy w przemyśle spożywczym:  E-270 kwas mlekowy – regulator kwasowości  E-330 kwas cytrynowy – regulator kwasowości i stabilizator  E-300 kwas askorbinowy – witamina C; substancja klarująca, regulator kwasowości i stabilizator  E-301 askorbinian sodu – regulator kwasowości i stabilizator  E-302 askorbinian wapnia –regulator kwasowości i stabilizator  E-304 estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego – stabilizatory

 E-270 kwas mlekowy  E-330 kwas cytrynowy  E-300 kwas askorbinowy  E-301 askorbinian sodu  E-302 askorbinian wapnia  E-304 estry kwasów tłuszczowych i kwasu askorbinowego  E-306 mieszanina tokoferoli  E-307 alfa-tokoferol  E-308 gamma-tokoferol  E-309 delta-tokoferol  E-310 galusan propylu  E-311 galusan oktylu  E-312 galusan dodecylu  E-315 kwas izoaskorbinowy  E-316 izoaskorbinian sodu  E-320 butylohydroksyanizol (BHA)  E-321 butylohydroksytoluen (BHT)  E-385 sól wapniowo-disodowa kwasu etylenodiaminotetraoctowego

Organizm wytwarza przeciwutleniacze, które możemy również dostarczyć organizmowi z zewnątrz, za pomocą odpowiednio dobranych odżywek i suplementów odżywczych (Flavon Max i Flavon Kids). We współczesnym świecie pojawiło się szczególne zapotrzebowanie na tego typu suplementy, dodatki, ponieważ zatrute powietrze, siedzący tryb życia, zamknięcie się w biurze i jedzenie "w biegu" zwiększa wytwarzanie wolnych rodników. Nie jest jednak obojętne, jaki suplement odżywczy wybierzemy. W zapobieganiu chorobób mogą być skuteczne tylko suplementy bogate w fitoodżywki i przeciwutleniacze, naturalne (niesyntetyczne) i w odpowiedniej ilości oraz jakości. Rozmaite odmiany przeciwutleniaczy znaleźć można w różnych rodzajach żywności. Najbardziej znane naturalne przeciwutleniacze to: witamina E, witamina C, cynk, magnez, selen. Najnowsze badania wykazały, że warzywa i owoce zawierają oprócz nich inne substancje, które też przyczyniają się do wzmacniania zdolności przeciwutleniających organizmu. Takie są na przykład flawonoidy (naturalne barwniki) oraz inne związki fenolowe. Udowodniono, że przeciwutleniacze wspomagają się nawzajem, na przykład bioflawonoidy wzmagają działanie witaminy C i powstrzymują jej rozkład.

Flawonoidy są roślinnymi substancjami czynnymi o właściwościach przeciwutleniających. Flawonoidy są zawarte w większości żywności pochodzenia roślinnego, lecz w różnej ilości i stężeniu. Ciemne owoce z grupy jagodowych cechuje szczególnie znaczna zawartość barwników. Najważniejszymi cechami flawonoidów są: * działanie przeciwutleniające i wiązanie wolnych rodników, * działanie wzmacniające odporność i łagodzące zapalenia, * działanie przeciwastmatyczne i przeciwalergiczne, * modyfikacja aktywności innych enzymów, zazwyczaj jej hamowanie, * działanie antybakteryjne, * aktywność estrogenna, * wpływ na działanie i stan układu naczyń krwionośnych. Z tych powodów regularne spożywanie flawonoidów zawartych w żywności pochodzenia roślinnego jest szczególnie zalecane.

Dotąd rozpoznano ponad 8000 różnych flawonoidów, a 500 z nich zostało lepiej poznanych. Ze względu na budowę chemiczną dzieli się na:  flawonole: kwercetyna, kemferol, mircetyna, moryna i inne.  flawony: luteolina, apigenina  flawonony: hesperydyna, naringenina, eryodoctyol c.d.n.

 Flawanonole  izoflawony: daidzeina, genisteina, glicyteina  katechiny: katechina, galusan epigallokatechiny, tefalwin i pochodne  antocyjanidyny: cyjanidyna, delfinidyna, malwidyna, pelargonidyna, peonidyna, petunidyna

Wolne rodniki są wytwarzane w całym organizmie w wyniku utleniania, a dzieje się to na skutek działania hormonów, nieodpowiedniego trybu życia, nałogów, braku odpoczynku, niewłaściwego odżywiania. Są to cząsteczki lub atomy, które mają na zewnętrznej orbicie niesparowany elektron. Ten elektron stara się za wszelką cenę znaleźć sobie „parę” i stąd „kradzieże” wolnego rodnika z różnych miejsc organizmu: z błony komórkowej lub z łańcucha DNA. Jeżeli zbyt wiele wolnych rodników zaatakuje materiał genetyczny odpowiedzialny za podział komórek, mogą się one zacząć dzielić w sposób niekontrolowany, doprowadzając do powstania nowotworu. Uszkodzenie błony komórkowej zwiększa jej przepuszczalność, co ułatwia przenikanie do komórki wszelkich trucizn. Jeżeli wolne rodniki powstaną w naszych tętnicach i zetkną się z rozrzedzoną formą cholesterolu, spowodują odkładanie blaszek miażdżycowych w tętnicach. Najbardziej wrażliwe na działanie wolnych rodników są białka i aminokwasy, w szczególności metionina. Nasze komórki przez całe życie są narażone na szkodliwe działanie wolnych rodników, które niszczą tkankę skórną, tkanki, utrudniają autoregenerację komórek, powodując nie tylko starzenie się skóry, lecz także przyczyniając się do powstania nowotworów, zapaleń stawów, astmy, niektórych chorób serca, sklerozy, choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, i zwyrodnieniowych chorób oka.

Wykonanie: Anna Włodarczyk Monika Frąckowiak Katarzyna Górka Remigiusz Bręczewski Marcin Kaczmarek